Autorski program Klubu Krajoznawczo - Wędkarskiego

Autorski Program
Klubu Krajoznawczo – Wędkarskiego
realizowany w
Internacie SOSW w Damnicy
rok szkolny 2009/2010

opracowanie: mgr Rafał Brzykcy

Spis treści:

I. Wprowadzenie.
II. Charakterystyka programu.
III. Uczestnicy programu.
IV. Sformułowanie celów programu.
V. Procedury osiągnięcia celów.
VI. Tematyka spotkań Klubu Krajoznawczo – Wędkarskiego w roku szkolnym 2009/2010.
VII. Program pracy Klubu Krajoznawczo – Wędkarskiego.
VIII. Przewidywane osiągnięcia wychowanków.
IX. Ewaluacja.
X. Literatura.

I. Wprowadzenie.

„Każdy ma prawo do szczęścia i swego miejsca w społeczeństwie”.
M. Grzegorzewska

Człowiek, choć powołany do radości, w swym życiu codziennym, w różnych jego fazach doświadcza cierpienia, bólu w najrozmaitszych formach. Najczęstszymi i najbardziej powszechnymi postaciami ludzkiego cierpienia są: choroba, niepełnosprawność, ułomność i samotność – w szerokim jej rozumieniu.
We współczesnym świecie, w dobie postępu techniki i rozwoju cywilizacji, w pogoni za dobrobytem i reklamowym zewnętrznym pięknem, nie brakuje ludzi zepchniętych na margines społeczeństwa ze względu na chorobę wrodzoną lub nabytą w sferze fizycznej lub psychicznej (umysłowej).
Otoczenie cywilizacyjne człowieka kształtowane jest według standardu potrzeb i możliwości ludzi pełnosprawnych i zwykle nie jest dostosowane do ograniczeń oraz potrzeb osób niepełnosprawnych.
W związku z tym ludzie niepełnosprawni znacznie częściej narażeni są na różnego rodzaju cierpienia, szczególnie wynikające z braku ich akceptacji. Najbardziej przejmuje się tym młodzież niepełnosprawna, szukając swojego miejsca (akceptacji) w rozmaitych środowiskach. Napotykają wówczas na różnego rodzaju bariery tkwiące w otoczeniu cywilizacyjnym, w środowisku społecznym, w sferze kulturowych wartości i sposobów zachowania się ludzi.
Ważne więc staje się wychodzenie naprzeciw tym problemom i stworzenie takiej furtki, która pomoże młodym ludziom i tak skrzywdzonym, odnalezienia się poprzez udział w kołach i klubach zainteresowań. Alternatywą jest więc wędkarstwo, które bije rekordy popularności wśród młodzieży. Stało się ono sposobem na spędzanie wolnego czasu, formą rozrywki, a także pewnego rodzaju oderwaniem od rzeczywistości. Młodzi ludzie i nie tylko próbują się w ten sposób wyciszyć, odnaleźć spokój wewnętrzny, zastanowić się nad sobą i swoimi życiem.
Takie podejście do problemu, a przy okazji poznanie zasad i norm prawidłowego zachowania w naturalnym środowisku w moim przeświadczeniu jest konieczne, tzn. wspieranie młodzieży niepełnosprawnej w rozwijaniu nowej pasji zwiększa integrację ze środowiskiem lokalnym, co w konsekwencji prowadzić będzie do poprawy funkcjonowania społecznego.

II. Charakterystyka programu.

Zgodnie z założeniem planu pracy opiekuńczo – wychowawczej Internatu SOSW mającym na celu poprawne funkcjonowanie wychowanka w ośrodku oraz społeczeństwie, należy podejmować działania zapewnieniające im prawidłowy rozwój psychofizyczny i emocjonalno – społeczny.
Od kilku lat pracuję w Internacie SOSW w Damnicy. Zauważyłem, że wszelkiego rodzaju spacery przynoszą wychowankom ogromną radość. Postanowiłem, że do owych wyjść przygotuję im pewne zadania. I tak stopniowo powstawał mój program, który dostosowałem do pewnych sugestii moich podopiecznych.
Program klubu krajoznawczo – wędkarskiego opracowałem w oparciu o:
• plan pracy opiekuńczo-wychowawczej Internatu SOSW – „Uczymy się norm, zasad i reguł prawidłowego, kulturalnego zachowania w środowisku, w którym mieszkamy i żyjemy”,
• Rozporządzenie MEN w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów
wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników z dnia 8 czerwca 2009 (Dz. U. 2009, nr 89, poz. 730).

