Analiza przypadku pracy z uczniem zdolnym

1. IDENTYFIKACJA PROBLEMU

Prawidłowo realizowane działania pedagogiczne, które mające w efekcie doprowadzić do spełniania nadziei pokładanych w zindywidualizowanym kształceniu dzieci muszą być poparte umiejętnością rozpoznawania przez nauczyciela intelektualnych możliwości uczniów i stosowanie takich sposobów dydaktycznych, które powodowałyby optymalny rozwój ucznia zdolnego. Poznawanie intelektualnych możliwości uczniów należy do trudnych zadań, mimo że dostępna jest dość duża liczba publikacji poświęconych temu problemowi.
Wojtek był uczniem klasy o przeciętnych zdolnościach intelektualnych i od pierwszej chwili kiedy go poznałam, wiedziałam, że mam do czynienia z dzieckiem o ponadprzeciętnych zdolnościach. Do wniosku tego doszłam analizując rezultaty jego aktywności w szkole podstawowej i osiągnięte tam efekty. Bliższe poznanie ucznia utwierdziło mnie w przekonaniu, że Wojtek przejawia ponadprzeciętne zdolności w przyswajaniu wiedzy z przedmiotów szkolnych odpowiadających poszczególnym dziedziną wiedzy. Od samego początku pozytywnie wyróżniał się na tle klasy. Charakteryzowała go duża sprawność i efektywność uczenia się. Cechowała go niezależność, która wyrażała się w samodzielnych sądach oraz gotowości do żarliwej obrony własnego stanowiska. Samodzielnie opanowywał szerszy zakres materiału wykraczający poza ramy programowe, sięgał po dodatkowe wiadomości ko-rzystając z różnych dostępnych źródeł. W dziedzinie zdobywania wiedzy chciał być dobry ze wszystkiego.
Jak łatwo się domyśleć przy takim nastawieniu Wojtek nie do końca był akceptowany i lubiany przez swoich rówieśników w klasie.
Problemem w pracy z uczniem było takie ukierunkowanie jego wysiłków, aby w maksymalny sposób wykorzystać jego możliwości, co spowoduje systematyczny przyrost jego wiedzy, a także doprowadzi do tego by czuł się potrzebny i w pełni akceptowany w klasie i szkole.

2. GENEZA I DYNAMIKA ZJAWISKA

Praca z Wojtkiem przebiegała na moim przedmiocie głównie pod kątem indywidualizacji zadań i wymagań wobec ucznia. Cechy, które wyróżniały go z zespołu klasowego to umiejętność abstrakcyjnego rozumowania, duża zdolność obserwacji i wyciągania wniosków, oryginalność w pracy intelektualnej i wielostronne zainteresowania. Miał duże poczucie własnej wartości. Niestety, w zespole klasowym nie miał godnego siebie „rywala” w zdobywaniu wiedzy fizycznej. Wręcz przeciwnie – reszta klasy często uważała go za kujona i przemądrzałego. A ponieważ Wojtek bywał często osobą bezkompromisową w klasie dochodziło do konfliktów na tym tle.
Moje spostrzeżenia dotyczące ucznia potwierdzili inni nauczyciele, którzy z nim pracowali. Uczeń zdolny, pracujący w szybszym tempie, bardziej dociekliwy często „przeszkadza” też na typowej lekcji. Zaspakajanie ciekawości ucznia na moim przedmiocie przekraczało wielokrotnie czas obowiązkowych zajęć niektóre problemy rozwiązywaliśmy na przerwach. Dobrym wyjściem jest w takim przypadku praca z uczniem zdolnym na zajęciach pozalek-cyjnych.

3. ZNACZENIE PROBLEMU

W dzisiejszych czasach praca z uczniem zdolnym nabiera szczególnego znaczenia, bowiem we współczesnym świecie istnieje większe zapotrzebowanie na wysoko wykwalifikowane kadry kierownicze oraz naukowo-techniczne. Dzisiejsza szkoła musi w pełniejszy sposób rozwijać zainteresowania i uzdolnienia swoich uczniów. Praca z Wojtkiem była dla mnie ogromnym wyzwaniem, przynosiła mi jednak także wielką satysfakcję. W żadnym przy-padku nie mogłam dopuścić do tego, aby chłopiec obniżył poziom chcąc przypodobać się klasie, ani też pozwolić na to by niechęć niektórych osób wobec niego narastała.
Zależało mi też na tym by uczeń dokonał świadomego wyboru dziedzin, w których będzie się specjalizować startując w konkursach przedmiotowych, gdyż wcześniej brał udział prawie we wszystkich konkursach oferowanych przez szkołę.

