Doświadczam i poznaję - projekt edukacyjny

Dzieci w wieku wczesnoszkolnym są bardzo zainteresowane najbliższym środowiskiem przyrodniczym, jego różnorodnością, pięknem. Przyroda nieustannie dostarcza im ciekawych spostrzeżeń, fascynuje, zastanawia, budzi zachwyt, stanowi inspirację do prac plastycznych czy zabaw ruchowych. Te zaobserwowane w najbliższym otoczeniu zmiany powodują powstawanie w dziecięcych umysłach wielu pytań rozpoczynających się od słów: dlaczego?, po co?, w jaki sposób?, gdzie? Naturalna ciekawość świata występująca u dzieci powinna być wykorzystywana, rozwijana i podtrzymywana w toku edukacji wczesnoszkolnej. Nauczyciele pracujący w klasach I-III są zobowiązani do zainteresowania dzieci światem przyrody, a obowiązek ten został sformułowany i zapisany w podstawie programowej kształcenia ogólnego dla szkół podstawowych. Edukacja przyrodnicza w podstawie programowej została ujęta jako jeden z obszarów edukacyjnych, który sam w sobie stanowi cel kształcenia, a jednocześnie integralnie wiąże się z pozostałymi celami realizowanymi na pierwszym szczeblu nauczania. Celem edukacji wczesnoszkolnej w zakresie edukacji przyrodniczej jest rozbudzanie przyrodniczych zainteresowań oraz potrzeby bezpośredniego kontaktu z przyrodą. Uwagi do zalecanych warunków i sposobów edukacji przyrodniczej jednoznacznie wskazują, że wiedza przyrodnicza nie może być kształtowana tylko i wyłącznie na podstawie literatury czy podręczników. Edukacja przyrodnicza powinna być realizowana w naturalnym środowisku. W myśl podstawy programowej w salach zajęć należy zorganizować kąciki umożliwiające hodowlę roślin i zwierząt, a jeżeli ich realizacja nie jest możliwa, to nauczyciele są zobowiązani do prowadzenia zajęć np. w ogrodzie. W celu realizacji treści programowych można stosować różnorodne metody nauczania, przy czym najbardziej adekwatne wydają się być oglądowe oraz te oparte na działaniu dziecka. Zaliczymy do nich np. obserwację, rozwiązywanie problemów, doświadczenia i eksperymenty. Samodzielne działanie ułatwia małym uczniom przyswojenie podstawowych wiadomości oraz umiejętności z zakresu nauk przyrodniczych. Proste doświadczenia pokazują, jakie zasady rządzą prawami natury.
Dzięki doświadczeniom, które dzieci będą mieć okazję wykonać podczas zajęć z wychowawcą poszerzy się ich wiedza na temat praw natury. Zajęcia można dowolnie wybierać spośród projektów, kontynuować na następnym spotkaniu, gdyż nie wszystko musi zmieścić się podczas jednych zajęć. Nieodzownym elementem tego projektu są też książki popularnonaukowe, które należy ze sobą przynieść na zajęcia, aby zainteresować dzieci, zaciekawić je, pokazać, że wiedza tkwi w książkach i bardzo dużo można z nich się dowiedzieć.
I PROJEKT „WODA”
Woda jako jedyna substancja na Ziemi występuje w sposób naturalny we wszystkich trzech stanach skupienia – ciekła, stała, gazowa. Jest najlepszym rozpuszczalnikiem, i jednym z podstawowych budulców ciała człowieka. Morza, oceany i rzeki pokrywają większą część naszej planety. Cząsteczki wody cały czas się poruszają i zderzają się ze sobą. W wyniku takich zderzeń, cząsteczki znajdujące się na powierzchni unoszą się (parują) ku górze. Gdy docierają wystarczająco wysoko w atmosferze, zamieniają się w krople wody, śniegu, lodu, czy gradu by spaść na ziemię.
Cel główny:
Poznanie właściwości wody
Cele szczegółowe:
- uczeń wie, że woda potrafi się przemieszczać,
- uczeń wie, że woda rozpuszcza różne substancje
- uczeń obserwuje doświadczenia i wyciąga wnioski
Metody:
- rozmowa dydaktyczna, wiersz
- doświadczenie
Formy pracy:
- praca z całą grupą,
- praca z podziałem na zespoły
Środki dydaktyczne:
Wiersz „Chora rzeka” J. Papuzińskiej, pojemniki plastikowe, woda, płyn do naczyń, igła, lignina, sól, szklanki, barwniki, ręcznik papierowy, dwa białe kwiaty, słoiki po dżemie

