TIK oraz wykorzystanie sztucznej inteligencji na lekcjach matematyki

TIK oraz wykorzystanie sztucznej inteligencji na lekcjach matematyki

W mojej pracy zawodowej staram się wykorzystywać różne możliwości, jakie dostarcza nam otaczający świat. Podczas pandemii, abym mogła ułatwić pracę sobie oraz moim uczniom zakupiłam tablet graficzny marki Huion. Stał się on ogromną pomocą i niezbędnym narzędziem pracy w tym jakże trudnym okresie dla nas wszystkich. Dzięki tabletowi mogłam odręcznie pisać na mojej wirtualnej tablicy, wykonywać obliczenia, zapisywać wzory, tworzyć rysunki geometryczne figur itp. Na pewno bardzo to pomogło by lekcja była nieco zbliżona do tradycyjnej lekcji w sali szkolnej z tablicą. Po powrocie do nauki stacjonarnej gdy udało mi się mieć tzw ‘własną salę’, czyli większość zajęć w jednej klasie lekcyjnej – ponownie zaczęłam korzystać z tableta graficznego. Dzięki niemu mogę pisać np. na materiałach dydaktycznych pracując z wydawnictwem GWO – Gdańskim Wydawnictwem Oświatowym. Zarówno w multimedialnych wersjach podręcznika jak i ćwiczeń mam możliwość odręcznego rozwiązywania zadań, zapisy są bardziej widoczne niż na tradycyjnej tablicy, mam też więcej miejsca do wykorzystania. Multimedialna wersja podręcznika tego wydawnictwa posiada narzędzie Tablica, które można wyświetlać w różnych wariantach – czysta, w linie, w kratkę,. Co ułatwia np. zadania dotyczące układu współrzędnych na płaszczyźnie, kiedy obecne tablice nie posiadają niestety ani kratek, ani linii. Dużym ułatwieniem w takiej pracy są kolejne narzędzia dostępne w przyborniku takie jak – linia, prostokąt, wprowadzanie tekstu, koło.
Posiadając komputer stacjonarny lub laptop wyposażony w łącze internetowe i podłączony do niego projektor multimedialny można bardzo ułatwić sobie pracę na zajęciach oraz ją uatrakcyjnić. Minusem tego typu rozwiązania jest zmniejszenie udziału uczniów - rzadziej podchodzą do tablicy by rozwiązać zadanie. Ponadto sam nauczyciel ma mniej ruchu, co może niekorzystnie wpływać na jego stan zdrowia, o ile nie dba o to poza pracą. Na pewno jest to narzędzie wspomagające pracę nauczyciela które sporo ułatwia zwłaszcza w sytuacji braku tablic w kratkę, natomiast należy pamiętać by korzystać z niego z rozwagą.
W tym roku szkolnym poszerzam swoją wiedzę między innymi korzystając z platformy Be.net. Można na niej znaleźć kilkadziesiąt webinarów prowadzonych przez bardzo dobrych specjalistów w swojej dziedzinie. Po wysłuchaniu minimum trzynastu z nich oraz rozwiązaniu ankiety dotyczącej danego webinaru uzyskuje się tytuł Nauczyciela Przyszłości, który udało mi się zdobyć. Tematyka poszczególnych wykładów jest na tyle ciekawa, że staram się co jakiś czas je oglądać, nie jedynie ‘zaliczyć’ wymagane minimum. Wiele z nich dotyczy właśnie tematyki obecnie bardzo popularnej sztucznej inteligencji i jej wykorzystania w pracy nauczyciela lecz nie tylko. Omawiane są tam aplikacje które umożliwiają tworzenie muzyki, filmików, grafiki, np. program Canva, z którego jeszcze nie miałam okazji skorzystać.
Ponieważ jednym z elementów oceny pracy nauczyciela są obserwacje prowadzonych zajęć przez dyrektora szkoły – do ich przygotowania postanowiłam użyć aplikacji AI aby ułatwić sobie stworzenie scenariusza danej lekcji. Jest to spore ułatwienie, jednak nie należy ślepo z niego korzystać, należy zawsze sprawdzić powstały dokument i odpowiednio dostosować do konkretnych zajęć. Dzięki programowi Be.net dowiedziałam się o aplikacjach takich jak Copilot, Microsoft Bing, ChatGPT, polski program Bielik, Gemini (od Google). Błędem jest twierdzenie iż istnieje jedynie ChatGPT i nic poza tym. Porównując wyniki, uzyskane na ten sam temat w różnych aplikacjach AI uzyskujemy różne rezultaty. Niekiedy można z jej pomocą stworzyć gotowy test wyboru. Planuję z takowego skorzystać podczas moich zajęć. Wyszukując różne informacje w Internecie natrafiłam na bardzo ciekawe i przydatne strony będące generatorami krzyżówek. Jedna z nich, anglojęzyczna – to Create Crossword Puzzle With Mini Crossword Online www.teachize.com/crosswordmaker.

