Czego się boimy i jak bardzo? Skalujemy lęk i strach oraz uczymy się aktywnie z nimi radzić. Scenariusz zajęć opisujący wykorzystanie narzędzia dydaktycznego - Skala do określania poziomu odczuwanego lęku i strachu oraz Pudełko aktywnego radzenia sobie z odczuwanym lękiem i strachem

SCENARIUSZ ZAJĘĆ OPISUJĄCY WYKORZYSTANIE NARZĘDZIA DYDAKTYCZNEGO - Skala do określania poziomu odczuwanego lęku i strachu oraz Pudełko aktywnego radzenia sobie z odczuwanym lękiem i strachem.

Temat zajęć: Czego się boimy i jak bardzo? Skalujemy lęk i strach oraz uczymy się aktywnie z nimi radzić.

Autor: mgr Milena Witosińska
Przedszkole:
Wiek dzieci: 5 i 6-latki
Czas trwania zajęć: 45 min
Cele ogólne/szczegółowe:
Cel ogólny:
o rozwijanie umiejętności nazywania i rozumienia lęku oraz strachu;
o kształtowanie zaradczych strategii radzenia sobie z lękiem i strachem;
o rozwój samoświadomości dziecka;
o wzmacnianie poczucia bezpieczeństwa i wsparcia;
o rozwijanie umiejętności emocjonalno-społecznych.

Cele szczegółowe (dziecko):
o wyraża emocję strachu;
o rozumie różnicę pomiędzy odczuwanym lękiem a strachem;
o wskazuje źródła odczuwanego lęku i strachu;
o dokonuje prób skalowania lęku i strachu;
o zna sposoby radzenia sobie w chwili odczuwania lęku lub strachu;
o współpracuje z rówieśnikami.

Metody: słowne, poglądowe i praktycznego działania.
Formy pracy: indywidualna i grupowa.
Środki dydaktyczne: wybrany emocjometr, plansze i karty przedstawiające emocję strach, autorski Zestaw
narzędzi do określania poziomu odczuwanego lęku i strachu: Skala do określania poziomu odczuwanego
lęku i strachu oraz Pudełko aktywnego radzenia sobie z odczuwanym lękiem i strachem, nagranie
odprężającej muzyki, treść bajki pt. ,,Leżę w trawie” z książki pt. ,,Jesteś kimś wyjątkowym. Relaksacje dla
(nieco) starszych dzieci. Część 2.” Autorstwa M. Brody.

Propozycja wykorzystania zestawu narzędzi do określania poziomu odczuwanego lęku i strachu oraz
do aktywnego radzenia sobie z nimi: Skala do określania poziomu odczuwanego lęku i strachu oraz Pudełko aktywnego radzenia sobie z odczuwanym lękiem i strachem.
1. Powitanie piosenką ,,Podajmy sobie ręce...”. Poproszenie dzieci, by usiadły w kręgu.
2. Określenie swojego nastroju przez dzieci i n-la na wybranym emocjometrze (np. termometrze
emocji/kole emocji/kartach z fotografiami) i uzasadnienie go.
3. Wprowadzenie przedszkolaków przez n-la do tematyki zajęć. Wyjaśnienie czym różni się strach
(reakcja ucieczki na realne zagrożenie) od lęku (reakcja ucieczki bez realnego bodźca na skutek
myśli/wyobrażenia). Prezentacja wyglądu emocji strachu na planszy. Poproszenie dzieci, by opisały jej
wygląd. Wspólne zastanowienie się nad reakcjami ze strony całego ciała podczas odczuwania lęku
i strachu (np. szybsze bicie serca, pocenie się, drżenie rąk i nóg, krzyk, płacz).
4. ,,Czego się boimy?” - prezentacja kart z potencjalnymi bodźcami wywołującymi lęk i strach.
Zachęcenie dzieci do zastanowienia się nad własnymi obawami i poproszenie je o wypowiedzenie się
na ich temat w odniesieniu do kart lub własnych doświadczeń.
5. Zaprezentowanie dzieciom autorskiej Skali do określania poziomu odczuwanego lęku i strachu
złożonego z trzech modułów i skali 0-5 (oznaczającej: 0 – brak odczuwanego lęku/strachu; 1 – bardzo
niski poziom odczuwanego lęku/strachu; 2 – niski poziom odczuwanego lęku/strachu; 3 – średni
poziom odczuwanego lęku/strachu; 4 – wysoki poziom odczuwanego lęku/strachu i 5 – bardzo wysoki
poziom odczuwanego lęku/strachu). Wyjaśnienie jak można go używać. Poproszenie chętnych
przedszkolaków, by patrząc na wybrane przez siebie karty z potencjalnymi bodźcami wywołującymi lęk
i strach oraz na skalę lęku/strachu spróbowały za pomocą wybranej figurki określić jaki jest poziom
odczuwanego lęku/strachu w wybranych przez nich sytuacjach – umieszczając ją w wybranej
przegródce: ,,wielkości lęku/strachu” lub ,,cyfr”.
6. ,,Co mogę zrobić, gdy się boję?” - zachęcenie dzieci do wypowiedzi na temat stosowanych przez nie
sposobów radzenia sobie w sytuacji odczuwanego lęku/strachu. Zaprezentowanie im kilku kart
z Pudełka aktywnego radzenia sobie z odczuwanym lękiem i strachem. Kontynuowanie rozważań na
następnych zajęciach, także w formie zabaw dramowych.
7. Zaproszenie dzieci do relaksacji podczas słuchania muzyki odprężającej i czytanej treści bajki pt. ,,Leżę
w trawie” z książki pt. ,,Jesteś kimś wyjątkowym. Relaksacje dla (nieco) starszych dzieci. Część 2”
autorstwa M. Brody.
8. Podziękowanie dzieciom za udział w zajęciach.

Informacja nt. osiągniętych efektach na zajęciach z dziećmi w wieku przedszkolnym podczas korzystania
z autorskiego Zestawu narzędzi do określania poziomu odczuwanego lęku i strachu oraz do
aktywnego radzenia sobie z nimi: Skala do określania poziomu odczuwanego lęku i strachu oraz Pudełko
aktywnego radzenia sobie z odczuwanym lękiem i strachem.
Zestawu powyższych narzędzi używałam pracując jako psycholog z dziewczynką mającą Mutyzm
Wybiórczy (MW) oraz chłopcem odczuwającym lęk przed stworami występującymi w oglądanych bajkach.
Zauważyłam, że przystępna forma wykonanych narzędzi oraz zwizualizowanie trudnych dla dzieci emocji
(lęku i strachu) oraz poziomu ich odczuwania przyczynia się do ich lepszego rozumienia. Przedszkolaki nie
tylko zyskały większą samoświadomość, ale nauczyły się określania poziomu odczuwanego lęku i strachu w
 zależności od sytuacji. Ponadto nauka aktywnych strategii radzenia sobie z odczuwanym lękiem i strachem
przyczyniła się do zmniejszenia poziomu odczuwanych emocji we wskazanych sytuacjach (np. strach przed mówieniem szeptem przez dziewczynkę z MW przy psychologu zmniejszył się po 6 miesiącach z 5 do 1).
Dzieci zyskały większą kontrolę w zarządzaniu swoimi emocjami.