Prawa człowieka w Europie. Scenariusz lekcji o społeczeństwie europejskim

Lekcja może być przeprowadzona w I klasie gimnazjum.

Temat lekcji: Prawa człowieka w Europie.

Cele lekcji:
- zdobycie podstawowej wiedzy dotyczącej praw i wolności człowieka;
- kształtowanie umiejętności rozróżniania pojęć „prawo” i „wolność”;
- zapoznanie się z postanowieniami Traktatu z Maastricht rozszerzającymi prawa obywatelskie;
- dokonanie analizy ograniczeń praw europejskich.

Metody pracy:
- wykład;
- dyskusja;
- praca w grupie;
- analiza dokumentów.

Czas:
- 1 godzina lekcyjna.

Przebieg lekcji:

1.Zapoznanie uczniów z tematem lekcji.

2.Poinformowanie uczniów, że prawa człowieka przysługują każdemu człowiekowi w jego relacji z władzą publiczną. Prawa i wolności są gwarantowane konstytucjami poszczególnych państw. Uczniowie próbują podać przykłady praw człowieka.

3.Zapytanie uczniów: „Co oznacza dla nich naruszenie praw człowieka?”. Swobodna dyskusja uczniów na ten temat.

4.Poinformowanie uczniów, że prawa człowieka dzielą się na „prawa” i „wolności”. Skorzystanie z materiału pomocniczego przedstawiającego tabelę.

5.Poinformowanie uczniów, że od wejścia danego kraju do Unii Europejskiej obywatelom oprócz narodowych praw przysługują dodatkowe prawa wynikające z pogłębiającej się integracji. To obywatelstwo Unii Europejskiej stworzył Traktat z Maastricht (1993 r.). Owe dodatkowe prawa uzupełniają podstawowe prawa i wolności gwarantowane konstytucjami poszczególnych państw.
Najważniejsze postanowienia Traktatu z Maastricht rozszerzające prawa obywatelskie to:
- prawo do swobodnego poruszania się, mieszkania i podejmowania pracy na obszarze państw członkowskich;
- prawo głosu w wyborach samorządowych oraz w wyborach do Parlamentu Europejskiego w dowolnym kraju Unii Europejskiej (pod warunkiem mieszkania na obszarze danego państwa);
- prawo do opieki prawnej poza terytorium Wspólnot;
- prawo składania petycji do Parlamentu Europejskiego;
- prawo zwracania się do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich.

6.Omówienie zagadnienia ograniczania praw człowieka. Należy wiedzieć, że istnieją zwykłe ograniczenia dopuszczane w społeczeństwie demokratycznym oraz ograniczenia praw człowieka spowodowane nietypową sytuacją, np. wojną.

7.Praca w grupach: Każda grupa próbuje napisać „Jakie korzyści wynikają z rozszerzenia praw obywatelskich mieszkańców Unii Europejskiej?”.

8.Przedstawienie na forum klasy pracy poszczególnych grup.

9.Zadanie domowe: „Napisz, czym różni się obywatelstwo Unii Europejskiej od posiadania obywatelstwa konkretnego państwa?”