Program adresowany jest do dzieci i młodzieży niepełnoprawnej intelektualnie w stopniu umiarkowanym i znacznym – mieszkańców Internatu SOSW w Damnicy.
Realizacja programu przewidziana jest na okres 9 miesięcy (od września 2009 r. do maja 2010 r.) w ramach dodatkowej godziny pracy.
Zajęcia z zakresu krajoznawstwa i wędkarstwa mają charakter teoretyczny i praktyczny, z przewagą tego drugiego.
Oczekiwania po realizacji programu:
Wychowanek:
• będzie znał zagadnienia wędkarstwa rekreacyjnego,
• wykształci szacunek do obiektów mających wartość kulturową dla naszego regionu, kraju,
• wykształci pozytywne cechy charakteru i osobowości.

Zajęcie w klubie krajoznawczo – wędkarskim mają na celu przede wszystkim dostarczenie wychowankowi jak najwięcej pozytywnych wrażeń i emocji.

III. Uczestnicy programu.

Uczestnikami klubu krajoznawczo – wędkarskiego są wychowankowie niepełnosprawni intelektualnie – mieszkańcy Internatu SOSW w Damnicy

IV. Sformułowanie celów programu.

Podstawowym celem opracowanego programu klubu krajoznawczo – turystycznego jest zaspokojenia młodzieży niepełnosprawnej intelektualnie w stopniu umiarkowanym i znacznym potrzeb kontaktu z przyrodą, poznaniem tego, co Nas otacza, oraz ochrona i zapobieganie dewastacji tego, co najważniejsze – środowiska.
Z celu głównego wynikają cele szczegółowe:
• rozbudzanie zainteresowań krajoznawczych – wędkarskich,
• poznanie walorów obszarów przyrodniczych najbliższego regionu i jego okolicy,
• kształtowanie szacunku do obiektów mających wartość kulturową dla naszego regionu,
• motywowanie do aktywnego spędzania wypoczynku,
• umiejętność posługiwania się kompasem i mapą,
• poznawanie zasad bezpiecznego zachowania się w różnych sytuacjach,
• upowszechnianie zasad ochrony środowiska naturalnego oraz umiejętności korzystania z zasobów przyrody,
• wspomaganie rodziny i szkoły w procesie wychowania,
• integracja wychowanków ze środowiskiem naturalnym,
• propagowanie wśród społeczności szkolnej zachowań proekologicznych,
• propagowanie wędkarstwa rekreacyjnego jako formy spędzania czasu wolnego,
• utrwalanie zasad bezpiecznego wypoczynku nad wodą,
• kształtowanie pozytywnych cech charakteru i osobowości dzieci i młodzieży szkolnej,
• przeciwdziałanie zjawiskom patologii społecznej,

V. Procedury osiągania celów.

Główny cel programu nacisk kładzie na kształtowanie umiejętności poznawczych, dlatego niezbędne jest stosowanie urozmaiconych metod, które pozwolą rozwinąć naturalną ciekawość wychowanków. W szczególności należy do nich zaliczyć:
• metody praktyczne:
 praca z mapami, kompasem,
 przeglądanie czasopism,
 przeglądanie stron internetowych związanych z
wędkowaniem,
 wykonywanie przepon wędkarskich.
• metody podające:
 pogadanka,
 opowiadanie,
 opis,
 objaśnienie.
Cele, wynikające z założeń niniejszego programu, możliwe będą do osiągnięcia również dzięki:
• motywowaniu wychowanków do samodzielności w rozwiązywaniu powierzonych zadań,
• ukierunkowaniu wychowanka na to, co jest mu najbliższe,
prezentowaniu efektów pracy w grupie.
Najstosowniejszą formą realizacji programu będzie forma pracy grupowej. Prawidłowo zorganizowana praca w grupach wymaga, aby:
• wychowankowie mieli jasno sprecyzowany cel pracy,
• otrzymywali zrozumiałe określone warunki i jasny zakres zadań,
• wychowawca dostarczył uczniom dostateczną ilość informacji potrzebnych do rozwiązania problemu,
• aby wychowanek miał dogodny dostęp do materiałów uzupełniających.
Ponadto stosowana będzie forma pracy indywidualnej szczególnie na zajęciach poświęconych wędkarstwu.

