X Używamy plików cookie i zbieramy dane m.in. w celach statystycznych i personalizacji reklam. Jeśli nie wyrażasz na to zgody, więcej informacji i instrukcje znajdziesz » tutaj «.

»» ZDALNE NAUCZANIE. U nas znajdziesz i opublikujesz scenariusze ««
Numer: 12904
Przesłano:
Dział: Artykuły

System edukacyjny na przykładzie Hiszpanii

Hiszpania jest krajem o ustroju monarchią konstytucyjną opartą na ustroju demokracji parlamentarnej. Administracyjnie kraj dzieli się na 50 prowincji, oprócz tego w skład wchodzi jeszcze kilka samodzielnych krain historycznych: Baskonia, Galicja, Katalonia. W Hiszpanii używa się czterech oficjalnych języków: hiszpański, baskijski, galicyjski i kataloński.
Jednolitym systemem oświaty zarządza Ministerstwo Edukacji Narodowej wraz z lokalnymi władzami oświatowymi. Ustawa z 1990 roku wprowadziła ośmioletni letni obowiązek szkolny (dzieci w wieku 6-14 lat).
Centralna władza oświatowa zrezygnowała z wielu uprawnień na rzecz 17 autonomicznych regionów na które podzielony został kraj. Władze regionalne odpowiedzialne są za:
-wprowadzenie oświaty obowiązkowej i wolnej od opłat
-przygotowanie programów nauczania
-kontrola nad procesami nauczania
Nauczyciele , rodzice i dzieci mają zagwarantowany ustawowo wpływ na przebieg procesów nauczania i wychowania.b
Głównym celem edukacji ma być dbanie o pełny rozwój osobowości dziecka.
Ustawa oświatowa z 1970 roku ustaliła istnienie czterech szczebli oświatowych: oświata przedszkolna, szkoła podstawowa, szkoła średnia i szkoła wyższa. Ustawa z 1990 roku wprowadziła inną strukturę modelu oświaty: oświatę ogólną i oświatę specjalistyczną. Do oświaty ogólnej zalicza się: przedszkola, szkołę podstawową, obowiązkową szkołę średnią (niższe klasy) szkołę średnią (wyższe klasy) i studia pomaturalne oraz szkolnictwo wyższe. Do oświaty specjalistycznej zalicza się: szkolnictwo artystyczne oraz filologię.
Kształcenie przedszkolne jest nieobowiązkowe i obejmuje okres od urodzenia do 6 roku życia. Składa się z klas wiekowych: 0-2 lat najmniej uczęszcza tych dzieci do przedszkola, w wieku 3 lat i w wieku 4-6 lat. 60% przedszkoli finansowanych jest z puli państwowej natomiast 40% utrzymuje sektor prywatny.
Nauka w szkole podstawowej trwa od 6 do 14 lat i składa się z trzech cyklów:
-cykl niższy przewidziany dla uczniów pomiędzy 6-8 rokiem życia
-cykl średni dla dzieci w wieku od 8-11 lat
cykl wyższy dla dzieci w wieku od 11-14 lat
W cyklu niższym i średnim naucza jeden nauczyciel, który pomaga dzieciom poznać zasady współżycia społecznego i pomaga w osiągnięciu odpowiedniego poziomu intelektualnego.
Cykl wyższy obejmuje dzieci w przedziale wiekowym od 11-14 lat i przygotowuje on do kształcenia zawodowego lub do podjęcia studiów. W szkole podstawowej nauczanie zorganizowane jest w pięciu obowiązkowych zakresach:
Język hiszpański i lokalny
Środowisko naturalne, społeczne i kulturowe
Edukacja artystyczna
Edukacja fizyczna
Język obcy-obowiązkowy od drugiego cyklu nauczania
Po ukończeniu szkoły podstawowej dziecko może obrać dwa kierunki dalszego kształcenia. Albo może pójść do trzyletniej nieobowiązkowej szkoły ogólnokształcącej w wieku od 14-17 lat. Po jej ukończeniu uczeń otrzymuje dyplom maturalny, który upoważnia go do podjęcia jednorocznego kursu orientacji uniwersyteckiej, lub może zacząć trzyletnie kształcenie zawodowe drugiego stopnia. Te szkoły mają przygotować do studiów wyższych lub do otrzymania tytułu „technika specjalisty” i podjęcia pracy zawodowej.
