Zestaw ćwiczeń artykulacyjnych dla dzieci biorących udział w konkursach recytatorskich

Zestaw ćwiczeń artykulacyjnych dla dzieci biorących udział
w
konkursach recytatorskich

Opracowała neurologopeda mgr E. Trzeszan

ĆWICZENIA WZMACNIAJĄCE MIĘŚNIE NARZĄDÓW MOWY:

Ćwiczenia języka
• kląskanie "jak konik"
• mlaskanie
• przesuwanie języka na boki wewnątrz jamy ustnej
• wypychanie czubkiem języka policzków
• wsuwanie języka pod dolną i górną wargę
• cofanie czubka języka od górnych zębów wzdłuż podniebienia
• wykreślenie czubkiem języka szlaczków na podniebieniu
• dotykanie czubkiem języka kolejnych zębów
• formowanie języka w rurkę
• formowanie języka szerokiego i wąskiego wewnątrz jamy ustnej
• formowanie języka w tzw. "koci grzbiet"

Ćwiczenia warg
• zsuwanie i rozsuwanie zamkniętych ust
• cmokanie zsuniętymi wargami
• parskanie, prychanie, pukanie wargami
• naprzemienne zakładanie warg na siebie - zęby zaciśnięte
• wydymanie, zaciskanie, rozluźnianie, masowanie warg palcami
• układanie warg jak do wymawiania samogłosek A, O, U, E, Y, I

Ćwiczenia policzków
• wydymanie
• wciąganie do wewnątrz
• poruszanie policzkami jak żabka
• masowanie policzków rękoma ruchem okrężnym
• napinanie policzków wraz z wargami

Ćwiczenia ułatwiające naukę prawidłowego połykania

• kląskanie "jak konik" całą powierzchnią języka (50-100 razy)
• nabieranie płynu do ust, następnie - po wcześniejszym zaciśnięciu zębów - przełykanie
• przyciskanie czubka języka do podniebienia i 2 - 3 krotne przełykanie śliny

Ćwiczenia ułatwiające spontaniczne uzyskanie głosek: SZ, CZ, Ż, DŻ:
• unoszenie czubka języka do wałka dziąsłowego
• cofanie czubka języka wzdłuż podniebienia
• wykreślenie czubkiem języka kółek podniebienia miękkiego
• naprzemienne dotykanie czubkiem języka dwóch górnych ostatnich zębów .

Zabawy dla dzieci:

- Zabawa "Mały – duży" – logopeda wypowiada zdania, a dziecko wybrzmiewa głoskę sz:

Mały Tomek, duży Toma – sz.
Mały Miłek, duży Miło – sz.
Mały Darek, duży Dariu – sz.
Mały Tymek, duży Tymoteu – sz.
Mały Arek, duży Arkadiu – sz.
Mały Grześ, duży Grzego – rz.
Mały Mati, duży Mateu – sz.
Mały Irek, duży Ireneu – sz.
Mały Tadzio, duży Tadeu – sz.
Mały Kazio, duży Kazimie – rz.

- Zabawa,,Szymek”
Szedł po drodze Szymek

do szkoły się uczyć

i tak wciąż powtarzał:

szu – szu, szo – szo, sza – sza,

szy – szy, sze – sze.

Taki mały Szymek,

co uczyć się chciał.

- Zabawa Ci! Sza!

Sza! Sza! Sza! – mówię ja. Szy! Szy! Szy! – mówisz ty.

Szo! Szo! Szo! – wołam ja. Szy! Szy! Szy! – wołasz ty.

Szu! Szu! Szu! – śpiewam ja. Szy! Szy! Szy! – śpiewasz ty.

Sze! Sze! Sze! – myślę ja. Szy! Szy! Szy! – myślisz ty.

