Elementy dramy i teatralizacji w nauce języków obcych w szkole

Wstęp

Podczas lekcji języków obcych drama może mieć niezwykle szerokie zastosowanie – odgrywanie scenek może być pomocne zarówno w ćwiczeniu słówek i zwrotów w języku obcym, odgrywaniu przeczytanych historyjek, ćwiczeniu wymowy, ale także przygotowaniu spektaklu. Wszystkie ćwiczenia muszą być oczywiście wykonywane w języku, którego uczymy.
Uczniowie szkoły podstawowej bardzo lubią odgrywać różne role, udawać wykonywanie czynności, stać się na chwilę inną osobą. Nauczyciel musi jednak pamiętać, że takie ćwiczenia i zabawy mają być nie tylko przerywnikiem i odmianą, ale również spełniać cele edukacyjne, być integralną częścią lekcji i procesu kształcenia językowego.
Drama pozwala dzieciom przyswajać język obcy angażując ich osobowości i wyobrażnię. Dzieci z natury nieśmiałe mogą się ukryć za postacią, którą odgrywają i to pomoże im przełamać opory związane z mówieniem w obcym języku.
Drama zachęca dzieci do mówienia i daje im szansę komunikacji nawet przy ograniczonym słownictwie, gdyż mogą również posługiwać się gestami i mimiką twarzy. Odgrywanie dialogu jest ciekawsze niż czytanie go z podręcznika, bo angażuje umysł, emocje, ruch ciała i interakcje socjalne. Jeśli 2 lub więcej grup odgrywa ten sam dialog wzrasta motywacja i zaangażowanie, aby wypaść jak najlepiej.
Odgrywanie scenek z życia, udawanie dorosłych jest normalnym elementem rozwoju dzieci. Udają robienie zakupów, wizytę u lekarza, itp., więc chętnie odgrywają scenki proponowane przez nauczyciela.
Drama uczy także współpracy w grupie –dzieci dzielą się rolami, podejmują wspólne decyzje, wspomagają słabszych członków grupy.
Scenki naśladujące typowe sytuacje życiowe pokazują dzieciom, że język obcy może znaleźć praktyczne zastosowanie, zwłaszcza, że coraz więcej dzieci spędza ferie za granicą.
Drama wykorzystuje wszystkie sposoby zdobywania wiedzy, angażuje słuch, wzrok i aktywność fizyczną, więc jest odpowiednia dla wszystkich stylów uczenia się. Każdy uczeń może być aktywny, bo odbiera język obcy zgodnie ze swoim stylem uczenia się.

Drama w klasie-wskazówki praktyczne

Drama może być częścią godziny lekcyjnej, wprowadzać zmianę tempa i nastroju, rozbudzać aktywność i zainteresowanie. Planując ćwiczenie dramatyczne należy dokładnie zaplanować jego cel, przebieg, słownictwo i podsumowanie. Warto również pomyśleć, jak najlepiej i najprościej objaśnić ćwiczenie dzieciom. Ćwiczenie winno się zakończyć dyskusją na temat wrażeń dzieci i ich uwag. Ważne jest ,aby nauczyciel podkreślił pozytywne elementy w pracy dzieci i je za to pochwalił.
Wiek dzieci wpływa na sposób prowadzenia ćwiczeń dramatycznych . Dla młodszych dzieci właściwe będą ćwiczenia angażujące całą klasę ściśle kierowane i nadzorowane przez nauczyciela. Starsze dzieci lepiej pracują w grupach.
Dramę należy wprowadzać stopniowo, metodą małych kroków, zaczynając od prostych sterowanych ćwiczeń, np. krótkie dialogi i pantomimy.
Podczas wykorzystywania dramy na naszych zajęciach musimy jednak pamiętać, aby poinformować uczniów o zasadach odgrywania scenek (np. "mówimy tylko po angielsku" lub "każdy powinien powiedzieć przynajmniej jedno zdanie").
Ważne jest, aby uczniowie nie czuli się zmuszeni do występowania. Jeśli któryś z ich nie lubi być w centrum uwagi, pozwólmy mu jedynie obserwować - może to sprawi, że po pewnym czasie sam przyłączy się do zabawy. Błędem jest także przerywanie scenki dla skomentowania lub wytknięcia błędów – uczniowie zaangażowani w swoją scenkę zaczną czuć się kontrolowani, a co za tym idzie będą odczuwali dyskomfort i brak radości z zabawy.

