Taniec sposobem stymulowania rozwoju dziecka - program własny

PROGRAM WŁASNY – TANIEC SPOSOBEM STYMULOWANIA ROZWOJU DZIECKA


Ucz się tańczyć, w przeciwnym razie nie będą aniołowie wiedzieć, co z tobą począć, człowiecze! Święty Augustyn (Aureliusz Augustyn z Hippony)
Dla dzieci w wieku przedszkolnym taniec jest formą aktywności przejawiającą się w określonej formie ruchowej, sposobem przeżywania i przekazywania emocji oraz fizycznego i duchowego wyrażenia siebie. Dziecko używając swego ciała w różnych sytuacjach nie tylko eksploruje je, ćwiczy i doskonali, ale również poznaje siebie i swoje otoczenie. Ćwiczenia ruchowo - taneczne zaspokajają nie tylko potrzeby ruchowe dziecka, ale także rozwijają szereg jego dyspozycji psychofizycznych jak spostrzegawczość, pamięć, koncentracje uwagi, szybką reakcję, koordynację wzrokowo - ruchową, orientację w schemacie własnego ciała i w przestrzeni. Aktywizują także ciało i umysł dziecka, rozwijają jego wyobraźnię, mobilizują do działania, łagodzą kompleksy, nieśmiałość i lęk, dostarczają nowych wrażeń i doświadczeń w zakresie komunikacji i współdziałania w grupie, wyrabiają dyscyplinę wewnętrzną, uczą świadomego panowania nad ruchem ciała.
Ruch jest bardzo istotnym elementem w życiu człowieka, a szczególnie ważnym w życiu dzieci. Dzięki niemu mogą się one prawidłowo rozwijać zarówno fizycznie (ćwiczenie mięśni i ścięgien), jak i psychicznie (dotlenienie mózgu). Aktywność ruchowa pomaga również rozładowywać niespożyte zasoby energii.

Rok temu utworzyłam czwartą w swojej pracy nauczycielskiej grupę taneczną pod nazwą „Pałuczaczki” (z uwagi na terytorialną przynależność do regionu Pałuk) w grupie wiekowej trzylatków. Swoistym novum stało się wprowadzanie elementów tańca w najmłodszej grupie wiekowej naszej placówki przedszkolnej. Przedszkolaki lubią tańczyć. Zatańczą prosty taniec, którego układ i krok jest już im znany. W przedszkolu uczę dzieci prostych form tanecznych obejmujących kilka ludowych tańców polskich i obcych, układów tańców i korowodów marszowych, stosowanych podczas zabaw dziecięcych. W skład opracowywanych tańców wchodzą takie elementy ruchowe jak: bieg, cwał boczny, podskoki, rytmiczne przytupnięcia, krok polki. Wykonanie tych tańców ma charakter swobodnej zabawy. Dzieci czerpią z tańca radość i zadowolenie.
Wzorując się na myśli Pameli Brown „dziecko śpiewa zanim zacznie mówić, więc muzyka zaczyna wszystko” oraz mądrości Platona „śpiewać i tańczyć to być dobrze wykształconym” postanowiłam w roku szkolnym 2009/2011 kontynuować rozpoczęte dodatkowe zajęcia taneczne realizowane w ramach programu własnego: „Taniec sposobem stymulowania rozwoju dziecka”.
Zajęcia tego rodzaju pozwolą ujawnić inicjatywę, aktywność i samodzielność dzieci. Konieczność zapamiętania poszczególnych zmian zachodzących w układach tanecznych zmuszą do uwagi, szybkiej orientacji, decyzji, uczą przestrzegać ładu i porządku, podporządkować się umownym zasadom, wyrobią pozytywne cechy charakteru, kształcą wrażliwość estetyczną. Ukazując dzieciom piękno sztuki ludowej (taniec, muzyka, folklor) pragnę rozwijać w nich poczucie własnej tożsamości i przynależności do konkretnego miejsca oraz zapoznać je z tradycjami i wartościami kulturowymi regionu Pałuk.

