Plan, mapa, skala - powtarzamy swoje wiadomości. Scenariusz lekcji

Przedmiot nauczania Klasa Liczba godzin Nauczyciel
Przyroda IV 1 Katarzyna Kała

Plan, mapa, skala – powtarzamy swoje wiadomości.

PLAN METODYCZNY

Cele ogólne nauczania: Orientacja w terenie, plan, mapa, skala.

Cele operacyjne – zamierzone osiągnięcia ucznia:
W zakresie wiadomości – utrwalenie:
Poziom A – zapamiętywanie:
Uczeń:
- zna podstawowe jednostki długości;
- zna pojęcie skala, plan, mapa;
- wymienia różne postacie skal (liczbową, mianowaną, liniową);
- wymienia elementy planu i mapy;
- wymienia rodzaje znaków topograficznych;
- podaje przykłady znaków topograficznych;
- wymienia kierunki główne i pośrednie;
- wymienia stosowane symbole dla poszczególnych kierunków w języku angielskim;
- zna pojęcia: poziomice, wysokość względna, wysokość bezwzględna;
- wie, co to jest mapa hipsometryczna i jaką barwą na mapie hipsometrycznej oznacza się: niziny, wyżyny, góry, depresje.

Poziom B – zrozumienie:
Uczeń:
- rozpoznaje i nazywa różne postacie skal na mapie;
- potrafi układać skale od największej do najmniejszej;
- wyjaśnia różnice pomiędzy planem a mapą;
- omawia przeznaczenie planów i map w zależności od zastosowanej skali.
W zakresie umiejętności – utrwalenie:
Poziom C - stosowanie umiejętności w sytuacjach typowych:
Uczeń:
- powinien zamieniać jednostki niższego rzędu na jednostki wyższego rzędu;
- potrafi dopasować skale o tej samej wartości a różnych postaciach;
- przelicza odległości w skali na odległości rzeczywiste;
- posiada umiejętność zamiany skal (liczbowej na mianowaną lub liniową i odwrotnie);
- potrafi narysować plan przedmiotu w skali;
- potrafi zorientować plan za pomocą kompasu;
- określa położenie różnych obiektów w stosunku do danego miejsca ;
Poziom D - stosowania wiadomości w sytuacjach problemowych:
Uczeń:
- ocenia zastosowanie planów (map) w różnych skalach w zależności od ich przeznaczenia;

W zakresie postaw:
- uczeń współpracuje z kolegami w grupie, jest odpowiedzialny za pracę grupy.

Konieczne osiągnięcia ucznia, by kontynuował naukę

Istotne wewnątrz przedmiotowe Istotne ponad przedmiotowe Użyteczne
Czytanie i interpretowanie map i planów. Posługiwanie się skalą. Orientowanie się w terenie.
Formy Metody Środki dydaktyczne
1. indywidualna;
2. grupowa jednolita;
3. grupowa zróżnicowana. 1. pogadanka kierowana;
2. ćwiczenia;
3. elementy metody
problemowej. 1. karty pracy;
2. plany Świdnicy w skali 1:23 000;
3. hipsometryczna mapa ścienna Polski;
4. kompasy;
5. centymetr krawiecki.

TOK LEKCJI
Wprowadzenie
1. Czynności organizacyjno-porządkowe.
2. Powtórzenie wiadomości z poprzednich lekcji.

• Co to jest skala?
• Jakie znamy postaci skali?
• Jak czytamy poszczególne postaci skali? (przykłady)
• Jak rysujemy dany przedmiot w skali?
• Czym różni się plan od mapy?
• Co zawiera legenda każdej mapy i każdego planu?
• Jakie znamy sposoby orientowania mapy?
• Jakie znamy kierunki główne i pośrednie świata?
• Co to jest poziomica?
• Jaką mapę nazywamy hipsometryczną?
• Jaką barwą na mapie hipsometrycznej oznacza się: niziny, wyżyny, góry, depresje?
• Jak nazywa się wysokość wzniesienia mierzona od jego podnóża do szczytu i w jak ją wyrażamy?
• Jak nazywa się wysokość wzniesienia mierzona od poziomu morza do szczytu i jak ją wyrażamy?

3. Podanie i zapisanie tematu lekcji.
4. Podział klasy na grupy.
Realizacja
1. Każda grupa otrzymuje karty pracy.
2. Uczniowie wykonują zadania z karty pracy.

