Metoda Carla Orffa

Metoda Carla Orffa

Nie od dziś wiadomo, że wielu nauczycieli podczas swojej pracy z dziećmi korzysta z różnych metod, które pomagają dzieciom doskonalić się fizycznie, psychicznie oraz społecznie. Jedną z takich, wspomnianych przez mnie wcześniej metod, jest metoda Carla Orffa.
O twórcy słów kilka
Carl Orff był niemieckim kompozytorem oraz dyrygentem. Opracował on specjalną metodę wychowania muzycznego dzieci, której nadrzędnym elementem jest śpiewanie oraz gra na prostych instrumentach, takich jak: bębenki, kołatki, dzwonki, trójkąty, grzechotki czy też dzwonki. Podczas tworzenia tej metody, Orff zwracał uwagę na improwizację, a także rozwijanie ekspresji twórczej u dzieci. To jednak nie wszystko – za najważniejszy składnik w swojej metodzie uważał rytm.
O samej metodzie słów kilka
Jak sam przyznaje, to metoda, w której podany układ ćwiczeń oparty jest na stworzonej przez niego muzyce. Zdaniem Orffa: „muzyka wywodzi się z mowy, ruchu oraz gestu”. Dlatego też pierwsze z ćwiczeń, to proste rytmizowanie krótkich słów oraz zdań. Dzieci koncentrują się na zlokalizowaniu źródła dźwięku, naśladują odgłosy, ale też ruchy. Elementarna muzyka jest zatem tworzona w sposób spontaniczny – poprzez proste ruchy, naśladownictwo oraz grę na prostych instrumentach, które dzieciom nie sprawią żadnych trudności, a wręcz przeciwnie – dadzą mnóstwo radości! Warto podkreślić fakt, że w tej metodzie, oprócz muzyki i instrumentów, niebagatelny wpływ na rozwój dzieci ma także ruch. Nie jest on w żaden sposób ustalony, nie ma kroków, choreografii, układów. Wszystkie ruchy wykonywane przez podopiecznych są naturalne i spontaniczne.
Można powiedzieć, że taki rodzaj metody nie tylko doskonale sprawdzi się wśród dzieci przedszkolnych, które uwielbiają naśladować ruchem, tańczyć, używać instrumentów czy śpiewać, ale także w klasach nieco starszych, np. I-III. To świetny przerywnik między zajęciami dydaktycznymi. Warto zwrócić uwagę na fakt, że metoda ta wykorzystywana jest również w zajęciach z muzykoterapii dla osób dorosłych oraz pewne jej elementy zostały użyte przy tworzeniu programów z logorytmiki. Można zatem podsumować, że cała ta koncepcja muzycznej pedagogiki opiera się na trzech zasadach:
1. Kształcenia muzycznego poprzez zabawę;
2. Integracji muzyki, ruchu oraz słowa;
3. Rozwijania muzykalności wśród dzieci na zasadzie podobieństwa do etapów kultury muzycznej.
Warto wspomnieć, że podczas wykorzystywania tej metody, najczęściej praktykuje się grę na różnego rodzaju instrumentach. Raczej odchodzi się od samego słuchania muzyki. I tak wyróżniamy trzy etapy postępowania:
1. Podział słowa lub prostego zdania na sylaby wypowiadane w rytmie;
2. Poruszanie swoim ciałem w rytmie;
3. Przenoszenie ruchu na instrument.
Najpowszechniejsze elementy stosowane w metodzie pedagogiki muzycznej Carla Orffa:
1. Gra na instrumentach – zajmuje ona szczególne miejsce w systemie Orffa. Dzieci używają instrumentów najczęściej do wygrywania melodii bądź też określonych rytmów. Wszystkie instrumenty oraz melodie są tak dobrane, aby każde dziecko mogło sobie z tym poradzić i się nie zniechęciło.
2. Ruch przy muzyce – to drugi, najczęściej wykorzystywany element podczas zajęć metodą C. Orffa. To, co ciekawe – nie ma żadnych ustalonych reguł poruszania się. Wszystkie dzieci poruszają się naturalnie i swobodnie. Początkowo, ruch przy muzyce ma prosty charakter: marsz, podskoki, czworakowanie, ale potem przeradza się w kreatywną improwizację dzieci.
3. Tworzenie muzyki – to chyba coś, co dzieci uwielbiają najbardziej. Coś na kształt swobodnej improwizacji. Dzieci otrzymują po instrumencie i tworzą własną muzykę, własne doświadczenia muzyczne. Na późniejszych etapach (dzieci starsze przedszkolne 6-7 lat, czy w szkole podstawowej I-III) mogą już tworzyć muzykę zgodnie z poleceniami prowadzącego, np. zmianą rytmów, głośnością czy linią melodyczną.
4. Śpiew – to nic innego jak wspólne wykonywanie piosenek przy akompaniamencie. Zwraca się w tym przypadku uwagę na to, aby akompaniament był perkusyjny. Orff kładzie tu nacisk na ekspresje, która bezpośrednio wynika z zaangażowania dziecka podczas zajęć.
5. Słuchanie muzyki – stosowane jest w przeważającej mierze do tego, aby dzieci mogły przysłuchiwać się określonym dźwiękom, gdyż nie zawsze będziemy w stanie wszystkie dźwięki wytworzyć w sali, mają możliwość dostrzeżenia barwy określonych instrumentów, ale też dzięki temu rozwijają swoją wrażliwość muzyczną, gdyż cała ta metoda przygotowuje dzieci do percepcji muzyki.
Metoda Carla Orffa należy do tych, które cieszą się uznaniem wśród dzieci. Zajęcia opierają się przede wszystkim na ruchu, tak więc większość z podopiecznych na pewno będzie nimi zainteresowana. Zabawy koncentrują się przede wszystkim na rozbudzaniu wrażliwości muzycznej dzieci, zamiłowaniu i zachęcaniu do tworzenia muzyki, ale tez rozwija dyspozycje psychofizyczne dzieci. Tak więc sama metoda posiada wiele zalet, skutecznie wpływając na aktywizację ruchową nie tylko najmłodszych, ale tych starszych również.

Literatura:
https://www.komlogo.pl/index.php/encyklopedia/127-m/924-metoda-carla-orffa
https://gdansk.tevizja.pl/metoda-carla-orffa-jako-przyklad-aktywizacji-muzycznej-w-edukacji-wczesnoszkolnej,a336.html