Ułamek jako część całości - scenariusz zajęć

Temat: Ułamek jako część całości
Klasa IV
Czas trwania zajęć: 45 minut
Cele:
- wprowadzenie pojęcia ułamka zwykłego,
- podział całości na równe części,
- wyznaczanie wskazanych części całości i zapisywanie ich w postaci ułamków,
- wyznaczanie części całości na podstawie podanego ułamka.

Metoda pracy:
- pogadanka odnosząca się do doświadczeń uczniów,
- ćwiczenia praktyczne.

Środki dydaktyczne: prostokąty, kwadraty i koła wycięte z kolorowego papieru, klej, nożyczki, zeszyt przedmiotowy, zeszyt ćwiczeń.

Przebieg zajęć:

1.Czynności organizacyjne.

2.Wprowadzenie do tematu lekcji. Nauczyciel rozmawia z uczniami na temat podziału całości na części odwołując się do ich doświadczeń z życia codziennego. Podaje przykłady:
-Mama ma jedno jabłko i chce je podzielić równo między dwoje dzieci. Jak sobie poradzi?
- Babcia kupiła czekoladę składającą się z dwunastu kostek. Chce ją podzielić równo między czterech wnuków. Co powinna zrobić?
Po każdym przykładzie nauczyciel pyta dzieci jaką część całości (jabłka, czekolady) dostanie każde dziecko.
Nauczyciel podaje i zapisuje temat lekcji.

3.Nauczyciel zapoznaje uczniów ze sposobem pracy w czasie zajęć. Rozdaje każdemu uczniowi po 3 przystające koła, 3 przystające kwadraty i 3 przystające prostokąty wycięte z kolorowego papieru. Uczniowie pracują według poleceń słownych nauczyciela.

a) Przyklejają do zeszytu koło i opisują go liczbą. Następnie wykonują ćwiczenia polegające na podziale przez zginanie drugiego koła na dwie równe części i trzeciego na cztery równe części. Z każdego z kół odcinają po jednej części. W każdym przypadku przyklejają do zeszytu odciętą część i obok pozostałą część koła. Odpowiadają na pytania:
- Na ile równych części było podzielone koło?
- Ile równych części, na które było podzielone koło, zostało z niego odciętych?
- Jaką część całego koła stanowi część odcięta i część która została po odcięciu?
Nauczyciel pokazuje, jak przy pomocy liczby zapisać, jaką część całości stanowią przyklejone części. Czyta zapisane liczby.

b) Uczniowie przyklejają do zeszytu kwadrat i opisują go liczbą. Nauczyciel poleca podzielić drugi kwadrat na cztery równe części. Uczniowie rozważają różne możliwości podziału na ćwiartki. Wyznaczają 1/4 kwadratu i połowę kwadratu, odcinają wskazane części, przyklejają je do zeszytu i opisują przy pomocy ułamków.

c) Nauczyciel prosi uczniów o przyklejenie prostokąta do zeszytu i opisanie go liczbą. Następnie poleca z drugiego prostokąta wyznaczyć 3/4 prostokąta a z trzeciej figury 1/8 oraz 5/8 całości. Uczniowie przyklejają części całości, opisują je i odczytują zapisane ułamki.

W czasie wykonywania ćwiczeń nauczyciel czuwa nad poprawnością wykonania podziałów figur na równe części, wyznaczeniem właściwych części oraz poprawnym zapisem i właściwym odczytywaniem ułamków.

4.Podsumowanie. Uczniowie odpowiadają na pytania:
- Co to jest ułamek zwykły?
- Do czego używaliśmy ułamków zwykłych w czasie lekcji?
Nauczyciel zapisuje ułamek zwykły na tablicy i wprowadza nazwy: licznik, mianownik, kreska ułamkowa. Uczniowie dokonują zapisu w zeszytach.
Nauczyciel zapisuje przykłady ułamków. Chętni uczniowie odczytują ułamki oraz wskazują w nich zgodnie z poleceniem nauczyciela licznik lub mianownik.

5.Zadanie i omówienie pracy domowej - zeszyt ćwiczeń podstawowych (GWO) zad. 1,2 str. 56.