Drugą drogą po ukończeniu szkoły podstawowej może być rozpoczęcie kształcenia zawodowego pierwszego stopnia a po jej ukończeniu otrzymuje się tytuł „technika pomocniczego”. Po tej szkole można rozpocząć dalsze kształcenie (również tutaj są dwie drogi:-rozpoczęcie nauki w drugiej klasie szkoły średniej ogólnokształcącej i dalej studia lub –kontynuowanie na drugim stopniu kształcenia zawodowego. Kształcenie zawodowe pierwszego stopnia trwa dwa lata natomiast kształcenie zawodowe drugiego stopnia trwa trzy lata.
System oceniania w szkole średniej jest w skali od 1-10 punktów a oceny zaliczające rozpoczynają się od 5. Absolwenci szkoły średniej otrzymują certyfikat ukończenia szkoły, który uprawnia ich do wstępu do wyższej szkoły zawodowej lub do przystąpienia do egzaminu wstępnego na uniwersytet.
Uczniowie rozpoczynają studia w wieku 18 lat, gdy wybrali szkołę średnią i kurs orientacji uniwersyteckiej. Gdy wybrali drugą opcję czyli cykl kształcenia zawodowego drugiego stopnia rozpoczynają studia w wieku 19 lat.
Egzaminy wstępne na uniwersytety organizowane są przez niezależną komisję prowincjonalną według zaleceń Ministerstwa Edukacji. Ministerstwo powołuje poszczególne komisje lokalne przeprowadzające egzaminy. Kandydat na studia zdaje dwie części egzaminu. Pierwsza obejmuje wiedzę z przedmiotów obowiązkowych, wspólnych dla wszystkich profili. Zdający musi napisać własny tekst i dokonać analizy materiałów źródłowych w języku ojczystym i w języku obcym.
Druga część sprawdza wiadomości z dwóch wybranych przez zdającego przedmiotów profilowych i jednego dodatkowego (muszą być zgodne z kierunkiem studiów). Każda część egzaminu jest oceniana. W skali od 1-10. O przyjęciu na studia w 40% decydują wyniki egzaminu a w 60% wyniki na świadectwie ukończenia ostatniej klasy średniej.
Hiszpania stosuje strategię integracji pełno- i niepełnosprawnych w ramach normalnych szkół podstawowych i średnich. W systemie zintegrowanym uczy się około 60 tyś. Dzieci i młodzieży . Szkoły specjalne zorientowane są na przygotowanie wszystkich do pracy zawodowej zgodnie z wymaganiami rynku pracy.
Nastąpiła decentralizacja odpowiedzialności za oświatę. Obowiązek zachowania jedności systemu oświaty spoczywa na Ministerstwie Oświaty. Zajmuje się ono:
-stworzeniem struktury oświatowej dla całego kraju
-opracowanie przepisów związanych z wydawaniem świadectw i dyplomów
-zadbanie by język hiszpański był językiem nauczanym w całym kraju
-sprawuje ogólny nadzór nad systemem oświaty
Władze regionalne dbają:
-o rozwój miejscowej kultury, badań naukowych, nauczania w języku danej prowincji
władze lokalne (rady miejskie)- decydują o lokalizacji, wyposażeniu szkół
-podejmowaniu współpracy z organizacjami i stowarzyszeniami oświatowymi
POLSKA: Systemem oświaty kieruje Ministerstwo Edukacji Narodowej. Nadzór nad oświatą w poszczególnym województwie sprawuje kurator. Za przedszkola i szkoły podstawowe odpowiedzialne są gminy. Nadzór nad szkolnictwem wyższym sprawuje minister edukacji wraz z Radą Główną Szkolnictwa Wyższego.
Oświata w Hiszpanii finansowana jest zarówno z publicznych i prywatnych źródeł. Państwo finansuje nie tylko szkoły publiczne ale też prywatne, wspomaga również studentów stypendiami.
W szkołach państwowych nauczanie jest wolne od opłat. Szkoły prywatne otrzymują dotacje z budżetu państwa tylko w przypadku kształcenia w ramach obowiązku szkolnego. Studiujący na uczelniach państwowych muszą pokrywać tylko niewielką część kosztów nauki a w prywatnych całość.
