Cele ogólne:
- uwrażliwienie uczniów na problemy osób z niepełnosprawnościami
Cele szczegółowe:
Uczniowie:
- potrafią definiować pojęcie niepełnosprawności (podać podstawowe rodzaje) i dyskryminacji,
- potrafią podać kilka przykładów przyczyn i skutków dyskryminacji osób z niepełnosprawnościami,
- potrafią odpowiedzieć na pytania dotyczące obejrzanego filmiku,
- znają zasady savoir-vivre wobec osób z niepełnosprawnościami,
- potrafią wskazać podstawowe problemy/bariery, z jakimi borykają się osoby z niepełnosprawnościami,
- potrafią podać przykłady rozwiązań i pomocy osobom z różnego rodzaju niepełnosprawnościami w okolicy, mieście lub innych miastach w Polsce,
- dostrzegają konieczność przełamywania barier i lęku przed kontaktem z osobami niepełnosprawnymi,
- w wypowiedziach słownych/dyskusjach kierują się równością, tolerancją, otwartością i szacunkiem do osób z niepełnosprawnościami,
- potrafią współpracować w grupie.
Metody pracy:
- problemowa (burza mózgów, analiza, dyskusja)
- oglądowe (pokaz ilustracji, filmu)
- słowne (czynna dyskusja, rozmowa, definiowanie)
Formy pracy:
- zbiorowa, grupowa, indywidualna
Materiały dydaktyczne:
- Zał. 1 – Komiksy (do wyświetlenia),
- Zał. 2 – plakat „Każdy inny – wszyscy równi”,
- laptop, rzutnik, tablica interaktywna, tablica, marker.
Przebieg zajęć:
1. Przywitanie uczniów, wprowadzenie do tematu lekcji
5 maja obchodzony jest Europejski Dzień Walki z Dyskryminacją Osób Niepełnosprawnych. Jest to okazja na zwrócenie uwagi na to, że każdy człowiek na świecie jest równy i każdy zasługuje na takie same prawa. Również osoby niepełnosprawne powinny mieć możliwość aktywnego uczestnictwa w życiu społecznym, szkolnym, rodzinnym i zawodowym.
2. Wyjaśnienie terminu „niepełnosprawność”.
Nauczyciel pyta uczniów jak zdefiniowaliby termin „niepełnosprawność”. Zapisuje ich pomysły i skojarzenia na tablicy w postaci burzy mózgów. Podsumowuje je definicją i wyjaśnia ją:
„Osoba niepełnosprawna to taka, która nie może samodzielnie, częściowo lub całkowicie zapewnić sobie możliwości normalnego życia na skutek wrodzonego lub nabytego upośledzenia sprawności fizycznej lub psychicznej”.
Wśród pomysłów uczniów dobrze, żeby znalazły się również rodzaje niepełnosprawności, przede wszystkim: niepełnosprawność fizyczna (ruchowa), niepełnosprawność umysłowa (intelektualna), osoba niewidoma, osoba niesłysząca.
3. Czym jest dyskryminacja?
Nauczyciel pyta uczniów jak rozumieją słowo „dyskryminacja”. Każdy uczeń po kolei próbuje zdefiniować ją za pomocą jednego słowa/synonimu.
Dyskryminacja jest niesprawiedliwym traktowaniem ze względu na cechy takie jak niepełnosprawność, orientacja seksualna, wiek, religia, status społeczno-ekonomiczny, narodowość czy pochodzenie etniczne. W większości przypadków są to cechy, na które osoba dyskryminowana nie ma wpływu.
Dyskryminację osób z niepełnosprawnościami nazywamy ableizmem. O dyskryminacji bezpośredniej mówimy, gdy ze względu na poziom sprawności ktoś zostaje potraktowany inaczej niż osoba bez niepełnosprawności. Z kolei dyskryminacją pośrednią nazywamy sytuację, w której pozornie neutralne przepisy, praktyki czy zachowania będą skutkowały postawieniu osoby z niepełnosprawnością w gorszej sytuacji – może być to brak windy w budynku albo zajęcia sportowe niedostosowane do potrzeb osób z niepełnosprawnościami.