• Nauczyciel odczytuje dzieciom wiersz J. Papuzińskiej „Chora rzeka
J. Papuzińska Chora rzeka

Śniła się kotkowi rzeka ,
Wielka rzeka , pełna mleka ...
Tutaj płynie biała rzeka .
Jak tu pusto , drzewko uschło ...
Cicho tak – ani ptak ,
Ani ważka , ani komar , ani bąk ,
Ani gad , ani płaz , ani ślimak ,
Ani żadna wodna roślina .
Ani leszcz, ani płoć, ani pstrąg ,
Nikt już nie żyje tutaj ,
Bo rzeka jest zatruta .
Sterczy napis zakaz kąpieli,
·Mętny opar nad wodą się pieni
Chora rzeka nie narzeka ,
Tylko czeka , czeka , czeka..

Na temat wiersz nauczyciel prowadzi rozmowę z dziećmi:
- Czy woda rzeczywiście jest nam tak bardzo potrzebna?
- Dlaczego woda w wierszu jest chora?
- Co może zanieczyszczać rzekę?
- Dlaczego nie powinno się pić nieprzygotowanej wody?
- Czy woda z różnych miejsc ma ten sam smak?
- Co to znaczy, że woda może być niezdatna do picia?

Praca dzieci w trzech zespołach:
I wykonuje doświadczenie: Napięcie powierzchniowe:
Przygotowanie: dwa pojemniczki z wodą, dwa jednakowe nieduże paski materiału, płyn do mycia naczyń, łyżeczka.
Wykonanie: dzieci biorą dwa pojemniczki z wodą. Do jednego z nich dodają kilka kropli płynu do mycia naczyń. Mieszają. Na wodę w każdym pojemniku kładą po jednym pasku materiału.
Dzieci obserwują czy paski utoną w jednakowym czasie.
Dzieci wysuwają hipotezy. Sprawdzają jeszcze raz wynik doświadczenia. Dzielą się swoją
wiedzą z pozostałymi grupami.

II wykonuje doświadczenie: czy igła umie pływać?
Potrzebne: szklanka, kawałek ligniny, igła.
Wykonanie: Dzieci na wodzie kładą kawałek ligniny. Na ligninie umieszczają igłę
Dzieci obserwują co się stanie z igłą, kiedy lignina utonie.
Dzieci wysuwają hipotezy. Sprawdzają jeszcze raz wynik doświadczenia. Dzielą się swoją wiedzą z pozostałymi grupami.

III wykonuje doświadczenie: ile soli się rozpuści?
Potrzebne: szklanka z wodą, sól, łyżeczka,
Wykonanie: Dzieci dosypują do wody po łyżeczce soli i za każdym razem dokładnie mieszają łyżeczką. Dzieci liczą ilość wsypanych łyżeczek.
Dzieci liczą ile łyżeczek soli da się rozpuścić w szklance wody.
Dzieci wysuwają hipotezy. Sprawdzają jeszcze raz wynik doświadczenia. Dzielą się swoją wiedzą z pozostałymi grupami.