Dzieci lubią popisywać się przed innymi, zatem nauczony taniec chętnie chcą zaprezentować przed rodzicami, dziadkami czy kolegami. Cieszą się, gdy mają możliwość zatańczyć „na scenie”, przebrać się w stroje pałuckie, wymalować buzię i chociaż na chwilę stać się „prawdziwym tancerzem”.
Podstawa programowa wychowania przedszkolnego zawiera m.in. takie treści, jak wykonywanie różnych ruchów w rytmie i przy muzyce, dowolna ilustracja danego rytmu, odtwarzanie obrazów za pomocą ciała, zabawy rytmiczno – taneczne, taniec ze śpiewem, elementy tańców narodowych i regionalnych ze szczególnym wyeksponowaniem walorów kulturowych oraz podstawowe kroki i figury tańców towarzyskich.

Poniżej przedstawiam program własny według, którego będę prowadziła kółko taneczne podczas zajęć w przedszkolu.
Autor PROGRAMU WŁASNEGO: Jolanta Storzyńska
Charakterystyka programu

Program przeznaczony jest do nauczania tańców integracyjnych, ludowych i narodowych oraz zabaw przy muzyce i zabaw ze śpiewem.
Zajęcia taneczne realizowane są cyklicznie raz w tygodniu w ramach zajęć przedszkolnych. Uczestnikami są dzieci czteroletnie z grupy Smerfy. Dobór treści programowych jest dostosowany do potrzeb i zainteresowań dzieci.
Nowe treści i zadania są wprowadzane stopniowo w myśl zasady stopniowania trudności.

Cel główny:

Stymulowanie i wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju, wyzwalanie aktywności ruchowej poprzez tańce i zabawy przy muzyce oparte na naturalnej potrzebie ruchu.

Cele szczegółowe:

• Ćwiczenia koncentracji uwagi i koordynacji wzrokowo - ruchowej przy muzyce
•Rozbudzanie i rozwijanie wrażliwości muzycznej
•Reagowanie ruchem na zmiany tempa, dynamiki , artykulacji oraz na zmiany rytmiczne w taktach
•Umiejętność współdziałania w grupie i wyrażania swoich potrzeb
•Umożliwianie rozwijania indywidualnych talentów, zainteresowań i predyspozycji artystyczno –ruchowych
•Współudział w organizowaniu uroczystości przedszkolnych i lokalnych, imprez środowiskowych, konkursów i przeglądów
• Inspirowanie dzieci do wykazywania inicjatywy, aktywności, samodzielności
• Ukazanie piękna sztuki ludowej (tańca, muzyki, haftu, folkloru literackiego, stroju ludowego).

Metody :

•Elementy metody wg Carla Orffa:
- Położenie nacisku na kształcenie poprzez zabawę
- Rozwijanie muzykalności dzieci
- Integracja muzyki, słowa i ruchu
•Metody aktywizujące
•Pokaz
•Elementy pedagogiki zabawy
•Elementy kinezjologii edukacyjnej

Treści programowe obejmują :
- Wychowanie przez sztukę-muzyka i śpiew, pląsy i taniec:
- śpiewa piosenki z dziecięcego repertuaru oraz łatwe piosenki ludowe;
- dostrzega zmiany dynamiki, tempa i wysokości dźwięku utworu muzycznego, wyraża
je pląsając lub tańcząc;
- tworzy muzykę korzystając z instrumentów perkusyjnych (oraz innych przedmiotów),
a także improwizuje ją ruchem;
- w skupieniu słucha muzyki, także poważnej.

Ewaluacja programu:

- prezentacje taneczne w trakcie imprez i uroczystości wewnątrzprzedszkolnych
- udział dzieci w przeglądach artystycznych organizowanych na terenie i poza miastem
- ankieta ewaluacyjna skierowana do rodziców podsumowująca dodatkowe zajęcia taneczne

Sposób realizacji

(Tabela - dop. red.)