4. Analiza przyczyn i skutków
Nauczyciel dzieli uczniów na 4 grupy. Dwie grupy mają za zadanie wypisać na kartce przyczyny dyskryminacji (np. brak wiedzy, stereotypy, uprzedzenia, wyśmiewanie, odmienność, brak empatii) ze szczególnym uwzględnieniem osób z niepełnosprawnością, a kolejne dwie grupy mają za zadanie wypisać skutki dyskryminacji (np. wykluczenie społeczne, osamotnienie, utrata szans, brak samodzielności, obniżona pewność siebie, depresja, brak dostępu do pracy i edukacji).
5. Filmik
Nauczyciel włącza uczniom filmik w tematyce prowadzonej lekcji.
Link do filmiku: https://youtu.be/xDcZCSSLniE?si=AwqbYDyp3_XTAbnl
Wyszukiwanie w przeglądarce: Czy pomagać osobom z niepełnosprawnością? YouTube
Pytania do uczniów po obejrzeniu filmu:
- Czy niepełnosprawność zawsze jest widoczna?
- Jak powinno się mówić o osobach niepełnosprawnych? (osoba z niepełnosprawnością, aby nie określać całej osoby jako niepełnosprawnej tylko jakiejś jej cechy)
- Jakie są sławne osoby z niepełnosprawnościami?
- Czy zawsze osobie z niepełnosprawnością trzeba pomóc?
- Jak nawiązać kontakt z osobą niesłyszącą i jak mówić?
- Jak zachowujemy się w obecności przewodnika osoby niewidomej?
- Czy można do osoby niewidomej mówić „Do widzenia”, „Do zobaczenia”?
Warto podkreślić jeszcze raz ostatnie zdanie: „Pamiętajmy, że niepełnosprawność to tylko jakaś część danej osoby, która nie powinna przysłaniać nam całej reszty”.
6. Savoir-vivre wobec osób z niepełnosprawnością
Nauczyciel pyta jak należy zachować się w kontakcie z osobą niepełnosprawną na podstawie treści zawartych w filmiku. Następnie wykorzystuje do tego kilka wybranych komiksów (Zał. 1) wyświetlając je na ekranie. Pyta uczniów jaka sytuacja jest przedstawiona na komiksie oraz jaką zasadę zachowania się wobec osób z niepełnosprawnościami można utworzyć do każdego obrazka. Można wykorzystać tekst zamieszczony pod obrazkami.
7. Jak można pomóc osobom z niepełnosprawnościami?
Nauczyciel rozmawia z uczniami na temat tego, w jaki sposób można pomóc osobom z niepełnosprawnościami, by mogły przezwyciężyć napotykane na co dzień przeszkody i bariery? Jakie działania już zostały podjęte? Czy spotkali się z różnymi rozwiązaniami w swojej okolicy, mieście lub w innych miastach w Polsce? Uczniowie mogą podać swoje przykłady lub występujące w filmiku.
Za przykłady można podać: windy, podjazdy, uchwyty w toaletach, nazwy lekarstw w języku Braille, audioprzewodniki w muzeach, miniatury budowli (makiety) np. w Krakowie, obniżane autobusy, specjalne miejsca dla wózków w autobusach, sygnalizacja świetlna, specjalne wybrukowane chodniki przy przejściach dla pieszych, obniżone krawężniki, specjalnie wyznaczone parkingi, pomoce wyciszające w centrach handlowych dla osób z autyzmem, seanse przyjazne sensorycznie w kinach, wyłączanie muzyki w sklepach w określonych dniach i godzinach.
8. Podsumowanie
Nauczyciel pyta każdego ucznia, co zapamiętał z lekcji. Na koniec wyświetla plakat „Każdy inny – wszyscy równi” (Zał. 2) podkreślając ideę równości, tolerancji, otwartości i szacunku do osób z niepełnosprawnościami.
Zadanie dodatkowe:
Na koniec, jeżeli wystarczy czasu, uczniowie mogą zagrać w quiz podsumowujący przeprowadzoną lekcję.
Link do quizu:
https://wordwall.net/pl/resource/7908868/mi%C4%99dzynarodowy-dzie%C5%84-os%C3%B3b-niepe%C5%82nosprawnych
Wyszukiwanie w przeglądarce: Międzynarodowy Dzień Osób Niepełnosprawnych - Wordwall
Załączniki:
Zał. 1
Link do komiksów
https://www.sggw.edu.pl/wp-content/uploads/2021/04/komiks_savoir_vivre.pdf?x12205
Zał. 2
Link do plakatu:
https://images.app.goo.gl/5cDwqCFMG8Bv4BHH8