» Ćwiczenia warg - teksty do naśladowania głosów
Zwierzęce gadanie J. Beszczyński

Co mówi bocian, gdy żabkę zjeść chce? Kle, kle, kle.
Co mówi żaba, gdy bocianów tłum? Kum, kum, kum.
Co mówi kotek, gdy mleczka by chciał? Miau, miau, miau
Co mówi kura, gdy znosi jajko? Ko, ko, ko.
Co mówi kogut, gdy budzi się w kurniku? Ku-ku-ryku.
Co mówi koza, gdy jeść jej się chce? Me, me, me.
Co mówi krowa, gdy brak jej tchu? Mu, mu, mu.
Co mówi piesek, gdy kość zjeść by chciał? Hau, hau, hau.
Co mówi baran, gdy spać mu się chce? Be, be, be.
Co mówi ryba, gdy powiedzieć chce?
Nic! Przecież ryby nie mają głosu!

Co słychać na wsi? W. Chotomska

Co słychać? Zależy - gdzie.
Na łące słychać: Kle, kle!
Na stawie: Kum, kum!
Na polu: Ku - ku, ku - ku!
Przed kurnikiem: Kukuryku!
Ko - ko - ko - ko - ko! - w kurniku.
Koło budy słychać: Hau, hau!
A na progu: Miau...
A co słychać w domu,
Nie powiem nikomu!

Co kotek miał? M. Kownacka

Mały Jasio kotka przy kominku spotkał.
Ukłonił się kapeluszem.
Porozmawiać z kotkiem muszę:
- Miał kotek siostrę?
- Miau!
- Miał kotek pazurki ostre?
- Miau!
- Miał kotek mamę i tatę?
- Miau!
- Miał kotek na grzbiecie łatę?
- Miau!
I tak sobie przez godzinkę
rozmawiali przed kominkiem.

Dziadzio Mrok E. Zarembina

Pada, pada deszcz.
Chlupu, chlupu, chlup.
Idzie dziadzio Mrok.
Tupu, tupu, tup.
Idzie dziadzio Mrok.
Człapu, człapu, człap.
Wyskoczyła noc,
Za połę go łap.
Zmyka dziadzio Mrok.
Tupu, tupu, tup.
A noc za nim brnie.
Chlupu, chlupu, chlup.

Odgłosy

Jedzie pociąg - fu, fu, fu
Trąbi trąbka - tru, tu, tu
A bębenek - bum, bum, bum
Na to żabki - kum, kum, kum
Konik człapie - człap, człap, człap
Woda z kranu - kap, kap, kap
Mucha bzyczy - bzy, bzy, bzy
A wąż syczy - ssssss
Baran beczy - be, be, be
A owieczki - me, me, me

Kukułka W. Chotomska

Kukułka, jak to kukułki,
Chciała z kimś kukać do spółki.
Kot siedział na płocie.
- Kukaj ze mną kocie!
Kot zamiauczał: miau - miau - miau!
Pies się w budzie zdrzemnął.
- Kukaj piesku ze mną!
Pies zaszczekał: hau - hau - hau!
Martwi się kukułka:
- Nikt nie chce zakukać...
Może i dla dzieci
To za trudna sztuka?
- Utrwalanie szeregu s - z - c - dz
Na ulicy stoi szary samochód.
Celinka ma niebieską sukienkę.
W misce jest surówka z sałaty.
Pod miedzą siedzą zające.
Na półce stoją zabawki.
Jacek wraca z zakupami ze sklepu.
Zosia ogląda zachód słońca.
Samochody wiozą zboże do magazynu.
Na stoliku stoi dzbanek pełen zsiadłego mleka.
Z daleka słychać bicie dzwonów.
Chłopiec stoi przy samochodzie i spogląda na ojca.
- Utrwalanie szeregu sz,rz,cz,dż
Trzy dziewczynki z trzeciej klasy pójdą pojutrze na konkurs ortograficzny.
Zimą trzeba dokarmiać ptaki i leśne zwierzęta.
Nauczycielka zatrzymała w klasie tych, którzy otrzymali jedynki z klasówki.
Dyżurny otworzy okno i przewietrzy klasę.
Patrz uważnie i znajdź brakujące szczegóły.
Zajączek trząsł się ze strachu.
Trzeba posprzątać zabawki i pościelić łóżka.
Trzymaj chusteczkę i wytrzyj buzię.
Otrzyj łzy i przestań już płakać. Pomóż mi i wytrzyj naczynia.