VI. Tematyka spotkań Klubu Krajoznawczo – Wędkarskiego w roku szkolnym 2009/2010.

Wrzesień
• Spotkanie organizacyjne. Regulamin Klubu Krajoznawczo – Wędkarskiego. Uczestnictwo w akcji „Sprzątanie Świata”.
• Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z krajoznawstwem oraz wędkarstwem. Regulamin amatorskiego połowu ryb – przygotowywanie się do zdobycia Karty Wędkarskiej.
• Podstawowy sprzęt wędkarski – podział. Gazetka ścienna Klubu Krajoznawczo – Wędkarskiego.

Październik
• Ćwiczenia – rozpoznawanie łowiska. Przygotowanie się do zdobycia Karty Wędkarskiej. Geneza i działalność Polskiego Towarzystwa Turystyczno – Krajoznawczego.
• Organizacja rajdu pieszego dla mieszkańców Internatu SOSW w Damnicy – grzybobranie.
• Przynęty wędkarskie, Zanęty i nęcenie.
• Gatunki ryb naszych wód. Egzamin na Kartę Wędkarską.

Listopad
• Rodzaje wędzisk i kołowrotków. Rodzaje spławików i sposoby ich wyważania.
• Planowanie wycieczki do Słupska – plan zwiedzania.
• Rodzaje żyłek (podstawowe węzły) i haczyków.
• Uzupełnianie gazetki ściennej.

Grudzień
• Rozpoznawanie łowisk.
• Zimowe techniki połowu ryb. Zimowy sprzęt wędkarski.
• Spotkania z ludźmi trudniącymi się społeczną działalnością na rzecz obszarów i obiektów mających wartość przyrodniczą i kulturową dla naszego regionu.

Styczeń
• Łowiska i wody. Kultura osobista wędkarza.
• Spacer ulicami miejscowości – zwiedzamy najważniejsze zabytki architektury.
• Techniki gruntowe połowu ryb.
• Spotkanie z przedstawicielem PZW.

Luty
• Flora i fauna polskich wód. Ekologia naszych wód.
• Umiejętność posługiwania się kompasem i mapami, wyznaczanie kierunków stron świata.

Marzec
• Techniki spławikowe połowu ryb.
• Czasopisma, portale internetowe o tematyce wędkarskiej.
• Rajd pieszy „W poszukiwaniu Wiosny” – ognisko.
• Ćwiczenia – połowy technikami spławikowymi oraz połowy technikami gruntowymi.

Kwiecień
• Sprzątanie terenów wokół łowiska patronackiego Szczupak.
• Wycieczka do Słupska – realizacja opracowanego planu zwiedzania miasta.
• Techniki spinningowe połowu ryb.
• Przynęty spinningowe – zbrojenie i dociążanie przynęt.

Maj
• Ćwiczenia – połowy technikami spinningowymi.
• Ćwiczenia – Techniki powierzchowne połowu ryb.
• Piesza wycieczka do las - pogadanka nt. wpływu stylu życia człowieka na stan środowiska naturalnego oraz zajęcia terenowe – sporządzanie szkicu, określanie stron świata przy pomocy kompasu.
• Przygotowanie do zawodów wędkarskich oraz podsumowanie działalności Kółka Wędkarskiego – prezentacja Kroniki, wręczenie pamiątkowych dyplomów uczestnictwa w K. K – W.
• Udział w zawodach wędkarskich z okazji Dnia Dziecka organizowanych przez Wójta Gminy Damnica,

VII. Program pracy Klubu Krajoznawczo – Wędkarskiego.

Zagadnienia Sposób realizacji Wychowanek potrafi Uwagi
• Spotkanie organizacyjne. Regulamin Klubu Krajoznawczo – Wędkarskiego. Uczestnictwo w akcji „Sprzątanie Świata”. - spotkanie wszystkich zainteresowanych wychowanków,
- weryfikacja zainteresowanych, stworzeniem Regulaminu Klubu K. – W,
- uczestnictwo w akcji „Sprzątanie Świata”. - dokonać wyboru,
- wyraża chęć zrzeszania się w kole,
- uczestniczy w akcji „Sprzątanie Świata”.