Lp. Miesiąc Sytuacje edukacyjne Zamierzone efekty Uwagi
1. PAŹDZIERNIK  Ćw. oddechowe , artykulacyjne , słuchowe, ortofoniczne:
- „Liście na wietrze”
- „Na podwórku”
- „Cicho – głośno”
- „Kasztanowe koniki”

- Ćw. rytmiczno-ruchowe uwzględniające zmiany tempa (szybko-wolno)
- Ćw. podstawowe kroku polki - w rytmie akompaniamentu wykonują taneczny ruch bokiem (krokiem dosuwanym tj. cwałem) po linii koła
- Tańce animacyjne z wykorzystaniem nagrań „Klanzy”

- Cykliczne spotkania z instruktorem rękodzieła SzDK Małgorzatą Bołka - dz. rozwija aparat oddechowy, słuchowy i głosowy

- dz. szybko reaguje na usłyszany sygnał
- dz. umiejętnie pobudza i hamuje ruch - dz. zna krok polki – dosuwany po kole
- dz. ma świadomość przestrzeni
- dz. integruje się z rówieśnikami
- dz. umie wykonać kwiaty pałuckie
2. LISTOPAD  Nauka piosenki ludowej: „Posłała mnie matka”



- Zabawy integracyjne:
„Wyśpiewaj swoje imię”, „Zgadnij, kto Cię woła”
- Zabawy i ćwiczenia metro rytmiczne: akcenty, tempo, rytm, ósemki

- Pogłębianie wiedzy o tradycjach kultury regionalnej na Pałukach – udział w koncertach zespołów - dz. wypowiada tekst piosenki stosując gwarę ludową
- dz. potrafi zaśpiewać piosenkę w grupie
- dz. ma poczucie rytmu

- dz. prawidłowo reaguje na zmianę tempa, dynamiki
- dz. zna tradycje ludowe i regionalne zespoły taneczne


3. GRUDZIEŃ - Zabawy i ćwiczenia inhibicyjno-incytacyjne: stop, obrót, podskoki, figury, karuzela, taniec
- Nauka piosenki ludowej: „Wisielok”

- Zabawy zrytmizowane: „Bicie serca”, „Lustrzane odbicie”
- Kolędowa Wigilia grupowa – tańce ludowe - dz. reaguje ruchem na zmiany tempa, dynamiki
- dz. umie dostosować się do rytmu w piosence
4. STYCZEŃ - Ćwiczenia słuchowe, oddechowe , artykulacyjne , fonacyjne:
- „Zgadnij, kto śpiewa twoje imię?”
- zabawa „Echo”
- „zabawa „Ukryty dźwięk”
- „Zaklaszcz tak, jak ja”

- Nauka tańca „Wisielok” – polka w obrocie

- Ćwiczenia techniki tanecznej , elementów tanecznych nóg i ramion z uwzględnieniem różnych kierunków: w przód-w tył, w prawo-w lewo
- Ćwiczenia rytmiczne : marsze, biegi, podskoki w takt muzyki,
reagowanie na zmianę tempa i dynamiki:
- „Śnieżynki”
- „Tańczące kółeczka”
- „Wolno – szybko” - dz. rozwija aparat oddechowy, słuchowy i głosowy

- dz. zapamiętuje i odtwarza układ choreograficzny
– dz. posiada orientację w schemacie własnego ciała i w przestrzeni
- dz. nabiera pewności siebie w czasie tańca
- dz. rozwija zdolności motoryczne: szybkości, skoczności, zwinności, wytrzymałości
- dz. swobodnie interpretuje ruchem tematy rytmiczne
5. LUTY - Muzykowanie z użyciem drewnianych przyborów kuchennych

- Nauka zabawy ludowej: „Kominiorz

- Ćwiczenia taneczne z wykorzystaniem przyborów:
- zabawa z wykorzystaniem balonów, szarf gimnastycznych: „ Taniec baloników”, „Wesołe wstążeczki” - dz. umie dostosować przybory do wybranej muzyki
- dz. wzmaga koordynację wzrokowo-ruchową
- dz. współdziała z partnerem
- dz. potrafi wykonać proste ćwiczenia gimnastyczne w tempie które wskazuje muzyka
6. MARZEC  Ćwiczenia kinestetyczne – przekraczanie linii środkowej – rysowanie oburącz , nosem , językiem itp.