Doświadczenia wykonywane wspólnie z nauczycielem
Doświadczenie : wędrująca woda

Potrzebujemy: 6 szklanek podobnej wysokości, wodę, barwniki, ręcznik papierowy
Wykonanie: Do co drugiej szklanki wlewamy wodę, a następnie dodajemy barwnik (można łatwo zabarwić wkładając do szklanki z ciepłą wodą kolorową bibułę). Pierwsze reakcje czyli barwienie się i zwilżenie papierowych ręczników widzimy dosyć szybko. Co kilka minut można zaznaczać na szklankach, ile wody w której szklance ubyło a w której szklance wody przybyło. Na końcu doświadczenia dzieci obserwują, że w każdej szklance jest już kolorowa woda. Wyraźnie więc widać, że woda potrafi się przemieścić i zapełnić puste szklanki. Dzieci wysuwają wnioski, jeszcze raz sprawdzają wynik doświadczenia.
Doświadczenie: mleczny wir
Potrzebujemy : mleko, barwniki, łyżeczki, duży talerz, płyn do mycia naczyń.
Wykonanie: Najpierw wlewamy mleko na talerz i stopniowo dodajemy rozpuszczone na mniejszych spodeczkach barwniki. Gdy dzieci stopniowo wkraplają różne kolory na mleko, obserwują, w jaki sposób kolory zaczynają się ze sobą mieszać. Kiedy cała tafla mleka jest już pełna kolorów, dodajemy kilka kropel płynu do mycia naczyń, co powoduje, że barwniki pod wpływem napięcia powierzchniowego zaczynają samoistnie wirować. Dzieci wysuwają hipotezy. Sprawdzają jeszcze raz wynik doświadczenia.
Doświadczenie: transport wody i soli
Przygotowanie: 2 białe goździki, czerwony lub niebieski barwnik, woda z kranu, 2 duże puste słoiki po dżemie
Wykonanie: Oba słoiki napełniamy wodą. Do jednego ze słoików z wodą dodajemy barwnik spożywczy. Do każdego ze słoików wkładamy po jednym kwiatku.
Liście i kwiaty rośliny, która stoi w kolorowej wodzie, zafarbują się. Będzie to widoczne szczególnie w przypadku białego kwiatostanu. Dzięki napięciu powierzchniowemu woda, płynąc przez łodygę i przez pasma przewodzące pomału dociera do liści i kwiatów. Drogę barwnika zaznaczają pasma przewodzące w osi pędu i liściach. Dzieci wysuwają wnioski i hipotezy, sprawdzają jeszcze raz wynik doświadczenia.

II PROJEKT „DBAM O ZĘBY”
Cel ogólny:
-Poznanie i utrwalenie podstawowych sposobów dbania o swoje zęby

Cele szczegółowe:
- uczeń wie jak ważna jest higiena zębów
- uczeń wie jak prawidłowo szczotkować zęby
- uczeń wie jak działają kwasy na szkliwo zębów
- uczeń wie jak pasta do zębów chroni szkliwo
Metody:
opowiadanie, rozmowa dydaktyczna, pokaz, doświadczenie

