Wieloaspektowy wpływ tańca na rozwój dzieci i młodzieży z uwzględnieniem różnych sfer osobowości

„Taniec jest wyrazem potrzeby nurtującej człowieka”
(M. Graham)

Rozpoczynając ten podrozdział pragnę nadmienić, w jaki sposób dzieci czerpią wiedze o tańcu i jak to wypływa na ich rozwój. Współcześnie mamy wiele źródeł zdobywania wiedzy na temat tańca. W chwili obecnej taniec jest tak popularną forma aktywności, a zarazem sposobem spędzania czasu wolnego. O tańcu dziecko dowiaduje się z literatury, internetu, telewizji, prasy. Swoją wiedzę poszerza zarówno w trakcie uczestniczenia w zajęciach szkolnym, jak i pozalekcyjnych.
W celu wzbogacenia wiedzy o tańcu już najmłodsze dzieci mają możliwość sięgania do literatury naukowej, która prezentuje teoretyczną i praktyczna wiedzę o tańcu. Wiele wydawnictwo w ramach swojej działalności wydaje publikacje, bogate w zdjęcia, rysunki, szkice, doskonale oprawione graficznie, przez co zachęcają najmłodszych do zainteresowania się problematyką tańca. W tego typu książkach dziecko może przeczytać krótki zarys teoretyczny dotyczący tańca, ale także poznać podstawowe kroki, pozycje pokazywane na zamieszczonych zdjęciach. Co raz częściej wydawane są encyklopedie edukacyjne, w których znajdziemy problematykę tańca jako interesującej sztuki.
Innym źródłem wiedzy dzieci o tańcu są mass –media, a przede wszystkim telewizja i internet. Obecnie zainteresowaniem cieszą się telewizyjne programy taneczne typu „You Can Dance”, „Taniec z Gwiazdami”, w których mamy możliwość zobaczenia różnorodnych stylów tanecznych, poznawania nowych kroków, ujrzenie różnorodnych choreografii. Dziecko, oglądając takie programy, zdobywa wiedze typowo praktyczna, gdyż w trakcie emisji może wpatrywać się i naśladować ruchu tancerzy. W telewizji emitowane są również filmy o tematyce tanecznej np. W rytmie hip- hop, Dirty Dancing, Chicago, Fame - Sława, You got served, które prezentują różnego rodzaju gatunki taneczne.
Innym źródłem wiedzy o tańcu jest internet i związane z nim różnego rodzaju portale taneczne, na których zawodowi tancerze oraz amatorzy wypowiadają się na temat tańca, określonego stylu tanecznego. Dziecko dzięki temu zaznajamia się z opiniami o konkretnym rodzaju tańca, który być może go interesuje. Internet jako źródło wiedzy może dostarczyć możliwość zobaczenia, jak tańczą ludzie w innych zakątkach świata. Popularną stroną internetową jest You Tube, na której każdy może obejrzeć styl tańca, który go zainteresuje.
Źródeł wiedzy dziecka o tańcu możemy do doszukiwać się także w środowisku rówieśniczym. Pomimo tego, że nadal w dzisiejszej edukacji nie poświęca się wiele czasu na aktywność taneczną, uczniowie mają możliwości poznawania tańca. Głównie są to tańce ludowe oraz narodowe oraz tańce towarzyskie związane są z treściami programowymi.
Uczestnictwo w grupach tanecznych prowadzi do poszerzenia i rozwijania swojej wiedzy praktycznej o tańcu oraz pożądanych umiejętności, jakimi są nauka kroków, zapamiętanie choreografii, nauczenie się wrażania emocji poprzez taniec.
W dobie tak wielkiego zainteresowania tańcem dziecko zapoznaje się z wiedzą o tańcu i kształtuje własne poglądy dotyczące tej problematyki w różny sposób. Ma dostęp do źródeł wiedzy teoretyczne, jak i praktycznej. Samo ma możliwość zagłębiać się w tajniki tej sztuki.
Taniec, jak wcześniej wspomniałam, powstał w celu zaspokojenia potrzeby ruchu oraz „uzewnętrzniania swych uczuć za pomocą gestów, ruchów i mimiki” (Turska, 2000, s. 5) .
Jak pisze Wojtuś – Sikora (2006), formy taneczne i ćwiczenia muzyczno – ruchowe uznaje się za atrakcyjną i potrzebną aktywność ruchową wśród dzieci, ponieważ wypływa na ich rozwój psychomotoryczny. Biorąc pod uwagę zalety i wartości zajęć tanecznych, ważne jest, aby w edukacji dzieci pojawiały się jak najczęściej.
