"Mit o Syzyfie" - scenariusz lekcji dla klasy V

Scenariusz lekcji w klasie V szkoły podstawowej
Temat: Lepiej trzymać język za zębami – „Mit o Syzyfie”
Cele:
• rozpoznawanie czytanego tekstu jako mitu,
• wyjaśnianie motywów postępowania tytułowego bohatera mitu i innych postaci występujących w micie,
• ocenianie czynów Syzyfa i innych bohaterów mitu,
• wprowadzenie terminu frazeologizm,
• świadome i poprawne używanie związku frazeologicznego syzyfowa praca, a także innych związków wywodzących się z mitów greckich,
• rozwijanie umiejętności poprawnej pisowni ortograficznej przy zapisie nazw miast, rzek, krain geograficznych,
• rozpoznawanie ponadczasowych wartości zasygnalizowanych w micie.
Metody i techniki pracy:
• praca z tekstem,
• metoda problemowa,
• metoda ćwiczeń praktycznych,
• elementy heurezy,
• gry dydaktyczne.
Środki i materiały dydaktyczne:
• „Mit o Syzyfie” w wersji Wandy Markowskiej,
• reprodukcja Tycjana "Syzyf", rysunek A. Mleczki „Oddzwonię, jak skończę”,
• wiersz J. Kulmowej „O Syzyfie”,
• punkty planu do uzupełnienia,
• karta pracy - tabela do nazwania cech Syzyfa,
• filmik „O Syzyfie” - https://www.youtube.com/watch?v=lUHxR4GsTE0,
• kartki wycięte w kształcie kamieni, rebus,
• „Wielki słownik frazeologiczny” PWN opracowanie Anna Kłosińska, Elżbieta Sobol, Anna Stankiewicz (s. 153-154, 526)

Przebieg lekcji:
1. Uczniowie oglądają filmik edukacyjny prezentujący mit o Syzyfie i porównują go z treścią mitu wg. W. Markowskiej, z którym mieli się zapoznać w ramach pracy domowej. Wskazują różnice w treści. Zapisują temat lekcji.
2. Przypominają definicję mitu i odnoszą cechy gatunkowe do mitu o Syzyfie.
3. Uczniowie, pracując z tekstem, uzupełniają punkty planu nazwami miast, krain, miejsc, imionami występującymi w micie o Syzyfie. Przypominają zasady pisowni nazw własnych. [karta pracy nr 1]
4. Nauczyciel prezentuje reprodukcję obrazu Tycjana „Syzyf”, uczniowie wyjaśniają (dostrzegając różnicę w tekstach kultury), który fragment opowieści ona ilustruje.
5. Określają przewinienia Syzyfa, zapisują je na kartkach wyciętych w kształcie kamieni i przyczepiają na planszy przedstawiającej górę.
(przykłady: Chwalił się przyjaźnią z bogami.
Plotkował o sprawach bogów – wyjawił ich tajemnicę.
Zakazał żonie wyprawienia pogrzebu.
Oszukał Charona, Hadesa i Persefonę.)
Następnie na karcie pracy nr 2 wpisują wynikające z nich cechy charakteryzujące bohatera. [karta pracy nr 2]
6. Uczniowie zapisują na kartkach w kształcie kamieni swoje propozycje przestróg, które pomogłyby uniknąć kary Syzyfowi i przyczepiają je po drugiej stronie góry na planszy.
(przykłady: Nie zdradzaj powierzonych sekretów.
Bądź uczciwy, odpowiedzialny za to, co robisz.)
Wskazują na naukę płynącą z mitu.
(Odpowiadają na pytanie: Jak powinien postępować Syzyf, by nie być ukaranym?)
7. Rozwiązują rebus [karta pracy nr 3] – hasło: syzyfowa praca.
8. Korzystają z „Wielkiego słownika frazeologicznego” PWN w celu wyjaśnienia hasła – frazeologizmu syzyfowa praca oraz znaczenia związku frazeologicznego zapisanego w temacie. Formułują definicję frazeologizmu.
Hasło i wyjaśnienie zapisują w zeszycie.
syzyfowa praca – praca nieprzynosząca żadnych rezultatów mimo wielkich wysiłków
[ciężka, bezcelowa, niekończąca się praca, która nie przynosi efektów]
trzymać język za zębami – milczeć, nie odzywać się niepotrzebnie, dochować tajemnicy,
9. Uczniowie zapoznają się z tekstami kultury, które w sposób humorystyczny prezentują mit o Syzyfie:
– wiersz J. Kulmowej „O Syzyfie” (praca Syzyfa jest niepotrzebna – „w nicość się obraca”, ale nie grozi mu bezrobocie – ma zapewnione miejsce na wieczność).
- rysunek satyryczny A. Mleczki „Oddzwonię, jak skończę”.
Komentują sposób przedstawienia historii Syzyfa:
- nawiązanie do mitu – wtaczanie głazu na górę, ubiór,
- elementy humorystyczne – współczesne realia (telefon komórkowy), konwencjonalna odpowiedź używana w rozmowie telefonicznej w połączeniu z wiedzą, że praca Syzyfa trwa w nieskończoność.
10. Praca dodatkowa – polecenie dla chętnych:
Podaj przykłady dwóch czynności lub działań, które w twojej ocenie zasługują na miano syzyfowej pracy. Uzasadnij swój wybór.

Karta pracy nr 1 - PLAN WYDARZEŃ
1. Syzyf władcą .....................
2. Udział w ucztach na ........................... - spożywanie nektaru i ambrozji.
3. Niewinne plotki.
4. Zdrada tajemnicy .....................
5. Śmierć Syzyfa i błąkanie się nad brzegami .......................
6. Skarga przed ......................... i ........................... - władcami ....................
7. Uwięzienie ........................
8. Powrót na ziemię i życie w ukryciu.
9. Kara od bogów, wieczne męki – wtaczanie głazu na górę.

Karta pracy nr 2 – TABELA
Kolumny tytułujemy:
1)Postępowanie Syzyfa - 2)Nazwy cech (przymiotniki)
W poszczególnych wierszach wpisujemy:
Chwalił się przyjaźnią z bogami. (zarozumiały, pyszałkowaty)
Plotkował o sprawach bogów – wyjawił ich tajemnicę. (gadatliwy, niedyskretny)
Zakazał żonie wyprawienia pogrzebu. (przebiegły, sprytny)
Oszukał Charona, Hadesa i Persefonę. (fałszywy, kłamliwy)

Karta pracy nr 3 - REBUS
Prezentujemy wyrazy: szyba (wykreślamy z, ba), osy (wykreślamy o, s = z), foka (k = w), pralka (wykreślamy l, k = c).

Opracowała Ewa Kowalczyk