Formy:
zbiorowa , grupowa

Pomoce dydaktyczne:
przybory do mycia zębów, jajka, szklanki, tablica multimedialna, ocet, pasta do zębów, szczoteczka do zębów, tekst opowiadania „Problem Kasi” S. Śniadek, film edukacyjny z serii Było sobie życie,
• Wysłuchanie opowiadania S. Śniadek „Problem Kasi”
Opowiem wam jak pewna Kasia nie chciała myć zębów. Kasia była miłą i fajną dziewczynką, wszyscy w klasie bardzo ją lubili. Była zawsze pomocna i chętna do zabawy. Jednak jedna rzecz nie dawała dzieciom spokoju. Brzydki zapach z ust Kasi. Dzieci bardzo się dziwiły, że za każdym razem kiedy z nią rozmawiają, czują duży dyskomfort z powodu tego zapachu.
Najlepsza koleżanka Kasi, Tosia, postanowiła się jej zapytać co się dzieje.
- Kasia, powiedz, czy ty myjesz zęby? Nie chcę cię urazić, bo bardzo cię lubię, ale nie rozumiem skąd ten nieprzyjemny zapach u ciebie?
Kasia spuściła wzrok.- Ja nie..., nie lubię myć zębów. Mama mnie zmusza, i często sama mi je myje, a ja tego bardzo nie lubię- powiedziała Kasia ze smutkiem.
- Dlaczego to mama myje ci zęby?- zapytała Tosia.
- Bo boję się, że będą mnie boleć jeszcze bardziej, ja nie umiem ich myć- powiedziała Kasia.
Dla Tosi to było zaskoczenie. Jej koleżanka miała poważny problem.
- Ojejku, nie miałam pojęcia, że tak bardzo nie lubisz myć zębów. –rzekła Tosia.- Nie wiem na razie jak ci pomóc, ale daj mi dwa dni, a może coś wymyślę.
I tak dziewczynki zgodziły się, że spróbują znaleźć jakieś rozwiązanie.
W czasie tych dwóch dni, Tosia miała zaplanowaną wizytę u swojej lekarz stomatolog na przegląd zębów. Postanowiła razem z mamą poradzić się pani doktor jak pomóc koleżance.
Pani stomatolog poradziła Tosi, by zaprosiła Kasię do gabinetu a wtedy ona jej wszystko wyjaśni.
• Pytania do rozmowy o historyjce:
- Jak najlepiej dbać o zęby?
- Czy przykry zapach z ust może być objawem chorych zębów?
- Czy przypadek Kasi jest wam znany?
- Jak myślicie, co stomatolog wyjaśniła Kasi?
- Jak wy dbacie o swoje zęby?
- Co wiecie o zębach?

• Przypomnienie dzieciom kilku istotnych informacji dotyczących zębów:
Zęby pokryte są szkliwem, które jest najtwardszą tkanką w ciele człowieka.
Wzór zębowy to zapis liczby i rozmieszczenia zębów różnych rodzajów.
Dziecko o uzębieniu mlecznym ma 20 zębów- 10 w szczęce i 10 w żuchwie:
• 4 siekacze,
• 2 kły,
• 4 trzonowce.
Dorosły człowiek ma natomiast 32 zęby – 16 w szczęce i 16 w żuchwie:
• 4 siekacze,
• 2 kły,
• 4 zęby przedtrzonowe,
• 6 trzonowych.
• Krótkie przedstawienie budowy zęba- ilustracja
• Jak prawidłowo czyścić zęby?- Wspólne obejrzenie filmu instruktażowego na tablicy multimedialnej.
Doświadczenie: pasta chroni zęby
Potrzebujemy: dwóch surowych jajek, dwie szklanki, ocet, pastę do zębów, szczoteczkę do zębów. O tym, że cukier niszczy nasze zęby wiemy wszyscy, ale jaki wpływ ma na nasze zęby pasta do zębów? Czy naprawdę chroni nasze szkliwo?
Wykonanie: jedno jajko wkładamy bezpośrednio do szklanki z octem, niczym go nie zabezpieczamy. Ocet w doświadczeniu spełnia rolę kwasu, który powstaje w naszej jamie ustnej podczas jedzenia. Drugie jajko przed włożeniem do naczynia z octem zabezpieczamy warstwą pasty do zębów. Już po kilku minutach możemy zaobserwować, jak skorupka jajka niezabezpieczonego zaczyna być słaba i tracić kolor. Natomiast jajko zabezpieczone pastą do zębów ma się świetnie, co pokazuje, że mycie zębów chroni nasze zęby przed szkodliwym działaniem kwasów. Dzieci wysuwają wnioski i hipotezy, sprawdzają jeszcze raz wynik doświadczenia.
• Było sobie życie. Albert Barille-Kubki smakowe i zęby-wspólne oglądanie filmu edukacyjnego.