4. PROGNOZA NEGATYWNA

•brak odpowiednich bodźców może spowolnić proces rozwoju uzdolnień,
•zabraknie motywacji do dalszej nauki,
•nastąpi obniżenie samooceny,
•uczeń zacznie zdobywać wyniki poniżej swoich intelektualnych możliwości,
•nieodpowiednie działanie nauczyciela może spowodować mechaniczne przyswajanie wiedzy,
•uczeń przestanie brać udział w konkursach,
•uczeń zostanie odrzucony przez klasę.

5. PROGNOZA POZYTYWNA

•nastąpi systematyczny, wszechstronny intelektualny rozwój ucznia,
•ukierunkowana aktywność dziecka będzie owocowała wymiernymi efektami w konkursach przedmiotowych,
•wzrośnie poczucie własnej wartości chłopca oraz jego samoocena,
•uczeń zostanie w pełni zaakceptowany przez klasę – koledzy i koleżanki będą go wspierać i razem z nim cieszyć się jego sukcesami.

6. PROPOZYCJE ROZWIĄZAŃ

Pracując z Wojtkiem kierowałam się ogólną zasadą, która organizuje pracę ucznia zdolnego: utrzymywać wysoki poziom wymagań oraz zapewnić sprzyjające warunki do pracy.

CELE:
•kształcenie myślenia twórczego, oryginalnego,
•przyspieszenie rozwoju intelektualnego,
•pogłębianie i poszerzanie wiedzy z zagadnień wykraczających poza program,
•rozwój zainteresowań ucznia,
•zaakceptowanie ucznia zdolnego przez klasę.

ZADANIA:
•indywidualizacja procesu nauczania na lekcjach fizyki,
•zachęcanie do udziału w różnych konkursach,
•włączenie chłopca do zespołu pomocy samokoleżeńskiej w klasie,
•uczenie akceptacji i tolerancji jako czynników integrujących zespół klasowy,
ścisła współpraca z innymi nauczycielami i rodzicami.

Plan działania:
•nawiązanie ścisłej współpracy z domem rodzinnym chłopca,
•nawiązanie współpracy z innymi nauczycielami, którzy z nim pracują.

7. WDRAŻANIE ODDZIAŁYWAŃ

Pracując z uczniem tak przygotowywałam zajęcia, aby były one ciekawe, oddziaływały emocjonalnie na Wojtka i w maksymalnym stopniu rozwijały jego myślenie twórcze. Praca taka stanowiła dla ucznia wyzwanie intelektualne.
System klasowo-lekcyjny nie sprzyja pracy z uczniem zdolnym. Uczeń taki często po prostu przeszkadza, bo pracuje szybko i jest dociekliwy. Nie zjednuje mu to sympatii ani innych uczniów ani nauczyciela. Dlatego nasililiśmy zajęcia na spotkaniach indywidualnych.

8. EWALUACJA

Podjęte przeze mnie i innych nauczycieli działania przyczyniły się do rozwoju intelektualnego ucznia. Pogłębił on swoją wiedzę oraz rozwinął zainteresowania, wziął udział w wielu konkursach. Z żalem muszę przyznać, że jego największy sukces nie dotyczył fizyki. Chłopiec został laureatem Konkursu Humanistycznego.
Bardzo poprawiły się kontakty ucznia z rówieśnikami – wielokrotnie odczuwali prawdziwą dumę, że mają w swoim gronie takiego kolegę.
Praca z uczniami zdolnymi nie jest zadaniem łatwym. Wymaga ona doświadczenia, zaangażowania, pochłania wiele czasu. Jest to jednak praca przynosząca mi najwięcej satysfakcji, motywuje mnie ciągle do wytężonej pracy i samokształcenia.