• Wyjaśnienie podstawowych pojęć związanych z krajoznawstwem oraz wędkarstwem. Regulamin amatorskiego połowu ryb – przygotowywanie się do zdobycia Karty Wędkarskiej. - Co to jest krajoznawstwo i wędkarstwo?
- zapoznanie się z Regulaminem amatorskiego połowu ryb,
- wyłonienie ochotników do uzyskania Karty Wędkarskiej - wie, co to jest krajoznawstwo i wędkarstwo,
- zna Regulamin amatorskiego połowu ryb,
- decyduje się na zdobycie Karty Wędkarskiej

• Podstawowy sprzęt wędkarski – podział. Gazetka ścienna Klubu Krajoznawczo – Wędkarskiego. - poznanie sprzętu wędkarskiego,
- przygotowanie materiałów na gazetkę ścienną Klubu Krajoznawczo – Wędkarskiego.
- zna sprzęt wędkarski,
- redaguje Gazetkę ścienną Klubu Krajoznawczo – Wędkarskiego.

• Ćwiczenia – rozpoznawanie łowiska. Przygotowanie się do zdobycia Karty Wędkarskiej. Geneza i działalność Polskiego Towarzystwa Turystyczno – Krajoznawczego. - poznanie rodzajów łowisk i określenie łowiska w naszej okolicy,
- powtórzenie regulaminu amatorskiego połowu ryb,
- PTTK – co to za skrót?
- działalność PTTK. - poznaje rodzaje łowisk i określa łowiska w naszej okolicy,
- powtarza regulamin amatorskiego połowu ryb,
- poznaje PTTK.
• Organizacja rajdu pieszego dla mieszkańców Internatu SOSW w Damnicy – grzybobranie. - przygotowanie trasy rajdu pieszego (określenie początku i końca trasy, uwzględnienie postoju na odpoczynek, miejsca grzybobrania). - przygotowuje trasy rajdu pieszego (określa początek i koniec trasy)
• Przynęty wędkarskie, Zanęty i nęcenie. - rodzaje przynęt, zanęt (cykady, obrotówki, twistery itd.,)
- sposób nęcenia. - zna rodzaje przynęt, zanęt (cykady, obrotówki, twistery itd.,
oraz sposób nęcenia.
• Gatunki ryb naszych wód. Egzamin na Kartę Wędkarską. - poznanie rodzajów ryb występujących w naszych akwenach,
- uczestnictwo w Egzaminie na Kartę Wędkarską – Egzaminator PZW. - poznaje rodzaje ryb występujących w naszych akwenach,
- uczestniczy w Egzaminie na Kartę Wędkarską,
• Rodzaje wędzisk i kołowrotków. Rodzaje spławików i sposoby ich wyważania. - jakie są rodzaje wędzisk – podział ze względu na rodzaj połowu i funkcji – pokaz,
- podział spławików ze względu na ciężar,
- dobór spławika do indywidualnych potrzeb wędkarza. -zna rodzaje wędzisk – podział ze względu na rodzaj połowu i funkcji, dzieli spławiki ze względu na ciężar,

• Planowanie wycieczki do Słupska – plan zwiedzania. - ustalanie trasy wycieczki po mieście Słupsk,
- umieszczenie na trasie miejsc ważnych kulturowo (pomniki, muzea, itp.), - ustala trasy wycieczki po mieście Słupsk,
- pomaga umieścić na trasie miejsc ważnych kulturowo,
• Rodzaje żyłek (podstawowe węzły) i haczyków. - dobór żyłki poprzez grubość, wytrzymałość i kolor,
- poznawanie oraz próby wiązań żyłki na haczyku,
- wykonanie przepon. - potrafi dobrać żyłki poprzez grubość, wytrzymałość i kolor,
- próbuje wiązać żyłki na haczyku, wykonuje przepony,