Za podstawowe zadania wychowania muzycznego, w tym także tańca, uważa się dostarczanie pozytywnych wrażeń i odczuć związanych z muzyką oraz ruchem, ale również rozwijanie wrażliwości, doskonalenie umiejętności śpiewu, gry na instrumentach, wykonywania figur tanecznych, sprawności ruchowej. Aktywność ruchowo – muzyczna w szkole prowadzi do kształtowania postaw aktywnych i twórczych, wzbogacenia swoich przeżyć i wyobraźni, odkrywaniu wiedzy o samym sobie i świecie (Ławrowska, 1988).
Szczególne znaczenie tańca i jego wpływ odznacza się w systemie wychowania fizycznego. Oprócz roli polegającej na kształtowaniu ucznia w sensie fizycznym, pomaga w rozwijaniu współpracy, wyrabia estetykę i elegancje ruchu. Taniec, poprzez dobór rodzajów i form w programie nauczania wychowania fizycznego, znajduje zastosowanie w rekreacji ruchowej, stanowi formę organizacji czasu wolnego (Bednarzowa, Młodzikowska, 1983).
Nauczanie muzyczno – ruchowe uważa się za najlepszą we współczesnej edukacji metodę wychowanie i wykształcenie jednostki twórczej. Dzięki niemu dziecko rozwija własną inwencje twórcza, kreatywność, praktyczna działalność artystyczna, ale i umiejętności umysłowe. Taniec wpływa na podniesienie kultury ruchowej, a także kształtuje muzykalność, jednocześnie umożliwiając dzieciom poznawanie stylów tanecznych i form taneczno – gimnastycznych. Oddziałuje na zdolności ekspresyjne, poczucie piękna, wrażliwość emocjonalna dziecka (Wojtuś – Sikora, 2006).
I. Jawor (1986) w swoim artykule prezentuje twierdzenie, że taniec dzięki radości, którą wnosi i ruchowi staje się instrumentem pedagogicznym. Formy taneczne stanowią
ogromna siłę wychowawczą, uczą dziecko dążenia do poznania świata przeżyć, budowania interakcji, a równocześnie są źródłem zabawy i rozrywki. Kształtują zamiłowanie do ruchu i muzyki.
Dziecko, biorąc udział w zajęciach tanecznych, ma możliwość rozwoju własnej osobowości, umiejętności wspólnego działania. W przypadku tańców grupowych uczy się odpowiedzialności. Formy taneczne wykorzystywane w szkole prowadzą do zanikania wewnętrznych oporów dziecka, pozwalają pokonać nieśmiałość, stwarzają okazje do aktywizacji uczniów biernych. Taniec rozwija w dziecku inicjatywę działania, doskonali procesy uwagi, pamięci, szybkie orientacji.
Wpływ tańca na osiągnięcia edukacyjne dzieci jest bardzo ważny, szczególnie w edukacji elementarnej, na której szczeblu dokonuje się największy rozwój fizyczny, umysłowy i poznawczy jednostki. W szkole aktywność taneczna i jej formy mają szczególne znaczenie zdrowotne, ale i kształcące i wychowawcze. Dzięki elementom takim jak, muzyka i ruch, uczeń kształtuje swoje emocje, własna osobowość, wyobraźnię i sprawności poznawcze. Taniec przyczynia się do ogólnego podniesienia poziomu kultury muzycznej na poziomie edukacji szkolnej.
(Babbie, 2004, s. 31)
Już od najmłodszych lat dziecko odczuwa potrzebę ruchu, co wyraża się poprzez zabawę, w tym również taniec. Należy podkreślić, że już w łonie matki dziecko odbiera pierwsze dźwięki, reaguje na docierającą do niego muzykę (Franc, 2009).
Muzyka, ruch i taniec stanowią obszary poznania pedagogów i psychologów, jednak w kształceniu zintegrowanym w dalszym ciągu nie cieszą się tak wielkim zainteresowaniem jak edukacja matematyczna, czy polonistyczna. Rytm muzyki powoduje, że dzieci chętnie biorą udział w zajęciach tanecznych, czerpią wiele przyjemności w wykonywania pokazywanych przez nauczyciela ruchów. Taniec w życiu ucznia jest szczególnie ważny ze względu na to, iż zajęcia taneczne pomagają w rozwijaniu potrzeb estetycznych i poznawczych, jednocześnie mają istotny wpływ na psychikę. Poprzez ruch rozwija się cała gama pozytywnych emocji, których dziecko się uczy. Taniec uspokaja, uwrażliwia, wyzwala chęć działania, daje również możliwość wyładowania negatywnych odczuć. To ruch w rytm muzyki umożliwia wszechstronny rozwój dziecka, doskonali jego koordynację i kondycję, otwiera wyobraźnię oraz kształtuje zdolności muzyczne, ponadto podnosi samoocenę tańczącego (Franc, 2009).