Wystarczy podać hasło tematyczne, wiek osób rozwiązujących oraz ilość słów i po chwili sztuczna inteligencja tworzy dla nas krzyżówkę. Można dodać do niej tytuł, wybrać wariant pokazujący odpowiedzi, zapisać do pliku aż w sześciu formatach – pdf, docx, doc, jpg, png, html.

Kolejna ciekawa strona gdzie można tworzyć krzyżówki i nie tylko w języku polskim to strona australijskiej firmy Twórz Edukacyjne Krzyżówki Online Za Pomocą Sztucznej Inteligencji (AI) Do Nauki Języków products.aspose.ai
Podobny sposób tworzenia krzyżówek jak na poprzedniej stronie, ponadto jest możliwość generowania CV na podstawie trzech podanych informacji – stanowiska pracy, stażu pracy oraz nazwy firmy/pracodawcy.

Bardzo ciekawą i przydatną stroną jest serwis o nazwie Eduelo. Można się na nim bezpłatnie zarejestrować, stworzyć konta dla uczniów poszczególnych klas, umożliwić im rozwiązywanie zadań matematycznych jak również z innych przedmiotów, ich ilość zmienia się na danym poziomie klasy. Każdy uczeń uzyskuje login oraz hasło, nauczyciel otrzymuje je również w pliku na podany przez siebie adres mailowy, co ułatwia pracę na zajęciach na wypadek zgubienia tych danych przez danego ucznia. Co ciekawe, serwis zapamiętuje dane klasy, w kolejnym roku szkolnym wystarczy jedynie zmienić numer oddziału na wyższy, uczniów nie trzeba ponownie wprowadzać. W wersji bezpłatnej jest dostępny spory zakres materiału, ponadto na jednego nauczyciela przypada pięć dostępnych testów w semestrze. Z serwisu mogą korzystać nauczyciele wielu przedmiotów jednocześnie, wówczas jednak należałoby uzgodnić ilość wykonywanych testów przez danego nauczyciela jeśli korzystamy nadal z wersji bezpłatnej. Serwis często organizuje różnego rodzaju konkursy, dzięki którym można uzyskać dostęp do pełnej wersji serwisu na określony czas, np. kilka miesięcy.
Inną bardzo ciekawą i przydatną stroną edukacyjną jest Zintegrowana Platforma Edukacyjna, znajdująca się pod adresem zpe.gov.pl. Jest to platforma edukacyjna opracowana przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Strona powstała w trakcie trwania pandemii COVID-19, aby ułatwić nauczycielom i uczniom edukację zdalną. Początkowo funkcjonowała pod inną nazwą „e-podręczniki”. Znajdują się na niej materiały na każdym poziomie edukacyjnym od klas I – III aż po liceum, technikum i kształcenie zawodowe. Serwis ma w ofercie również bezpłatny dostęp do aplikacji Canva do końca roku 2026 oraz generator kart pracy zawierający także szablony kart dla klas I - III, które można drukować na potrzeby zajęć dydaktycznych. Serwis ZPE oferuje bardzo szerokie zasoby materiałów z wszystkich przedmiotów, nie znalazłam innego równie dużego serwisu. Materiały w nim zamieszczone są przygotowane przez pracowników Uniwersytetu Łódzkiego, dane zagadnienie jest opisane ze strony teoretycznej, pojawiają się krótkie filmiki z omówieniem danych pojęć oraz całe mnóstwo ćwiczeń interaktywnych, posiadających odpowiedzi oraz wskazówki do rozwiązania. Platforma zawiera także dokładny opis sposobu wyszukiwania interesujących nas treści, poprzez użycie słów kluczowych, całych haseł tematycznych, rekomendacji - te dostępne jedynie dla zalogowanych użytkowników serwisu. Istnieje opcja dodawania danych zagadnień do Ulubionych - następnie możemy tworzyć własne materiały, prezentacje które wykorzystamy podczas zajęć z uczniami. Za pomocą tzw Teczki możemy używać własnych, stworzonych materiałów na podstawie zpe. Następnie w oparciu o te materiały mamy możliwość tworzenia kursów dla uczniów, dzięki połączeniu Zintegrowanej Platformy Edukacyjnej z Systemem Informacji Oświatowej nie musimy wpisywać samodzielnie danych uczniów lecz pobieramy je z systemu. Zalogowani uczniowie mogą wówczas korzystać z kursu, wykonywać zawarte w nim zadania itp. Mamy także opcję monitorowania postępów uczniów. Platforma jest bardzo przydatnym i ważnym narzędziem, warto by nauczyciele zapoznali się z nią oraz możliwościami, jakie oferuje dla szkoły.