- Uporządkuj podane skale dobierając je w ten sposób, aby przedstawiały skale wyrażające tą samą wartość (jednakowe zadanie dla wszystkich grup)

1 : 200
1cm – 2m
0 2 4 6 8 m

1 : 100 000
1cm – 1km
0 1 2 3 4 km

1 : 5000

1cm – 50m 0 50 100 150 200 m

- Pracując w grupie, zamień skale liczbowe występujące na podanych mapach na skale mianowane i liniowe.
GR. I Mapa hipsometryczna Europy (str. 12)
GR.II Mapa hipsometryczna Azji (str. 30)
GR.III Mapa Ameryka Północna – podział polityczny (str.45)
GR.IV Mapa hipsometryczna świata (str. 4-5)
GR.V Mapa Australii- gęstość zaludnienia (str. 55)

- Uczniowie, wykorzystując wskazane mapy w atlasie przyrodniczym, odczytują różne postacie skal.

- Zmierz długość i szerokość ławki szkolnej, a następnie narysuj plan tej ławki w skali:
GR. I 1:10
GR.II 1:15
GR.III 1: 20
GR.IV 1:30
GR.V 1: 60
- Porównanie planów narysowanych w różnych skalach – ułożenie planów według kryterium: od skali największej do skali najmniejszej.

- Praca z planem Świdnicy.

a) Zorientuj plan przy użyciu kompasu.

b) Podaj, w jakiej skali został wykonany plan Świdnicy.

........................................

c) Podaną skalę zapisz w postaci mianowanej.

........................................

d) Podaj w jakim kierunku od naszej Szkoły znajduje się:

- Kościół Św. Ducha
- Osiedle Zarzecze
- Park Strzelnica

e) Oblicz długość rzeczywistą (w linii prostej) ulicy H. Brodatego (od skrzyżowania z ulicą Kazimierza Odnowiciela do skrzyżowania z ulicą Kazimierza Wielkiego).

f) Korzystając z planu przedstawiającej centrum Świdnicy podaj:
- Przy jakiej ulicy znajduje się poczta?
- Nazwy dwóch kościołów przedstawionych na tym fragmencie planu.

Podsumowanie
1. Przypomnienie różnych postaci skali (rozdanie uczniom kartek z zapisanymi
wiadomościami)

SKALA LICZBOWA SKALA MIANOWANA
SKALA LINIOWA

1 : 2 000
1cm – 2 000 cm
1 cm – 20 m

0 20 40 60 80 100 m

tzn. że rzeczywiste wymiary zostały pomniejszone 2000 razy,
czyt. 1 do 2000
tzn. 1cm na planie odpowiada
2000 cm lub inaczej 20m w rzeczywistości
tzn.
1 cm na planie to w rzeczywistości 20 m

KARTA PRACY

1. Uporządkuj podane skale dobierając je w ten sposób, aby przedstawiały skale wyrażające tą samą wartość (jednakowe zadanie dla wszystkich grup)

1 : 200
1cm – 2m
2 0 2 4 6m

1 : 100 000
1cm – 1km
1 0 1 2 3km

1 : 5000

1cm – 50m 50 0 50 100 150m

2. Pracując w grupie, zamień skale liczbowe występujące na podanych mapach na skale mianowane i liniowe.
GR. I Mapa hipsometryczna Europy (str. 12)
GR.II Mapa hipsometryczna Azji (str. 30)
GR.III Mapa Ameryka Północna – podział polityczny (str.45)
GR.IV Mapa hipsometryczna świata (str. 4-5)
GR.V Mapa Australii- gęstość zaludnienia (str. 55)

3. Zmierz długość i szerokość ławki szkolnej, a następnie narysuj plan tej ławki w skali:
GR. I 1:10
GR.II 1:15
GR.III 1: 20
GR.IV 1:30
GR.V 1: 60

4. Praca z planem Świdnicy.
a) Zorientuj plan przy użyciu kompasu.

b) Podaj, w jakiej skali został wykonany plan Świdnicy.

........................................

c) Podaną skalę zapisz w postaci mianowanej.

........................................

d) Podaj w jakim kierunku od szkoły znajduje się:
- Kościół Św. Ducha

e) Oblicz odległość rzeczywistą (w linii prostej) między szkołą, a najbliższym przedszkolem.

5. Podaj nazwę ulicy, przy której znajduje się Urząd Miejski.

6. Podaj nazwę ulicy, która biegnie ze wschodu na zachód.