Oto kilka prostych ćwiczeń, które możemy wprowadzać jako element lekcji języka obcego w szkole podstawowej.

1.Tworzenie potwora
Uczniowie tworzą potwora ze swoich ramion, nóg i głów
Czas: 15 min.
Cel: powtórzenie słownictwa z tematu-Części ciała.
Pomoce: rysunek lub zdjęcie prezentujące części ciała
Karteczki z opisem potwora
Opis
a-Nauczyciel pokazuje części ciała na rysunku i pyta –Co to jest?
b- Prosi 2 ochotników i opisuje potwora. Uczniowie próbują ułożyć tego potwora, nauczyciel pomaga im.
Uczniowie pracują w grupach 2 lub 3 osobowych. Dostają karteczki z opisem i próbują ułożyć potwora

Przykładowe kartki ;
Zróbcie potwora z 2 głowami,3 ramionami, 2 nogami i ogonem.
Zróbcie potwora z 1 głową, 4 ramionami i 3 nogami.

2. Gdzie jestem?
Uczeń pokazuje miejsce, w którym się znajduje, inni zgadują
Czas: 10 min.
Cel: powtórzenie słownictwa[np. szkoła, dom,kino,
dyskoteka park, boisko]
Pomoce: rysunki lub zdjęcia miejsc
Karteczki z nazwami miejsc
Opis:
a-Nauczyciel pokazuje obrazki i pyta –Co to jest?
b-Uczeń podchodzi i losuje kartkę z nazwą miejsca
c-Uczeń pyta-Gdzie jestem? I odgrywa pantomimę wskazującą miejsce [np. szkoła-udaje, że pisze lub czyta],inni zgadują-Jesteś w szkole” –Tak/Nie.
d-Uczeń, który zgadnie, losuje kolejną kartkę, itd.

3. Kim jestem?
Czas:10 min.
Cel-powtórzenie słownictwa z tematu-Zawody
Pomoce-karteczki nazwami zawodów [ np. nauczyciel,
kierowca, policjant, lekarz,dziennikarz,
sprzedawca]
Opis
a-Nauczyciel pyta o zawody, np.
Kto pracuje w szkole?
Kto pracuje w szpitalu?
Kto jeździ samochodem?
b-Uczeń losuje kartkę, pyta-Kim jestem? i odgrywa wylosowany zawód.
Inni zgadują –Jesteś nauczycielem?,
c-Uczeń, który zgadnie, losuje kolejną kartkę, itd.

4. Pomniki słów.
Uczniowie odgrywają słowa z rodziny słów, które poznali, np. zwierzęta, środki transportu
Czas-15 min.
Cel-utrwalanie słownictwa
Uczenie pracy w parach
Rozwijanie wyobraźni i kreatywności
Opis
a-Nauczyciel pyta o słowa związane z przerabianym tematem i wypisuje je na tablicy, np. autobus, samochód, pociąg, rower
b-Mówi dzieciom, że zaprezentuje pomnik jednego z tych słów np. autobus-idzie i zatrzymuje się. Dzieci zgadują pokazane słowo.
c-Dzieci tworzą pary, wybierają jedno ze słów , przez chwilę przygotowują jego prezentację, potem pokazują, a inni zgadują.
Wariant-można przygotować kartki ze słowami, uczniowie losują i przygotowują pokaz

5. Kim jestem? Scenki z podręcznika
Cel-utrwalanie słownictwa i zwrotów z podręcznika
Uczenie pracy w parach lub grupach
Rozwijanie wyobraźni i kreatywności
Opis
a-Nauczyciel pyta o imiona postaci występujących w podręczniku, łącznie z mówiącymi zwierzakami, robotami, itp.
b-Dzieli dzieci na pary lub grupy 3 osobowe i prosi o wybranie i przygotowanie scenki z podręcznika, w której występują ich ulubione postaci.
c-Każda para prezentuje swoją scenkę [mówią z pamięci lub czytają z podręcznika], reszta dzieci zgaduje imiona postaci

Bibliografia:
1. Sarah Phillips
„Drama with children”-Oxford 1999
2. Hanna Komorowska
„Podstawy metodyki nauczania języków obcych”-Warszawa 1993
3. Jeremy Harmer
„The practice of English language teaching”-London 1991
4. Ewa Skiba
„Dlaczego bawię się z dziećmi”-Post Scriptum 1/2002