- Ćwiczenia rytmiczno-taneczne: cwał, bieg, podskok, krok dostawny, odstawny, przytup, wymach, obrót, ukłon

- Zabawy rytmiczne: „Siała baba mak”, „Mam chusteczkę”

- Ćwiczenia techniki tanecznej, elementów tanecznych nóg i ramion z uwzględnie-niem różnych kierunków: w przód-w tył, w prawo-w lewo - dz. ćwiczy koncentrację i koordynację wzrokowo-ruchową i słuchowo-ruchową
- dz. reaguje zmianą sposobu poruszania się na zmianę w sposobie akompaniamentu
- dz. porusza się zgodnie z rytmem
- dz. recytuje rytmicznie proste teksty z uwzględnie-niem tempa, dynamiki, intonacji i barwy głosu (rytmizacja tekstu);
- dz. zna kierunki: w przód-w tył, w prawo-w lewo

7. KWIECIEŃ - Nauka piosenki pt.: „Szubin nad Gąsawką”


- Zabawy i ćwiczenia muzyczne z chustami:
- zabawa inhibitacyjno – incytacyjna (reagowanie na przerwę w muzyce),
- „Taniec z chustami”,
- wykorzystanie chust podczas utrwalania kroków do układu tanecznego

- Nauka tańca pałuckiego: „Kukowka”

- Improwizacje ruchowe przy muzyce, P. Czajkowskiego , M. Ravela - dz. zna tradycje i wartości kulturowe regionu Pałuk
- dz. zna treść piosenki i potrafi ją zaśpiewać
- dz. zachowuje płynność tańca z rekwizytem
- dz. prawidłowo reaguje na przerwę muzyce
- dz. zna podstawowe kroki polki w tańcu ludowym
- dz. improwizuje ruchem muzykę klasyczną
- dz. rozbudza i rozwija wrażliwość muzyczną

8. MAJ - Zabawy twórcze z gazetami przy muzyce i bez akompaniamentu

- Ćw. oddechowe , ortofoniczne logorytmiczne , fonacyjne:
- dmuchanie piórek,
- ćwiczenia z lusterkami,
- zgodny z muzyką marsz, bieg, cwał boczny

- Udział w przeglądach, konkursach regionalnych, ludowych w różnych placówkach kulturalno-oświatowych

- Ćw. kinezjologii edukacyjnej „Leniwe ósemki” , „Słoń”, ruchy naprzemienne , przekraczanie linii środka - dz. zaspakaja naturalną potrzebę ruchu
- dz. kształci oddech
- dz. rozwija pojemność płuc

- dz. prezentuje umiejętności tańca
regionalnego
- dz. nabiera pewności siebie
- dz. potrafi zachować się na scenie
- dz. rozwija koordynację wzrokowo-ruchową, ćwiczy i usprawnia spostrzegawczość, refleks
9. CZERWIEC  Zabawy rytmiczno-taneczne ze śpiewem:
- „Ojciec Abraham”
- „Magiczna liczba7”
- „Podajmy sobie ręce”
- „Jedzie pociąg”
- „Stary niedźwiedź”
- „Ojciec Wirgiliusz”
- Zabawy twórcze gazetami - rytmiczne darcie gazet przy muzyce

Czajkowskiego , ekspresja ruchowa „ Taniec liści”
- Utrwalenie znanych tańców ludowych: „Posłała mnie matka, Wisielok, Kominiorz, Kukowka”
- dz. wykazuje się poczuciem rytmu podczas zabaw
- dz. potrafi współdziałać z partnerem i całą grupą

- dz. reaguje ruchem na muzykę, odbiera jej nastrój
- dz. czerpie radość z zabawy ruchem i muzyką


Zabawy i ćwiczenia inhibicyjno - incytacyjne

Ćwiczenia te polegają na szybkiej reakcji ruchowej na usłyszany sygnał. Zahamowanie ruchu i pobudzenie do niego mobilizują uwagę, ćwiczą pamięć, słuch, spostrzegawczość, doskonalą koordynację ruchowo-słuchową.

STOP
Dzieci maszerują rytmicznie zgodnie z akompaniamentem muzycznym. Na umówiony sygnał „stop” zatrzymują się i stoją bez ruchu do usłyszenia akompaniamentu, po którym znowu maszerują rytmicznie.

OBRÓT
Dzieci maszerują rytmicznie zgodnie z akompaniamentem muzycznym. Na umówiony sygnał np. klaśnięcie dłoni wykonują obrót dookoła własnej osi, po czym maszerują dalej.