Na wszystkich poziomach nauki uczniowie płacą za: podręczniki, posiłki i przejazd do szkoły. Całość wydatków na oświatę w Hiszpanii wynosi 5,4% PKB . Państwo pokrywa 80% wydatków w tym władze centralne 40%, władze regionalne 35% i lokalne 5%. Pozostałe 20% wnoszą rodzice uczniów i studentów.
POLSKA: Finansowanie oświaty w Polsce zostało ustalone na dość niskim poziomie 3,8% PKB, z czego niewielki odsetek 8,8% idzie na inwestycje a większość na pensje dla nauczycieli. Nauka w szkole podstawowej i średniej jest bezpłatna w ramach obowiązku szkolnego oraz na studiach wyższych dziennych natomiast studia zaoczne i wieczorowe są płatne. Państwo wspomaga również szkolnictwo prywatne ale tylko na poziomie szkół podstawowych i średnich.
W ciągu ostatnich dwudziestu lat Hiszpania zreformowała system edukacji w najdrobniejszych szczegółach.
Ustawa z 1985 wprowadziła obowiązek organizowania przez państwo szkół dostępnych dla każdego i bezpłatnych. Ustawa z 1990 roku ustaliła regulacje prawne dotyczące integracji nauczania dzieci w ramach normalnej szkoły, doskonalenia nauczycieli, opieki pedagogicznej dla dzieci i młodzieży. Zmian dokonano też w szkolnictwie wyższym, zreformowano działanie wyższych szkół, opracowano nowe programy nauczania.
Kształcenie nauczycieli odbywa się na uniwersytetach, w kolegiach lub w szkołach. Można wybrać studia trzyletnie uprawniające do prowadzenia zajęć w przedszkolach i nauczania w szkole podstawowej. Można też wybrać studia pięcioletnie lub kontynuować naukę na dwuletnich studiach uzupełniających- drugi stopień. Uprawnia to do nauki w szkole średniej.
Obecnie istnieje siedem specjalności pedagogicznych w cyklu trzyletnim, a są nimi:
Nauczanie przedszkolne
Nauczanie początkowe
Wychowanie fizyczne
Wychowanie muzyczne
Języki obce
Pedagogika specjalna
W przyszłości planuje się ograniczenie studiów pięcioletnich do czteroletnich. W ciągu trzyletnich studiów są czteromiesięczne praktyki szkolne ( dwa miesiące na drugim roku i dwa miesiące na trzecim roku). Końcową pracą jest sporządzenie sprawozdania wyjaśniającego organizację pracy szkoły, samodzielne napisanie programu nauczania i opracowanie charakterystyki pedagogicznej i psychologicznej dzieci.
Absolwenci studiów pięcioletnich aby uczyć w szkołach średnich muszą ukończyć dwu semestralny kurs umiejętności pedagogicznych, który odbywa się na uniwersytecie. Kurs składa się z dwóch cyklów: teoretycznego (wykłady) i dydaktyk szczegółowych (dwumiesięczne praktyki szkolne).
Dobrze rozwinięty jest w Hiszpanii system dokształcania nauczycieli. Głównymi formami dokształcania są kursy różniące się czasem trwania i rodzajem. Istnieją trzy typy kursów:20-30 godzinne o charakterze teoretycznym, 50-60 godzinne teoretyczno-praktyczne i 150 godzinne kursy intensywne odbywające się w czasie wakacji.
Innymi formami dokształcania są:
-grupy pracy, tworzone przez niewielkie grona osób 3-8 osobowe. Mają oni do dyspozycji koordynatora i sami wybierają tematykę zajęć.
-grupy seminaryjne, które mają charakter teoretyczny liczą od 15-18 osób
Uczestnictwo w kursach jest bezpłatne. Inną formą dokształcania nauczycieli są konferencje.
W 1992 roku wprowadzony został czynnik zachęcający do dokształcania się nauczycieli jakim jest podwyżka pensji nauczycieli raz na sześć lat po odbytych stu godzinach dokształcania.
POLSKA: Kształcenie nauczycieli odbywa się na: uniwersytetach, wyższych szkołach pedagogicznych, 3-letnich kolegiach nauczycielskich. Dokształcanie nauczycieli koordynowane jest przez Centralny Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli.
