Edukacja regionalna w wychowaniu małego dziecka

Od kilku lat jesteśmy świadkami zachodzących przemian politycznych i społecznych w Polsce, w Europie i na świecie. Wraz z zanikaniem granic państwowych i narodowych wzrasta zainteresowanie odrębnością regionalną. Każde państwo należące do Unii Europejskiej stara się zaznaczyć swoją odrębność kulturową, tradycji i zwyczajów.
Wielu z nas; politycy, nauczyciele, wychowawcy-zdaje sobie sprawę z wielkiej roli pielęgnowania spuścizny narodowej. Młodzi ludzie, żyjący w dobie otwarcia na świat, przekraczania granic bez barier mogą zatracić przynależność narodową. Każdy z nas powinien wiedzieć skąd się wywodzi, gdzie są jego korzenie.
Dzisiaj edukacja regionalna jest niezmiernie ważnym elementem działań systemu oświatowego, by przygotować młodego człowieka do właściwego funkcjonowania w środowisku lokalnym i regionalnym w życiu dorosłym. Zagadnienie regionalizmu nie jest nowatorstwem w pedagogice, ale w związku z zachodzącymi zmianami stała się w ostatnich latach przedmiotem szczególnej troski.
Wiek przedszkolny jest najlepszym momentem aby rozpocząć edukacje regionalną.
Dziecko uczy się przynależności i przywiązania do własnej rodziny- kultywowania tradycji rodzinnych, regionalnych i narodowych,. Później te uczucia przekształca się w dojrzałą postawę patriotyczną.
Związek z własnym regionem jest sprawą bardzo istotną dla ukształtowania w dziecku poczucia własnej tożsamości. Uświadomienie dziecku, że jego środowisko; rodzina, społeczność lokalna, ojczyzna są wielką wartością- daje poczucie bezpieczeństwa i naturalnej przynależności. Lepsze poznanie i zrozumienie swoich korzeni wpływa na kształtowanie osobowości dziecka otwartego na otaczającą rzeczywistość. Warunkuje również świadomość tego: kim jestem, gdzie mieszkam i skąd pochodzę. Uczy poszanowania otaczającego świata, miłości do „Małej Ojczyzny” oraz budzi szacunek do jej przeszłości.
Podstawowym warunkiem osiągnięcia sukcesu w edukacji regionalnej jest stosowanie odpowiednich form zajęć. Jedną z najskuteczniejszych form pracy jest wycieczka, podczas której dzieci mają możliwość bezpośredniego doświadczania i przeżywania. Budzi się zainteresowanie oglądanymi przedmiotami, spotkanymi ludźmi, dziecko konfrontuje posiadaną wiedzę z tym co obserwuje, ogląda. W toku prowadzonych obserwacji doskonali się u dzieci; spostrzegawczość, umiejętność dostrzegania istotnych cech, umiejętność poszukiwania przyczyn i skutków, kształcą się procesy analizy i syntezy.
Wycieczka powinna być wielokrotnie wykorzystana, a spostrzeżenia uogólnione i utrwalone. Ważną rolę w kształtowaniu pojęć historycznych dzieci w wieku przedszkolnym odgrywają legendy, baśnie i podania. Za ich pomocą dziecko poznaje kulturę i świat dawnych wartości naszego regionu. Słuchając min. legend , opowiadań zdobywa umiejętność wiązania faktów, dostrzegania występujących zależności, śledzenia akcji. Prowadzone rozmowy, pogadanki na interesujący temat, opowiadania i czytane utwory wzbogacają nie tylko wiedzę dziecka ale mają istotny wpływ na rozwój mowy dziecka. Równocześnie wzbogaca się i mowa i zasób słownictwa i umiejętność posługiwania się mową.
Dużą rolę odgrywają również środki dydaktyczne, ułatwiające dzieciom zrozumienie związków czasowych i przyczynowo-skutkowych. Środki dydaktyczne dzielimy na; środki manipulacyjne (przedmioty z otoczenia, okazy naturalne), środki wizualne (widokówki, mapy, ilustracje) środki audytywne (taśmy, płyty) audiowizualne (filmy, programy TV) , podręczniki i literatura. W procesie poznania najkorzystniejszy jest taki dobór środków, który umożliwi bezpośredni kontakt i włączy wszystkie zmysły dziecka. Poprzez porównanie, obserwację i eksperymentowanie dzieci uczą się wnioskować, zdobywają umysłowe i praktyczne umiejętności.
Kolejnym elementem edukacji regionalnej jest nauka tańców ludowych, piosenek, przyśpiewek,organizowanie spotkań z twórcami ludowymi, słuchanie mowy (gwary) charakterystycznej dla danego regionu, organizowanie kącików regionalnych.
Prowadząc edukację regionalną w przedszkolu, należy mieć na uwadze indywidualny rozwój każdego dziecka, uwzględnić jego potrzeby, zainteresowania, możliwości i chęci.
Należy stopniowo kształcić umiłowanie do otaczającej rzeczywistości, umiejętnie budzić zainteresowania dziejami oraz wzbudzać szacunek do tradycji. Wskazywać dziecku piękno i konieczność pielęgnowania dorobku kulturowego swego regionu.

• Korcz Wł. , „O nauczaniu historii regionalnej”, Zielona Góra 1993
• Krzyżewski H. , „Regionalizm w nauczaniu historii” , Warszawa 1962
• Sawicka A. , „Z problematyki wychowania patriotycznego w przedszkolu”
WSiP, Warszawa 1980
• Stachura K. , „Regionalizm w teorii i praktyce nauczania”
Zielona Góra 1992
• Abramowicz I.: Edukacja regionalna w przedszkolu. „Aspekty” 2000 nr 4 s. 29-31
• Cieniek Elżbieta: Edukacja regionalna – moda czy konieczność? „Język Polski w Szkole” 1997/1998 nr 5 s. 82-91