PODSKOKI
Dzieci maszerują rytmicznie zgodnie z akompaniamentem muzycznym. Na umówiony sygnał wykonują dwa podskoki w miejscu, po czym poruszają się zgodnie z akompaniamentem.

FIGURY
Dzieci poruszają się po sali w różnych kierunkach i zgodnie z rytmem akompaniamentu. Na umówiony sygnał np. uderzenie pałeczką w bębenek zatrzymują się i ustawiają w dowolną figurę np. jaskółkę. Po usłyszeniu akompaniamentu poruszają się tak jak na początku zabawy.

KARUZELA
Dzieci ustawione dwójkami i zwrócone twarzą do siebie podają sobie ręce. Tak trzymając się poruszają się rytmicznie po sali zgodni z akompaniamentem muzycznym. Na umówiony sygnał zatrzymują się i obracają dookoła naśladują karuzelę. Po usłyszeniu akompaniamentu poruszają się jak na początku.

TANIEC
Dzieci ustawiają się na linii koła twarzami do środka z rękami opartymi na biodrach. W rytm akompaniamentu wykonują taneczny ruch bokiem (krokiem dosuwanym tj. cwałem) po linii koła. Na sygnał „hop” zmieniają kierunek ruchu, a na sygnał „hej” odwracają się tyłem w kierunku środka koła i kontynuują dalej ruch w tym samym kierunku.

Zabawy i ćwiczenia metro rytmiczne

Ćwiczenia te najlepiej rozwijają poczucie rytmu, metrum i tempa a więc są przejawem naturalnej dziecięcej ekspresji. Kształcenie poczucia metrum uczy wewnętrznej równowagi psychoruchowej. Ćwiczenia z zakresu poczucia tempa uświadamiają dzieciom przebieg zjawisk przyspieszenia i zwolnienia w muzyce.
AKCENTY
Dzieci stoją parami naprzeciw siebie, słuchając muzyki klaszczą każdą zaakcentowaną pierwszą miarę taktową w ręce partnera, pozostałe miary klaszczą w swoje ręce.
TEMPO
Dzieci poruszają się po sali zgodnie z akompaniamentem, tempo ruchu zmienia się wraz ze zmianą tempa akompaniamentu.
KRYJÓWKA
Dzieci wybierają sobie miejsce pod ścianą i zapamiętują je. Słysząc akompaniament biegają po sali, klaszczą, tupią zgodnie z rytmem. Na przerwę w muzyce wracają na wybrane przez siebie miejsce.
RYTM
Dzieci tańczą po całej sali w rytm granej melodii. Na przerwę m muzyce dzieci zatrzymują się i wyklaskują wymyślony przez siebie rytm. Po czym tańczą dalej.
ÓSEMKI
Dzieci biegają po sali w rytmie ósemek. Gdy usłyszą umówiony sygnał rytmiczny grany w niskim rejestrze ,zatrzymują się, robią przysiad i wystukują rytm dłońmi o podłogę. Wstają i dalej biegają w rytmie ósemek. Po usłyszeniu sygnału rytmicznego granego w wysokim rejestrze ,zatrzymują się i wyklaskują rytm ósemkowy.

myśl Konfucjusza:
Powiedz mi, a zapomnę,
pokaż - zapamiętam.
Pozwól mi działać,
a zrozumiem i rozwinę skrzydła”


ANEKSY

1. ARKUSZ OBSERWACJI DZIECKA PRZEDSZKOLNEGO NA ZAJĘCIACH MUZYCZNO-RUCHOWYCH

2. ANKIETA DLA RODZICÓW

ANEKS nr 1.

ARKUSZ OBSERWACJI DZIECKA 4-LETNIEGO NA ZAJĘCIACH MUZYCZNO-TANECZNYCH


Rok szkolny ................/..................
Nazwisko i imię ........................................
Rok urodzenia ........................................