Kolejna strona to serwis Matemaks.pl, założony w 2010 roku przez Michała Budzyńskiego, absolwenta Uniwersytetu Warszawskiego. Znajdują się na niej materiały szkolne, maturalne a nawet studenckie. Można skorzystać z generatora zadań maturalnych, wybierając z około 400 dostępnych w nim zadań. Autor strony zamieszcza też filmy video z omówieniem poszczególnych tematów. Są tu także przykładowe zadania z rozwiązaniami oraz istnieje możliwość wydrukowania niektórych treści teoretycznych.
Często korzystam z darmowego serwisu Matzoo.pl. Jeśli komuś przeszkadzają pojawiające się co jakiś czas reklamy, można wykupić dostęp gdzie ich nie będzie. Serwis zamieścił również arkusze dla ósmoklasistów, szóstoklasistów oraz trzecioklasistów, które można rozwiązywać online i sprawdzić tym samym swój poziom wiedzy i umiejętności. Przez dwa miesiące wakacji uczniowie mogą rozwiązywać dodatkowo zamieszczane codziennie zadania, za odpowiednią ilość prawidłowych rozwiązań uzyskują dyplom lub dyplom z wyróżnieniem. Serwis ma bardzo przyjazną formę, są tu zadania od poziomu zerówki do klasy ósmej. Za ich prawidłowe rozwiązanie otrzymuje się tzw „ananasa”, co zachęca uczniów do pracy. Każdą klasę reprezentuje inne zwierzę na oznaczeniach.
Na zajęciach czasami korzystam ze strony Quizziz, gdzie znajduje się duża baza darmowych quizów do rozwiązywania dla uczniów. Jest to dodatkowa forma oceny pracy na lekcji, uczniowie mogą rozwiązywać dane zadanie w zeszycie, korzystać z podręcznika lub ćwiczeń do matematyki. Po rozwiązaniu quizu od razu ukazuje się wynik procentowy i nauczyciel wystawia ocenę zgodnie z zasadami ustalonymi w szkole. Na Quizziz można tworzyć własne quizy, ponadto jest opcja Raporty, gdzie znajdują się wszystkie quizy rozwiązane do tej pory przez uczniów, można je wyszukiwać po dacie co znacznie ułatwia sytuację, gdy kolejna klasa na poziomie robi ten sam quiz lub uczeń który był nieobecny danego dnia w szkole powinien go rozwiązać. W podobny nieco sposób działa serwis Kahoot, na którym również jest baza quizów do rozwiązania.
Inną bardzo przydatną aplikacją jest Matlandia, dostarczana przez Gdańskie Wydawnictwo Oświatowe. Jest to program płatny, na jesieni oferowany jest dwumiesięczny bezpłatny dostęp dla zainteresowanych osób. W tym programie można uzyskać dostęp do zadań z matematyki dla danej klasy, również dla edukacji wczesnoszkolnej. Jest ciekawa szata graficzna, niestety niekiedy długo trwa ładowanie się poszczególnych treści oraz – moim zdaniem – zbyt wiele jest grafiki a treść zadań zbyt mała na danej stronie. Koszt dostępu jest zależny od ilości uczniów, którzy go wykupią, oscyluje wokół kilkunastu złotych na jednego ucznia, więc bardzo mała kwota.
Oczywiście nie można pominąć strony Pistacja.tv, gdzie obecnie znajdziemy nie tylko chyba najszerszy zestaw filmów edukacyjnych z matematyki, ale również materiały z fizyki, chemii, biologii, techniki, przyrody, geografii oraz biologii. Oprócz filmów są tu także zadania do rozwiązania.
Kolejna bardzo obszerna strona to Khan Academy, gdzie znajdują się materiały w różnych językach, także po polsku. Serwis zawiera materiały video, zadania, jest dostępny system logowania i zdobywania punktów za poprawne rozwiązanie danych zadań. Jeśli ktoś ma problem z danym zadaniem, znajdują się podpowiedzi, odsyłacze do filmów związanych z tematyką. Są tu nie tylko materiały dotyczące matematyki, ale również historii, ekonomii, nauk przyrodniczych. Prowadzi serwis organizacja non-profit, wszystkie treści są dostępne nieodpłatnie.
Nie sposób pominąć szeregu programów, pomagających w nauczaniu matematyki. Są to między innymi Cabri (geometria), Derive, PhotoMath, Math Solver, GeoGebra. PhotoMath umożliwia zrobienie zdjęcia równania które potrafi rozwiązać, bądź działania matematycznego. Aplikację można pobrać na telefon. GeoGebra zawiera dokładny układ współrzędnych, możliwość oznaczania punktów, linii, prostych, odręcznych wykresów funkcji, ukrywanie obiektów, wykonywanie bardziej skomplikowanych obliczeń (potęgi, pierwiastki, wartość bezwzględna, logarytmy, funkcje trygonometryczne, liczba e, liczba pi).