Trudności wychowawcze w klasie

Rodzaje trudności

Sama definicja trudności wychowawczych została omówiona i przedstawiona z punktu widzenia różnych badań oraz poglądów pedagogów i psychologów we wcześniejszym rozdziale. Na tej podstawie wyłonić można różne rodzaje trudności wychowawczych.
Zaliczamy do nich:
- kłamstwo
- lenistwo
- kradzieże
- wagary
- agresję
- nieśmiałość
- brak komunikacji
Popularna definicja kłamstwa wydaje się być jasna. Wincenty Okoń podaje, że jest to „wypowiedź fałszywa, której celem jest świadome wprowadzanie kogoś w błąd. Nie jest kłamstwem wypowiedzią mylną, którą wygłasza ktoś w przekonaniu o jej prawdziwości” . H. Muszyński dzieli kłamstwo na pozorne, rozmyślne i chorobliwe. Pierwszy rodzaj dotyczy dzieci w wieku od 3 do 8 lat, czyli wieku przypadającego na nauczanie zintegrowane. „Polega na mówieniu nieprawdy, bez chęci wprowadzenia kogoś w błąd” . Drugi rodzaj kłamstwa – rozmyślne pojawia się u dzieci trochę starszych i u młodzieży. Kłamstwo rozmyślne ma swoją motywację w postaci uniknięcia kary, obowiązku. Chorobliwe kłamstwo jest rzadko spotykane i polega na notorycznym kłamaniu, co może powodować niezręczne sytuacje. W literaturze przedmiotu kłamstwo jest definiowane na dwa sposoby: jako akt werbalny i niewerbalny. Kłamstwa najczęściej kojarzą się z wypowiedziami słownymi komunikowanymi do drugiego człowieka. Definicja wydaje się być zatem prosta. Wychodząc z założenia, że są aktami mowy mogą mieć postać niewerbalną, należy przyjąć, że kłamstwo również może być pozbawione wypowiedzi ustnych. Paul Ekman twierdzi natomiast, że kłamstwo może przyjmować dwie postaci: ukrywaną i fałszowaną. Oba mogą być używane jednocześnie. „Ukrywanie polega na tym, że kłamca wstrzymuje się od przekazania jakiejś informacji i faktycznie nie mówi niczego nieprawdziwego. Fałszowanie wymaga czegoś więcej. Kłamca nie tylko ukrywa prawdziwą informację, ale przekazuje także informację fałszywą, tak jak gdyby była prawdziwą” .
Lenistwo jest kolejną formą trudności z jakimi zmierza się nauczyciel. Idąc za Okoniem jest to „niechęć do pracy w ogóle lub do pracy pewnego typu, czego skutkiem jest często powstrzymywanie się od pracy” . Przyczyny lenistwa mogą być różnolite. Najczęściej spowodowane są brakiem motywacji do wykonywania działań lub nieatrakcyjność proponowanego zadania.
Kradzieże charakteryzują się korzyściami materialnymi małymi lub dużymi. W większości przypadków przyczyną kradzieży jest ogromna chęć posiadana danej rzeczy.
Wagary to „zjawisko z dziedziny patologii życia szkolnego, polegające na samowolnym opuszczaniu przez uczniów zajęć szkolnych i spędzaniu poza domem i szkołą czasu przeznaczonego na naukę” . Wagary przeważnie pociągają za sobą obniżenie wyników w nauce. Typowymi przyczynami opuszczania zajęć szkolnym jest złe samopoczucie ucznia w szkole, ważne wydarzenie pozaszkolne, w którym uczeń chce uczestniczyć, konflikt w szkole, trudna sytuacja w środowisku szkolnym, z którą uczeń nie umie lub nie chce się skonfrontować.
Kolejnym typowym i często spotykanym przejawem trudności wychowawczych są zachowania agresywne. Okoń podaje psychologiczną definicję agresji, określając ją jako „zachowanie ukierunkowane na wyrządzenie krzywdy innym osobom, którego nie można usprawiedliwić ze społecznego punktu widzenia” .

Bibliografia

W. Okoń, Nowy słownik pedagogiczny, 2001, 168, wydawnictwo Akademickie „Żak
P. Ekman, Kłamstwo i jego wykrywanie w biznesie, polityce i małżeństwie (Telling Lies.Clues to deceit in the market place, politics, and marriage), tł. Sz. E.Draheim i M. Kowalczyk, PWN, Wwa 2003: 29