Inteligencje wielorakie - praktyczne uwagi

Inteligencje wielorakie - praktyczne uwagi
Teoria inteligencji wielorakich, stworzona przez Howarda Gardnera, stanowi alternatywę dla klasycznego podejścia do ilorazu inteligencji (Wójcik, K. 2008). H.Gardner jest psychologiem oraz profesorem neurologii na University School of Medicine. Otrzymał osiemnaście honorowych doktoratów. W trakcie swoich badań Gardner doszedł do wniosku, że wysoki iloraz inteligencji nie stanowi gwarancji na odniesienie sukcesu w dorosłym życiu. Niejednokrotnie dzieci o przeciętnym IQ stają się wybitnymi jednostkami, jako osoby dorosłe, podczas gdy ich ponadprzeciętni rówieśnicy stają się przeciętnymi dorosłymi. Gardner uznał, iż każdy jest inny (powszechnie znany fakt) i stanowi jedyną w swoim rodzaju jednostkę, analogiczna charakterystyka zaś pasuje do naszej inteligencji. Zakładał, iż nie liczy się aspekt miarowy inteligencji, tylko podejście jakościowe. Poddając badaniom, oraz obserwacji swoich pacjentów wyróżnił 7 rodzajów inteligencji, pozostawiając kwestię ich liczby otwartą. Owe 7 rodzajów inteligencji, stanowi wyjątkową kombinację, która jest podstawą naszego jestestwa. Kombinacja ta jest inna dla każdego człowieka, podobnie jak linie papilarne, jednocześnie zaś podlega ciągłym zmianom. Inteligencja muzyczna. Ze wszystkich znanych inteligencji ta widoczna jest najwcześniej. W drugim roku życia dziecko jest w stanie wymyślić własne rytmy i melodie. Osoby, u których wysoko rozwinęła się inteligencja muzyczna z reguły świetnie radzą sobie z testami IQ. Osoby takie są wrażliwe na dźwięki, potrafią budować struktury z podanych dźwięków, odnajdują właściwe zakończenie tak, aby nadać melodii szczególny sens. Inteligencja kinestetyczna. Poprzez inteligencję cielesno-kinestetyczną rozumie się zdolność wykorzystywania swojego ciała w wysoce zróżnicowany i umiejętny sposób, w celach ekspresywnych oraz do osiągania założonych celów. Inteligencja logiczno-matematyczna. Inteligencja ta ma charakter niewerbalny, zadaniowy. W połączeniu ze zdolnościami językowymi jest podstawą testów IQ (Gardner 2002)„(...)jest przy tym archetypem inteligencji surowej, czyli zdolności rozwiązywania problemów(...)”Inteligencja przestrzenna. Inteligencja przestrzenna to zdolność do wiernego odbierania obrazów i doświadczeń wizualnych, oznacza umiejętność posługiwania się mapami, konstruowania, manipulowania przedmiotami w celu rozwiązania problemu. Inteligencja językowa. Ta forma inteligencji zwana jest również werbalną. Osoby o wysokim poziomie inteligencji językowej wykazują szczególną wrażliwość słowa. Inteligencja interpersonalna (społeczna). W najprostszy sposób można ją określić jako zdolność do rozumienia innych i wchodzenia w interakcję z otaczającym nas środowiskiem społecznym. Jest ona bardzo złożona, jej podwalinami są umiejętność dostrzegania różnic między osobami, zdolność wyczuwania nastrojów rozpoznawania temperamentów. Umiejętności te są szczególnie przydatne przywódcom religijnym, politycznym, nauczycielom, terapeutom i rodzicom. Inteligencja intrapersonalna. Jest umiejętność rozumienia samego siebie, poznanie różnorodnych aspektów swojego wnętrza. Zdolność rozumienia przeżywanych emocji, ułatwia budowanie właściwego obrazu swojej osoby.
W celu zastosowania inteligencji wielorakich w klasie można dokonać rozpoznania prezentowanego profilu inteligencji każdego z uczniów, jednakże za Wójcik (2009) nie jest to konieczne, sama świadomość istnienia siedmiu rodzajów inteligencji oraz organizowanie procesu dydaktyczno-wychowawczego, tak aby docierał do każdego z nich zwiększa efektywność procesu nauczania. Opracowywanie zajęć w ten sposób jest oczywiście pracochłonne, ale poprawia klimat klasy i przynosi ogromną satysfakcję zarówno dzieciom jak i nauczycielowi, obserwującemu wzrost aktywności swoich wychowanków. Ponadto wydawnictwo MACEDUKACJA wyszło naprzeciw oczekiwaniom nauczycieli zainteresowanych teorią IW, konstruując podręcznik „Odkrywam siebie” dla klasy pierwszej, co znacznie zmniejsza nakład pracy ze strony nauczyciela. Gorąco polecam bliższe zainteresowanie się tematyką inteligencji wielorakich.

mgr Jolanta Stanek
nauczyciel dyplomowany
SP 45 w Sosnowcu

Gardner, H. (2002) Inteligencje wielorakie. Teoria w praktyce; Poznań: Wydawnictwo Media Rodzina, ISBN 83- 72-78-029-3
Wójcik, K.: Indywidualizacja procesu nauczania, a teoria inteligencji wielorakich; w Wszystko dla szkoły 2008, nr 12, s. 16-17; ISSN 1425-6843