• Uzupełnianie gazetki ściennej. - uzupełnienie gazetki porzez umieszczenie na niej uzbieranych zdjęć, materiałów, - uzupełnia gazetki poprzez umieszczenie na niej uzbieranych zdjęć, materiałów,
• Rozpoznawanie łowisk. - wycieczka na łowisko patronackie „Perełka” w celu poznania uformowania akwenu oraz miejsc do połowu ryb. - uczestniczy w wycieczce,
- poznaje uformowania akwenu oraz miejsc do połowu ryb.
• Zimowe techniki połowu ryb. Zimowy sprzęt wędkarski. - poznanie 3 technik zimowego łowienia spod lodu: na mormyszkę, na spławik oraz przy pomocy błystki podlodowej. - poznaje 3 techniki zimowego łowienia spod lodu,
• Spotkania z ludźmi trudniącymi się społeczną działalnością na rzecz obszarów i obiektów mających wartość przyrodniczą i kulturową dla naszego regionu. - uczestnictwo pracownika Lasów Państwowych odpowiedzialnego za działalność na rzecz obszarów mających wartość przyrodniczą i kulturową. - uczestniczy w spotkaniu
• Łowiska i wody. Kultura osobista wędkarza. - rodzaje łowisk,
- określenie, jakie łowiska występują na naszym terenie.
- jak zachowywać się podczas połowu ryb. -poznaje rodzaje łowisk,
- określa, jakie łowiska występują na naszym terenie.
- wie jak zachowywać się podczas połowu ryb.
• Spacer ulicami miejscowości – zwiedzamy najważniejsze zabytki architektury. - wycieczka w formie spaceru – poznanie historii Dworca Kolejowego, wytwórni wód mineralnych WOSANA, cmentarza komunalnego, Pałacu z Kościołem. -=uczestniczy w wycieczce,
-poznaje historię Damnicy.
• Techniki gruntowe połowu ryb. - zależność technik od rodzaju wód (wody stojące i rzeki oraz strumienie). - wie, jaka jest zależność technik od rodzaju wód
• Spotkanie z przedstawicielem PZW. - uczestnictwo na zajęciach wędkarzy, którzy są zrzeszeni w Kole Wędkarskim Szczupak. - uczestniczy w zajęciach wędkarzy
• Flora i fauna polskich wód. Ekologia naszych wód. - co to jest fauna i flora?
- na co trzeba zwrócić uwagę podczas poznawania terenu,
- jakie najczęściej zanieczyszczenia występują w przyrodzie i czego są skutkiem? -wie, co to jest fauna i flora, na co trzeba zwrócić uwagę podczas poznawania terenu,
- wie, jakie występuję zanieczyszczenia
• Umiejętność posługiwania się kompasem i mapami, wyznaczanie kierunków stron świata - co to jest kompas i mapa?
- budowa kompasu,
- do czego służy kompas i jak określić położenie w terenie – zajęcia w terenie,
- mapa – rodzaje map,
- szukanie miejscowości, krajów, kontynentów. -wie, co to jest kompas i mapa,
- potrafi korzystać z kompasu i wie, jak określić położenie w terenie,
- zna rodzaje map,
- wyszukuje na mapie miejscowości, kraje, kontynenty.
• Techniki spławikowe połowu ryb. - łowienie ze spławikiem stałym,
- łowienie ze spławikiem przelotowym,
- łowienie na przepływankę z wysnuwaniem żyłki,
- łowienie powierzchniowe ze spławikiem, łowienie dotykowe, - potrafi łowić z różnymi rodzajami spławików
I bez spławika.
• Czasopisma, portale internetowe o tematyce wędkarskiej. - zajęcia z materiałami – gazetki wędkarskie „Wędkarz Polski”, „Wędkarstwo”
- www.podbierak.com, www.wedkarze.info,
- potrafi korzystać z czasopism i portali o tematyce wędkarskiej.
• Rajd pieszy „W poszukiwaniu Wiosny” – ognisko. - przygotowanie trasy Rajdu Pieszego „W poszukiwaniu Wiosny,
- przygotowanie miejsca do ogniska - przygotowuje trasę Rajdu Pieszego „W poszukiwaniu Wiosny,

• Ćwiczenia – połowy technikami spławikowymi oraz połowy technikami gruntowymi. - zajęcia w terenie – połowy ryb techniką spławikową oraz „na grunt”. -łowi ryby techniką spławikową,
• Sprzątanie terenów wokół łowiska patronackiego Szczupak. - sprzątanie terenu łowiska
- pomoc w odnowieniu pomostów. - sprząta teren łowiska
- pomaga w odnowieniu pomostów
• Wycieczka do Słupska – realizacja opracowanego planu zwiedzania miasta. - wycieczka do Słupska,
- zwiedzanie miasta kierując się wcześniej zatwierdzonym przez Klub planem zwiedzania. -uczestniczy w wycieczce,
_zwiedza miasto zgodnie z planem,

