Konspekt artykułu Dariusza Góreckiego "Uznanie międzynarodowe państwa polskiego po pierwszej wojnie światowej"

1. Jesienią 1918 roku dobiegała kresu pierwsza wojna światowa przynosząc rozstrzygnięcia, których nie przywidywały mocarstwa rozpoczynające tę wojnę. Państwa zaborcze poniosły klęskę. Pierwszym państwem, które wycofało się z wojny była Rosja. Następnie klęskę poniosły także Austro - Węgry i Niemcy. Dla Polski był to czas, kiedy możliwe stało się odrodzenie państwowości polskiej.

2. Odradzaniu się państwowości polskiej towarzyszyły liczne konflikty wewnętrzne
i zewnętrzne. Najwcześniej zaistniała polska władza centralna, którą społeczeństwo zaakceptowało. Natomiast sprawa granic Polski pozostawała nadal otwarta. Wynikało to z faktu, że Polska powstawała na drodze zjednoczenia ziem będących pod trzema różnymi zaborami.

3. Rozpad Austro – Węgier pozwolił na wyzwolenie się Galicji Zachodniej już w ostatnich dniach października. Wyzwalanie się Królestwa Polskiego trwał do 11 listopada. Pomorze odzyskało wolność po uprawomocnieniu się traktatu wersalskiego, tj. po 10 stycznia 1920 roku. O pozostałe ziemie toczyły się walki zbrojne: z Czechosłowacja o Śląsk Cieszyński, Spisz i Orawę (styczeń 1919), z Zachodnio – Ukraińską Republika Ludową o Galicję Wschodnią (listopad 1918 – maj 1919), z Niemcami o Wielkopolskę (27 grudnia 1918 – 16 luty 1919) i o Górny Śląsk (sierpień 1919, sierpień 1920, 3 maj – czerwiec 1921), z Rosją Sowiecka o kresy wschodnie (marzec 1919 – 18 marzec 1921).

4. Aktem kończącym odradzanie się państwa jest uznanie międzynarodowe, które jest aktem prawnym. Uznanie może być wyraźne lub milczące, a w praktyce oznacza każdą czynność państwa będącą nawiązaniem obrotu z nowo powstałym państwem. Uznanie de iure – uznanie pełne i ostateczne i de facto – prowizoryczne i niepełne. Cała istota uznania państwa polega na nawiązaniu z nim stosunków opartych na prawie międzynarodowym. Problemami wewnętrznymi państwa polskiego, które miały wpływ na uznanie go na arenie międzynarodowej było istnie rywalizujących ze sobą organizacji o charakterze władczym. Były to: Rada Regencyjna w Warszawie, Tymczasowy Rząd Ludowy Republiki Polskiej w Lublinie, Polska Komisja Likwidacyjna w Krakowie, Komitet Narodowy Polski w Paryżu.

5. Notyfikowanie istnienia najwyższej władzy polskiej przez Piłsudskiego 16 listopada 1918 roku: telegraficznie – rządom USA, Wielkiej Brytanii, Francji, Włoch, Japonii, Niemcom; wystosowanie noty do głównych mocarstw Koalicji z propozycją wymiany oficjalnych przedstawicieli dyplomatycznych – bez odzewu ze strony państw Koalicji;

6. Wymiana konsularna z Niemcami od 15 listopada 1918 roku. Uznanie państwa polskiego ze strony Austrii. Propozycja nawiązania stosunków dyplomatycznych ze strony Rosji – 27 listopad 1918 rok. Pierwszymi państwami, które uznały państwo polskie były państwa, na których terytorium się ono odradzało. Uznanie państwa polskiego przez Jugosławię i milczące uznanie przez Bułgarię i Finlandię.

7. Uznanie państwa polskiego przez państwa Koalicji nastąpiło z chwila dopuszczenia Polski do konferencji pokojowej – uchwała z 12 stycznia 1919 roku. Niezależnie od tego zbiorowego uznania Polski, poszczególne państwa Koalicji jeszcze w osobnych aktach ponownie wyraziły uznanie de iure. Poprzedzone to zostało przybyciem do Polski misji koalicyjnej.

8. Odzyskaniu niepodległości przez Polskę w 1918 roku towarzyszyło stosunkowo szybkie uznanie jej na arenie międzynarodowej. Najszybciej uczyniły to państwa zaborcze. W ślad za nimi poszły państwa Koalicji. Dało to Polsce możliwość uczestniczenia w obradach konferencji pokojowej.

9. uzyskanie uznania międzynarodowego nie oznaczało jednak końca formowania się młodego państwa. Ostateczne granice Polski zostały wyznaczone następującymi aktami: granica z Niemcami – traktat wersalski z 28 czerwca 1919 roku przy czym obszary plebiscytowe – Konferencja Ambasadorów; granica z Rosją Sowiecką – pokój ryski z 18 marca 1921 roku; granice z Czechosłowacją, Rumunią, Łotwą i Litwą – Konferencja Ambasadorów z 15 marca 1923 roku.