W przedszkolu przechodzenie z klas do klas jest automatyczne. W ramach nauki objętej obowiązkiem szkolnym można powtarzać dwie klasy. Na zakończenie nauki w ramach obowiązku szkolnego otrzymuje się jedno z dwóch świadectw:
-G.E.S.- uprawnia do wstępu do wyższych klas szkoły średniej lub szkoły zawodowej
-C.E. –zaświadczenie o ukończeniu pewnej liczby lat w szkole, przyznawane uczniom mniej zdolnym.
POLSKA: W Polsce uczniowie oceniani są w skali 1-6. Jedynka na końcu roku z jakiegoś przedmiotu nie pozwala na przejście z klasy do klasy. Przechodząc ze szkoły podstawowej do średniej uczeń musi zdać egzamin wstępny z języka polskiego i matematyki. Po ukończeniu szkoły średniej czeka go egzamin maturalny, który składa się ze sprawdzianu z języka polskiego, wybranego przedmiotu oraz języka obcego. Po zdaniu egzaminu maturalnego zdaje się egzamin wstępny na studia wyższe. Zakłada się że od 2002 roku egzamin wstępny na studia nie będzie konieczny.
Trzeciego czerwca weszła w życie ustawa zwana w skrócie L.O.D.E. która uregulowała zasady funkcjonowania szkolnictwa wszystkich szczebli z wyjątkiem szkolnictwa uniwersyteckiego. Zasadniczym założeniem L.O.D.E. było stworzenie zintegrowanego systemu szkolnego na który składają się placówki państwowe i prywatne edukacji. Placówki prywatne mogą funkcjonować na zasadzie zawieranych porozumień z władzami publicznymi lub poza porozumieniami. Placówki poza porozumieniami posiadają autonomię w zakresie ustalania swego regulaminu wewnętrznego, doboru nauczycieli, określenia zasad przyjęć uczniów, definiowania norm współżycia i statutu ekonomicznego. Natomiast od placówek zawierających porozumienia wymaga się: prowadzenia bezpłatnego nauczania, uczestnictwa nauczycieli i rodziców i uczniów w kontroli placówką. L.O.D.E. wprowadza system finansowania oparty na porozumieniu dwustronnym zawieranym na okres 4 lat. Rozróżnia się dwa rodzaje porozumień: pierwszy przewiduje finansowanie przez państwo w 100% kosztów nauczania, drugi finansowanie częściowe. Szkoły specjalne korzystają ze 100% pomocy państwa. W Hiszpanii około 85% szkół prywatnych jest finansowanych częściowo lub całkowicie przez państwo. W szkołach prywatnych powoływana jest Rada Szkolna, która składa się z: dyrektora, trzech przedstawicieli właściciela szkoły, czterech nauczycieli, dwóch uczniów (ale tylko w szkołach średnich) i przedstawicieli pracowników administracyjnych. Rada ta zarządza placówką szkolną.
Hiszpania ma bardzo bogate tradycje w dziedzinie szkolnictwa wyższego. Najstarszą uczelnią jest Uniwersytet SALAMANKA założony w 1218 roku. Szkolnictwo wyższe obejmuje edukację uniwersytecką i nie uniwersytecką. Podstawą prawną jego funkcjonowania jest ustawa o reformie uniwersytetów z 1983r. i ustawa o ogólnej organizacji systemu edukacji z 1990 r. Obecnie istnieje 48 uniwersytetów publicznych i 17 prywatnych w tym 7 należących do kościoła katolickiego. Najwięcej studentów jest na kierunkach prawniczych następnie technicznych najmniej na kierunkach humanistycznych.
Studia uniwersyteckie są zorganizowane w formie cykli kształcenia. Ten model organizacyjny obejmuje 5 typów edukacji:
-edukację o jednym cyklu kształcenia, który ma wyraźnie charakter zawodowy bez możliwości kontynuowania edukacji w drugim cyklu
o podwójnym cyklu kształcenia bez dyplomu pośredniego
o podwójnym cyklu kształcenia z dyplomem pośrednim tu studenci po ukończeniu obydwóch cyklów (pierwszego i drugiego) uzyskują stopień licencjata.
Studia wyłącznie w drugim cyklu kształcenia
W trzecim cyklu kształcenia- trwają co najmniej 2 lata i są przeznaczone dla studentów mających stopień licencjata, jest przeznaczony dla studentów którzy chcą się specjalizować w konkretnym polu np. technicznym, artystycznym
Studia o podwójnym cyklu kształcenia mogą trwać 4-5 lat w przypadku studiów medycznych 6 lat. Cykl pierwszy trwa od2-3 lat cykl drugi 2 lata.
