Scenariusz lekcji bibliotecznej "Warsztat informacyjny Biblioteki Pedagogicznej"

Scenariusz lekcji bibliotecznej przeznaczony do realizacji na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej przez nauczycieli – bibliotekarzy

Czas trwania zajęć – 2 godziny dydaktyczne

Zajęcia są prowadzone przez nauczycieli – bibliotekarzy biblioteki pedagogicznej

CELE OGÓLNE :

• Przygotowanie uczniów do korzystania z warsztatu informacyjno-bibliograficznego bibliotek naukowych,
• Kształcenie umiejętności posługiwania się katalogami i kartotekami tradycyjnymi,
• Kształcenie umiejętności posługiwania się katalogami innych bibliotek przez Internet,
• Kształcenie umiejętności korzystania z informacji na różnych nośnikach fizycznych oraz online,
• Wyrobienie nawyku wykorzystywania wiedzy z różnych źródeł.


CELE SZCZEGÓŁOWE :

Po zakończonych zajęciach uczeń potrafi :

• Określić charakter i specyfikę bibliotek znajdujących się w najbliższym rejonie,
• Określić rodzaje systemów wyszukiwawczych w bibliotekach naukowych ( tradycyjne katalogi i kartoteki, elektroniczne bazy danych),
• Posługiwać się katalogiem alfabetycznym, rzeczowym, katalogiem czytelni, regionalnym, dokumentów audiowizualnych, katalogiem czasopism,
• W katalogu rzeczowym wyszukać literaturę na konkretny temat,
• W kartotece wyszukać artykuły na konkretny temat,
• Wykorzystywać katalogi innych bibliotek przez Internet,
• Wyszukiwać dokumenty według indeksów (autorski tytułowy, haseł UKD, JHP, serii, wydawców itp.), według numeru rekordu, według kryterium,
• Właściwie selekcjonować uzyskane informacje.


METODY PRACY : - podające (wykład, prezentacja, metoda plakatowa, instruktaż do ćwiczeń),
- aktywizujące (ćwiczenia z wykorzystaniem katalogów i kartotek tradycyjnych, ćwiczenia z wykorzystaniem baz bibliotek uczelnianych przez Internet oraz tablic UKD, dyskusja)

FORMY PRACY : indywidualna, zbiorowa, grupowa

ŚRODKI DYDAKTYCZNE : kartoteki i katalogi tradycyjne, komputery, bazy bibliotek uczelnianych, Internet, flipcharty, foliogramy


PRZEBIEG ZAJĘĆ :

1. Omówienie bibliotek znajdujących się w najbliższym rejonie – graficzne (na foliogramie ) przedstawienie sieci bibliotek na terenie powiatu augustowskiego, omówienie ich specyfiki ze względu na charakter środowiska czytelniczego i form usług - biblioteki publiczne wraz z filiami, biblioteki fachowe ( przy zakładach pracy i instytucjach ), biblioteki szkolne, biblioteka pedagogiczna;

2. Zapoznanie uczniów z biblioteką pedagogiczną, omówienie charakteru biblioteki, jej specyfiki, zadań oraz regulaminu korzystania ze zbiorów bibliotecznych (w formie plakatowej zaprezentowanie statutu i regulaminu );

3. Szczegółowe zapoznanie uczniów z warsztatem informacyjnym biblioteki pedagogicznej – omówienie rodzajów katalogów i kartotek tradycyjnych (przypomnienie wiadomości na temat opisu bibliograficznego, budowy katalogów i kartotek, na temat UKD i JHB), sposobów poszukiwania informacji na konkretny temat (wykorzystanie plansz, flipchartów );

4. Przeprowadzenie ćwiczeń doskonalących umiejętność posługiwania się katalogami i kartotekami tradycyjnymi – wyszukiwanie literatury na zadany temat ( dokumenty zwarte i ciągłe-ćwiczenia grupowe );

5. Sporządzenie krótkiego zestawienia bibliograficznego ( z podziałem na grupy) z wyszukanej literatury (przypomnienie zasad budowy zestawienia bibliograficznego oraz sporządzania opisów bibliograficznych różnego typu dokumentów drukowanych oraz elektronicznych );

6. Omówienie elektronicznej bazy danych na przykładzie bazy Biblioteki Narodowej, Książnicy Podlaskiej oraz UMCS ; zwrócenie uwagi na opis bibliograficzny w katalogu kartkowym i katalogu w formie opisów na ekranie komputera (praca z komputerem );

7. Zapoznanie uczniów ze sposobami wyszukiwania dokumentów według indeksów, według numeru rekordu, według kryterium (praca z komputerem );