POZIOM UMIEJĘTNOŚCI:
1. Umiejętność zupełnie nierozwinięta
2. Dziecko wymaga pomocy nauczycielki
3. Umiejętność rozwinięta

L.p. Data obserwacji

Umiejętność I obserwacja
Październik II obserwacja

Czerwiec
1. Aktywność na zajęciach
2. Zaangażowanie
3. Przestrzeganie reguł
4. Rozumie pojęcia: ruch, muzyka wokalna, muzyka instrumentalna.
5. Rozpoznaje dźwięki dłuższe, krótsze (czas trwania);
6. Prawidłowo reaguje ruchem na zmianę tempa, dynamiki, wysokości dźwięku (szybko – wolno, głośno – cicho, wysokie – niskie);
7. Recytuje rytmicznie proste teksty z uwzględnieniem tempa, dynamiki, intonacji i barwy głosu (rytmizacja tekstu);
8. Rozpoznaje i stosuje prawidłowe nazewnictwo instrumentów muzycznych;
9. Reaguje na przerwę w muzyce;
10. Odwzorowuje prosty akompaniament do piosenek, ćwiczeń rytmiczno - ruchowych, zabaw ruchowych poprzez: tupanie, klaskanie itp.
11. Tańczy pojedynczo i parami w różnych ustawieniach: w szeregach, rzędach, w kole;
12. Swobodnie interpretuje ruchem tematy rytmiczne, piosenki, utwory instrumentalne, zabawy ze śpiewem;
13. Wykonuje podstawowe (uproszczone) kroki polskich tańców ludowych i regionalnych (krakowiak, polonez, polka);
14. Rozpoznaje nastrój w muzyce;
15. Odtwarza ruchem nastrój słuchanej muzyki;
16. Zna strój pałucki chłopca i dziwczynki;
17. Wykonuje ćwiczenia taneczne z użyciem przyborów;
18. Ilustruje ruchem treść piosenki;
19. Potrafi tańczyć z jednoczesnym śpiewem piosenki;
20. Śpiewa piosenki dostosowane do jego możliwości głosowych;
21. Umie wykonać poznane zabawy ze śpiewem;
22. Potrafi zachować się na scenie podczas występów;
23. Posiada orientację ruchowo – przestrzenną w interpretacjach ruchowych piosenek;
24. Zna tradycje ludowe i wartości kulturowe regionu Pałuk;


Uwagi ........................................
........................................


ANEKS nr 2.

ANKIETA DLA RODZICÓW

Drodzy Rodzice:
Od roku szkolnego 2009/2010 w naszym przedszkolu prowadzę dodatkowe zajęcia muzyczno-taneczne. W tym celu opracowany został nowy wspomagający program własny – TANIEC SPOSOBEM STYMULOWANIA ROZWOJU DZIECKA

Państwa odpowiedzi na pytania zawarte w poniższej ankiecie będą cenną wskazówką zasadności stosowania tego programu.

* właściwą odpowiedź proszę podkreślić.

1. Czy zostali państwo zapoznani z założeniami programu własnego ,, TANIEC SPOSOBEM STYMULOWANIA ROZWOJU DZIECKA”?

a) tak
b) nie

2. Czy Pana(i) zdaniem prowadzone dodatkowe zajęcia muzyczno-taneczne mają wpływ na ogólną sprawność ruchową dziecka?

a) tak
b) nie
c) nie wiem

3. Czy Pana(i) zdaniem prowadzone dodatkowe zajęcia muzyczno-taneczne mają wpływ na rozwój sfery uczuciowo-emocjonalnej dziecka?
a) tak
b) nie
c) nie wiem
4. Czy Pana(i) zdaniem prowadzone dodatkowe zajęcia muzyczno-taneczne mają wpływ na umuzykalnienie dziecka?
a) tak
b) nie
c) nie wiem

5. Czy Pana(i) dziecko chętnie uczestniczy w dodatkowych zajęciach muzyczno-tanecznych?

a) tak
b) nie
c) raczej tak
d) raczej nie

6. Czy Pana(i) dziecko dzieli się wrażeniami z zajęć muzyczno-tanecznych w domu?
a) tak
b) nie
c) raczej tak
d) raczej nie

7. Czy Pana(i) zdaniem prezentacje tańców i zabaw przy muzyce w wykonaniu uatrakcyjniają organizowane uroczystości przedszkolne i środowiskowe?

a) tak
b) nie
c) nie wiem

DZIĘKUJĘ