Kim jesteś... Ikarze? - lekcja j. polskiego, mitologia

Lekcja 1

Temat: Kim jesteś...Ikarze?

Cel ogólny:
Zapoznanie ucznia z postacią Ikara

Cele operacyjne:
Uczeń potrafi określić, jak zostały przedstawione postacie Ikara i Dedala w micie a jak w na obrazie Marca Chagalla
Uczeń zna cechy osobowości bohaterów
Uczeń umie określić jakie ludzkie pragnienia uosabia postać Ikara
Uczeń potrafi ocenić zachowanie ojca i syna

Metody:
Aktywizująca
Poszukująca
Praca indywidualna
Podająca
Burza mózgów
Oglądowa

Materiały:
Tekst Owidiusza Mit o Dedalu i Ikarze
Reprodukcja obrazu Marca Chagalla Upadek Ikara ( załącznik)
Przebieg lekcji:
1. Lekcję rozpoczynamy od krótkiej analizy tytułów obu dzieł. Pytamy: jakie informacje przekazują same tytuły tekstu i obrazu? Czego się o nich dowiadujemy nie znając utworów?
Mit o Dedalu i Ikarze - opowiadanie historii, ciągu zdarzeń
- dwóch równie ważnych bohaterów
- coś ich łączy

Upadek Ikara - jedno wydarzenie w centrum uwagi
- dramatyzm
- jedna postać
Zastanawiamy się: czy różnice zasygnalizowanie tytułami pojawią się w utworze?
Na czym będą polegać?
2. Czytamy tekst mitu. Uczniowie wykonują polecenie: zwróć uwagę, jak została rozwinięta tytułowa zapowiedź. Skup uwagę na: wydarzeniach, postaciach i związkach między nimi.
Po „burzy mózgów” powstaje notatka:
Wydarzenia: plany ucieczki- budowa skrzydeł- nauka zasad latania- początek lotu- upojenie Ikara- upadek do morza- dramat ojca
Dedal: tęskni za ojczyzną, artysta (wynajduje nową sztukę) kochający ojciec, rozważny, doświadczony, rozpaczający po śmierci syna.
Ikar: mały (dziecko), brak doświadczenia (niewprawne ramiona), radość, euforia, osamotnienie w chwili tragedii.
Dedal i Ikar:
- ojciec i syn
- dojrzałość i dzieciństwo
- doświadczenie i nieobeznanie
- rozwaga i nieroztropność
- pragmatyzm i idealizm ( te definicje zostają przeczytane ze słownika)
3. Oceniamy wstępnie postępowanie bohaterów. Uczniowie w zeszytach dokończają zdania:
Ikar według mnie...
Uważam, że Dedal...
4. Zastanawiamy się, dlaczego Chagall uczynił Ikara bohaterem obrazu?
5. „Czytamy” obraz marca Chagalla. Zauważają uczniowie, że z ciągu narracyjnego wybrano jedno wydarzenie- upadek Ikara.
Ikar: szczegóły wyglądu w czasie upadku, ekspresja sylwetki.

6. Wyliczamy, czym różni się jeszcze obraz od tekstu:
- Ikar spada na ziemię a nie do morza
- Na upadek patrzy tłum ludzi, nie tylko pasterz, oracz i rybak
- Wyeksponowane jest niebo
7. Uczniowie dokładniej przyglądają się obrazowi pod katem Ikara, upadku, obserwatorów
i przestrzeni nieba:
Ikar- duża sylwetka, punkt patrzenia na nią znajduje się na tej samej linii, nie z dołu, otoczony czerwienia (ogień marzeń?)
Upadek na ziemię- twarde zderzenie z realnością, przyziemnością; ziemia namalowana jak czerwony pas( ogień? lawa? kolor uczuć?)
Tłum obserwatorów- Ikar nie umiera w samotności; tragedii przypatrują się widzowie; Ikar jest w ich centrum uwagi; wzbudza emocje- zdziwienie, zaskoczenie; zderzenie: jednostka- zbiorowość.
Przestrzeń nieba- pełna, jasna, rozświetlona, przesycona promieniami słońca (ideał? bogowie? marzenia?)
8. Nauczyciel zwraca uwagę uczniów na inne otoczenie: dzieło Marca Chagalla przedstawia właśnie moment, kiedy Ikar spada. Malarz przeniósł jednak zdarzenie w inne otoczenie. W centralnej części obrazu rzeczywiście możemy zobaczyć mężczyznę ze skrzydłami spadającego głową w dół (postać w niecodziennym położeniu, Ikar góruje nad całą wsią).
Artysta przeniósł bohatera w świat daleki od mitologicznej krainy. Marzyciel znajduje się w otoczeniu innym - wiejskim. 1 Tragiczny los jednostki obserwują liczni ludzie. Spokój wsi zostaje nagle zakłócony przez wydarzenie niemal historyczne. Ten dzień jest inny od tylu poprzednich.
Ikar jest postacią „ cudownie uskrzydloną”2. Początkowo może się wydawać jedynie tworem artystycznej wyobraźni, lecz naprawdę to mitologiczny bohater. Jego postać jest znacznie większa od innych, umieszczonych na obrazie.
Zwracamy też uwagę na ciekawa kolorystykę dzieła plastycznego. Dominują barwy jasne, wszystko jest jakby oświetlone słońcem. Zabieg ten jest z pewnością celowy – to właśnie ono stało się przyczyną tragedii Ikara ( klucz interpretacyjny). 3
9. Dokańczanie zdań:
Gdy przyjrzałem się obrazowi Upadek Ikara, pomyślałem ,że...
Zwróciłem uwagę na...
Gdybym był jednym z ludzi na obrazie...
Ikra stał się dla mnie...
10. Praca domowa do wyboru: Wyobraź sobie, że to Ty jesteś Ikarem. Co czułeś wzbijając się ponad niebiosa. Za pomocą porównań opisz to, co widziałeś podczas lotu.
lub
Szalony Ikar czy rozważny Dedal? Który typ osobowości jest Ci bliższy i dlaczego?