8. Omówienie sposobów i możliwości wykorzystania bazy czasopism bibliotek naukowych;

9. Przeprowadzenie ćwiczeń dotyczących sposobów poszukiwania materiałów według różnych kryteriów w elektronicznych bazach bibliotek publicznych, naukowych i uczelnianych;

10. Wykonanie przez poszczególne grupy krótkiego zestawienia bibliograficznego z odnalezionych opisów w bazach danych ( dokumenty zwarte i ciągłe );

11. Zaprezentowanie przez przedstawiciela grupy wykonanych zestawień;

12. Podsumowanie lekcji – omówienie przez uczniów jak grupa poradziła sobie z poruszaniem się po bazach danych, przedstawienie problemów, jakie napotkała przy wykonaniu zadania;

13. Zakończenie lekcji - wspólne wyjaśnienie problemów, dyskusja, zachęcenie uczniów do korzystania ze zbiorów biblioteki pedagogicznej oraz innych bibliotek znajdujących się w naszym rejonie.

PRZYKŁADY ĆWICZEŃ :

1. Wyszukaj w katalogach i kartotekach materiały dotyczące lektury „Mały Książę” Antoniego de Saint-Exupery i sporządź z nich krótkie zestawienie bibliograficzne (przynajmniej 5 pozycji).
2. Wyszukaj w katalogach i kartotekach materiały poświęcone życiu i twórczości Mirona Białoszewskiego i sporządź z nich krótkie zestawienie bibliograficzne (przynajmniej 5 pozycji).
3. Wyszukaj w katalogach i kartotekach materiały dotyczące problematyki ochrony przyrody w Polsce i sporządź z nich krótkie zestawienie bibliograficzne (przynajmniej 5 pozycji).
4. Wyszukaj w katalogach i kartotekach materiały na temat twórczości literackiej mieszkańców Augustowa i sporządź z nich krótkie zestawienie bibliograficzne (przynajmniej 5 pozycji).
5. Wyszukaj w elektronicznej bazie danych Biblioteki Narodowej 3 pozycje p. J. Szlaszyńskiego na temat historii Augustowa (jedno wydawnictwo zwarte, jeden
artykuł w wydawnictwie ciągłym, jeden dokument online).
6. Wyszukaj w elektronicznej bazie danych Biblioteki Narodowej 3 pozycje dotyczące New Age (jedno wydawnictwo zwarte, jeden artykuł w wydawnictwie ciągłym, jeden dokument online).
7. Wyszukaj w elektronicznej bazie danych Książnicy Podlaskiej 3 pozycje dotyczące
Studzienicznej (jedno wydawnictwo zwarte, jeden artykuł w wydawnictwie ciągłym, jeden dokument online).
8. Wyszukaj w elektronicznej bazie danych Uniwersytetu Marii Skłodowskiej Curie w
Lublinie 3 pozycje dotyczące Unii Europejskiej (jedno wydawnictwo zwarte, jeden
artykuł w wydawnictwie ciągłym, jeden dokument online).
9. Wyszukaj w elektronicznej bazie danych Uniwersytetu w Białymstoku 3 pozycje
dotyczące globalizacji (jedno wydawnictwo zwarte, jeden artykuł w wydawnictwie
ciągłym, jeden dokument online).
10. Wyszukaj w elektronicznej bazie danych Uniwersytetu w Białymstoku 3 pozycje
omawiające epokę Pozytywizmu (jedno wydawnictwo zwarte, jeden artykuł w
wydawnictwie ciągłym, jeden dokument typu online).

Ćwiczenia z katalogami i kartotekami tradycyjnymi :

Grupy (cztery) otrzymują kartki z wypisanym zadaniem, dzielą między siebie zadania szczegółowe, wykonują polecenie, a następnie wspólnie redagują zestawienia bibliograficzne. Prowadzący zajęcia nadzoruje, ukierunkowuje, udziela wskazówek. Po zakończonych ćwiczeniach następuje wspólne omówienie zadań, sposobu ich wykonania oraz napotkanych trudności.

Ćwiczenia z komputerami :

Grupy (osiem) otrzymują kartki z wypisanym zadaniem. Korzystając z 4 komputerów przeszukują bazy danych, a następnie katalogi elektroniczne wskazanych bibliotek według różnych kryteriów, wyszukują bazę BZCZ, dokonują przeglądu opisów bibliograficznych wyszukanych dokumentów, porównują je z opisem w katalogu tradycyjnym, selekcjonują materiał, drukują wybrane opisy.