Recenzja książki dr Anny Kozłowskiej pt. "O trudnościach wychowawczych dziecka"

Wszystkich rodziców zainteresowanych problemem zachęcam do lektury książki autorstwa dr Anny Kozłowskiej pt. „O trudnościach wychowawczych dziecka”. Książka poświęcona jest dzieciom w wieku przedszkolnym i wczesnoszkolnym , u których występują zaburzenia rozwoju. Są to dzieci nieśmiałe, agresywne, uparte, mające trudności z nauką, które sprawiają wiele kłopotów rodzicom.
W kolejnych rozdziałach autorka opisuje prawdziwe historie życiowe zachodzące między rodzicami a ich dziećmi, które w konsekwencji , często z nieświadomości rodziców, doprowadziły do wystąpienia w rodzinie trudności wychowawczych. Analizując różnorodne sytuacje rodzic otrzymuje wiedzę o przyczynach, objawach i konsekwencjach zaburzeń rozwoju dziecka oraz możliwościach działań terapeutycznych mających na celu wskazanie najlepszego rozwiązania zaistniałych trudności wychowawczych.
Według dr A. Kozłowskiej przyczyną powstawania trudności wychowawczych może być:
• LĘK przed utratą miłości rodziców, poczuciem bezpieczeństwa, spowodowany długotrwałą rozłąką z rodzicami, brakiem ich opieki, zainteresowania np. przyjście na świat młodszego rodzeństwa
- u dzieci nieśmiałych powoduje blokadę możliwości poznawczych, możliwości nawiązywania kontaktów z otoczeniem, zamknięcie się w sobie, pojawia się choroba sieroca zwana hospitalizmem,
- u dzieci nadruchliwych wywołuje agresję, która ma spowodować zainteresowanie rodziców swoją pociechą, ich akceptację, pozytywne zachowanie dziecka jest przez rodziców niedostrzegane.
• SYNDROM NADPOBUDLIWOŚCI PSYCHORUCHOWEJ tzn. niemożność opanowania swojej aktywności ruchowej, nadmierna potrzeba ruchu, nieopanowanie emocji co w konsekwencji prowadzi do wystąpienia zaburzeń w koncentracji uwagi, pochopności myślenia, sprzyja powstawaniu agresji.
• ZACHWIANIE POCZUCIA WŁASNEJ WARTOŚCI spowodowane postrzeganiem negatywnych cech dziecka i nieustannym mówieniu mu o nich. Taka postawa rodziców powoduje rezygnację z próby podjęcia wykonania określonego zadania /np. „jestem niezaradny, niezdolny więc na pewno mi się nie uda”/. Jest to zjawisko zwane samopotwierdzającym się proroctwem.
Postrzeganie cech pozytywnych i mówienie dziecku o nich sprzyja postrzeganiu pozytywnych swoich możliwości /np. „jestem zdolny więc mi się na pewno uda”/ i podejmowaniu kolejnych prob wykonania zadania.
• GENEROWANIE PATOLOGII Z POKOLENIA NA POKOLENIE to stosowanie przez rodziców niewłaściwych wzorów zachowań z własnego dzieciństwa w relacji z własnym dzieckiem np. blokowanie jego samodzielności, ograniczenie jego własnej działalności, decydowanie za dziecko. Takie działanie powoduje silną więź dziecka z matką, uzależnienie od niej, niezaradność życiową. Dziecko pozostawione bez opieki matki czuje się zagubione, nie potrafi nawiązać kontaktów z rówieśnikami, silnie przeżywa rozłąkę z matką.
• OPÓŹNIENIE POZIOMU ANALIZY I SYNTEZY WZROKOWEJ I SŁUCHOWEJ W STOSUNKU DO WIEKU ŻYCIA DZIECKA , OGÓLNE OPÓŹNIENIE ROZWOJU powoduje stany nerwicowe: lęki nocne, moczenie mimowolne, odmowę
przyjmowania jedzenia.
• POCZUCIE EMOCJONALNEGO ODRZUCENIA DZIECKA PRZEZ RODZICÓW może być spowodowane:
- pobytem dziecka w żłobku, przedszkolu lub u dziadków czy opiekunki – dziecko bardzo silnie może odczuwać brak rodziców, ich miłości, poczucia bezpieczeństwa, może prowadzić do wystąpienia lęku,
- niespełnieniem przez dziecko oczekiwań rodziców np. brak sukcesów w nauce, upośledzenie intelektualne, ogólne upośledzenie rozwoju.
Wymienione przyczyny powstawania trudności wychowawczych zdaniem dr A. Kozłowskiej należy rozwiązywać poprzez odpowiednio prowadzoną terapię. Celem terapii jest stawianie zadań adekwatnych do możliwości dziecka. O poziomie tych możliwości decyduje psycholog. Aby korzystnie zmienić zachowanie się dziecka terapii musi być poddana cała rodzina.
Przystępując do terapii zadaniem psychologa jest postawienie diagnozy i ustalenie sposobów terapii. Dokonuje się to poprzez prowadzenie obserwacji, rozmowę i zabawę z dzieckiem oraz obserwację i rozmowę z rodzicami. Na tej podstawie psycholog przedstawia rodzicom:
- wiedzę o nich samych,
- relacje zachodzące pomiędzy rodzicami a dzieckiem,
- sposoby oddziaływania rodziców, które mogą korzystnie zmienić zachowanie się ich dziecka.
Efektem poznania rodziny jest opracowany program terapii.
W procesie terapeutycznym ważne jest uświadomienie rodzicom , że to co dzieje się z ich dzieckiem uwarunkowane jest sytuacją rodziny. Aby pomóc dziecku należy zmienić funkcjonowanie całej rodziny, czyli nabyć umiejętność poznania i współodczuwania emocji własnych, partnera i dziecka.
Powrót na drogę prawidłowego rozwoju dziecka zależy przede wszystkim od dobrej woli najbliższego otoczenia, od umiejętności okazania mu miłości. Potrzeba miłości istnieje w każdym z nas. Jeśli nie zostanie zaspokojona rodzi się lęk i związane z nim trudności wychowawcze.