• Techniki spinningowe połowu ryb. - połów z bocznym trokiem,
- odpowiedni dobór wędziska, kołowrotka, przynęt -łowi z bocznym trokiem,
-odpowiednio dobiera wędzisko, kołowrotek, przynętę.
• Przynęty spinningowe – zbrojenie i dociążanie przynęt. - rodzaje przynęt – wobler, streamer, ripper, twister, kopyto, cykad, obrotówka, wahadłówka. -zna rodzaje przynęt
• Ćwiczenia – połowy technikami spinningowymi. - zajęcia w terenie na łowisku, połów techniką spinningową. -łowi techniką spinningową.
• Ćwiczenia – Techniki powierzchowne połowu ryb. - zajęcia w terenie na łowisku, połów techniką powierzchniową. - łowi techniką powierzchniową
• Piesza wycieczka do las - pogadanka nt. wpływu stylu życia człowieka na stan środowiska naturalnego oraz zajęcia terenowe – sporządzanie szkicu, określanie stron świata przy pomocy kompasu. - zajęcia w terenie – wycieczka do lasu z kompasem i mapą okolicy,
Pogadanka na temat stylu życia człowieka na stan środowiska – czy człowiek szkodzi przyrodzie? Co robi by przyroda przetrwała. - bierze udział w wycieczce do lasu oraz pogadance,
• Przygotowanie do zawodów wędkarskich oraz podsumowanie działalności Kółka Wędkarskiego – prezentacja Kroniki, wręczenie pamiątkowych dyplomów uczestnictwa w K. K – W. Przypomnienie regulaminu amatorskiego połowu ryb,
- przypomnienie technik połowu ryb,
- przypomnienie kultury osobistej wędkarza,
- podsumowanie działalności w Klubie K. – W.
- oglądanie Kroniki Kluby i wspominanie najciekawszych wydarzeń,
- wręczenie pamiątkowych dyplomów oraz wręczenie medali dla tych, którzy złapali największą ilość ryb,
- podziękowanie za aktywny udział w Klubie. - powtarza i przypomina podstawowe wiadomości na temat wędkarstwa,
- zna zasady kultury osobistej wędkarza,
- wspomina najciekawsze wydarzenia,
• Udział w zawodach wędkarskich z okazji Dnia Dziecka organizowanych przez Wójta Gminy Damnica - udział w zawodach zorganizowanych przez Wójta Gminy Damnica i Koła Wędkarskiego Szczupak w Damnicy. - bierze udział w zawodach.

VIII. Przewidywane osiągnięcia wychowanków.

Poprzez udział w zajęciach Klubu Krajoznawczo – Wędkarskiego wychowanek:
• pogłębi wiedzę na temat regionu,
• będzie świadomy, że mieszka w ciekawym miejscu, które warto lepiej
poznać,
• będzie potrafił obserwować otoczenie,
• rozwinie swoje zainteresowania wędkarstwem i krajoznawstwem,
• będzie potrafił przygotować wyposażenie wędkarza i turysty,
• pozna znaki turystyczne oraz szlaki naszych okolic,
• będzie potrafił współdziałać w grupie oraz pomagać innym,
• będzie dostrzegać potrzebę ochrony zabytków przyrodniczych i
kultury regionu,
• rozwinie sprawność fizyczną,
• doceni zalety aktywnego wypoczynku,
• będzie przyjemnie i pożytecznie spędzać czas.

IX. Ewaluacja

Opracowany program będzie poddawany ciągłej ewaluacji w celu jego ulepszania i dostosowania do potrzeb Internatu SOSW w Damnicy.
• Sprawdzian wiedzy krajoznawczej, wędkarskiej oraz zasad kulturalnego wędkowania,
• Sprawozdanie z działalności Klubu Krajoznawczo – Wędkarskiego
• Statystyka ilości osób biorących udział w imprezach Klubu.
• Prowadzenie Kroniki Klubu.

X. Literatura

1. Andrzej Gordon, „Krajoznawstwo i turystyka w szkole”, Warszawa 2002 r.
2. Krzysztof Przecławski, „Turystyka a wychowanie”, Warszawa 1973 r.
3. Tekst jednolity Regulaminu amatorskiego połowu ryb – PZW.