W Polsce jest o wiele więcej szkół wyższych niż w Hiszpanii około 300, w tym 100 uczelni państwowych i około 200 prywatnych. Absolwent szkoły średniej może wybrać studia pięcioletnie lub trzy-letnie i kontynuować naukę na dwu-letnich studiach magisterskich. Po ukończeniu trzyletnich studiów Absolwent otrzymuje tytuł licencjata.
Hiszpania jest jednym z największych państw Europy Zachodniej. Jej powierzchnia sięga 505 tyś. Km . Liczbę ludności obejmuje blisko 40 milionów ludzi.
Hiszpania w 1985 roku została przyjęta do Wspólnoty Europejskiej, co zdecydowanie poprawiło sytuację państwa pod względem gospodarczym i przemysłowym. Większość ludności żyje z nadmorskiej turystyki.
Proces modernizacji kraju, który rozpoczął się w latach 60-tych maił duży wpływ na model oświaty. Głównym warunkiem w okresie przygotowań do Unii Europejskiej była natychmiastowa reforma wszystkich szczebli szkolnictwa. Powód-w Hiszpanii do 1901 roku było najwięcej analfabetów i tę liczbę szacowano na około 68-70 % całej ludności. To bardzo dużo. Polska w tym czasie takich problemów nie miała. Krok po kroku Hiszpania wyszła z tego kryzysu, wprowadzając trzy największe ustawy:
1.1970 rok- o powszechnej edukacji
2.1983 rok- o szkolnictwie wyższym
3.1990 rok- o szkolnictwie podstawowym i średnim
Obecnie jest to system bardzo dobrze rozwinięty o czym świadczy liczba osób kontynuujących swoją edukację w szkołach wyższych. Jest to blisko 50% rocznika, gdzie w Polsce liczba ta jest o wiele niższa- 8% .
W Hiszpanii po ukończeniu szkoły średniej jest obowiązkowy, bezpłatny kurs przygotowawczy na studia uniwersyteckie trwające jeden rok. Kończąc ten kurs prawie wszyscy dostają się na studia. W Polsce nie jest to do pomyślenia.
Ważną kwestią którą warto podkreślić w podsumowaniu jest sprawa dokształcania nauczycieli. Jak wcześniej pokazałyśmy istnieje w Hiszpanii wiele form dokształcania się nauczycieli i ważnym czynnikiem zachęcającym do dokształcania się jest podwyżka pensji nauczycielskich. W Polsce niestety nie ma ciągle odpowiedniego systemu motywacyjnego (pieniędzy) by nauczyciel, pedagog czuł się doceniany za jego trud a zarazem stwarzający możliwości do rozwijania swojej wiedzy i umiejętności.

LITERATURA:

1.Wiadomości z internetu
2.D. Dziewulak „Systemy szkolne Unii Europejskiej”
3.R. Pachociński „Współczesne systemy edukacyjne”
4. „Edukacja i Dialog” 1995 nr 8 art. E.Leszczyńska „Kształcenie nauczycieli w Hiszpanii”
5. „Wychowanie w przedszkolu” 1997 nr 3 art. G. Sochaczewska „W hiszpańskich przedszkolach”
6. „Nowa Szkoła” 1991 nr 2 art. W. Rabczuk „ Szkolnictwo prywatne w Hiszpanii i Portugalii”

Witold Mazurek
Nota o autorze;
Witold Mazurek jest absolwentem Akademii Pedagogicznej w Krakowie i Uniwersytetu Warszawskiego – mgr pedagogiki .
Interesuje się resocjalizacją, zaburzeniami w funkcjonowaniu jednostki, przestępczością nieletnich, kuratelą sądową, systemami edukacyjnymi. Obecnie jest specjalistą administracji rządowej.

O nas | Reklama | Kontakt
Redakcja serwisu nie ponosi odpowiedzialności za treść publikacji, ogłoszeń oraz reklam.
Copyright © 2002-2024 Edux.pl
| Polityka prywatności | Wszystkie prawa zastrzeżone.
Prawa autorskie do publikacji posiadają autorzy tekstów.