Wolontariat to coś więcej - program wychowawczy szkolnego wolontariatu

PROGRAM WYCHOWAWCZY SZKOLNEGO WOLONTARIATU

„WOLONTARIAT TO COŚ WIĘCEJ”

Program autorski- mgr Małgorzata Ryszewska

Włocławek 2015
SPIS TREŚCI

Wstęp
1. Założenia podstawowe
2. Pojęcie wolontariatu
3. Cechy pożądane wolontariusza
4. Jakim człowiekiem jest wolontariusz
5. Kodeks etyczny wolontariusza
6. Wizja wychowawcza wolontariatu
7. Wolontariat w placówkach opiekuńczo-wychowawczych
8. Ewaluacja

"Każdy z was, młodzi przyjaciele, znajduje też w życiu jakieś swoje Westerplatte. Jakiś wymiar zadań, które musi podjąć i wypełnić. Jakąś słuszną sprawę, o którą nie można nie walczyć. Jakiś obowiązek, powinność, od której nie można się uchylić. Nie można zdezerterować". (Spotkanie z młodzieżą, Gdańsk, 1987 r.)

1. Założenia podstawowe

• Zasadniczym i nadrzędnym celem programu jest kształtowanie charakterów uczniów według chrześcijańskiego systemu wartości
• Wszechstronny rozwój realizowany poprzez pracę na rzecz innych osób, kształcenie sfery duchowej, moralnej, społecznej, kulturalnej i estetycznej
• Dobro drugiego człowieka, troska i zaangażowanie w czynienie dobra stają się priorytetowe w realizacji programu
-potrzeby innych są podstawą wszystkich działań wychowawczych
-wszelkie zabiegi wychowawcze mają za zadanie pomóc w osiągnięciu dojrzałości społecznej, emocjonalnej, zawodowej
-poprzez empatię wychowanie staje się procesem ciągłym
• w podejmowanej pracy wolontarystycznej przyjmujemy wychowanie człowieka do konstruowania relacji międzyosobowych, kształtowania samoświadomości, komunikację i budowanie odpowiednich relacji w grupie, planowanie strategiczne.

Szkolny program wolontariatu
Głównym założeniem wolontariatu szkolnego jest aktywizowanie młodzieży w celu działań na rzecz środowiska lokalnego. Proponowany program jest elementem edukacji społecznej uczniów i ich integracji ze środowiskiem. Przygotowuje on młodzież do aktywnego uczestniczenia w życiu społecznym i obywatelskim, rozwija ich zainteresowania, umiejętności społeczne, a przede wszystkim niesie ze sobą wiele wartości wychowawczych, kształtujących kreatywność, odpowiedzialność, wrażliwość i otwartość na drugiego człowieka. Daje on też możliwość nawiązania przez szkołę współpracy z innymi placówkami, organizacjami i instytucjami, działającymi na rzecz środowiska lokalnego. Specyfiką programu jest stworzenie grupy wolontariuszy, podejmujących różnorodne rodzaje aktywności w zależności od ich potencjału i zainteresowań oraz potrzeb lokalnych
Cele szczegółowe programu:
o Zwiększenie wrażliwości młodzieży na potrzeby innych;
o Tworzenie więzi między uczniami/nauczycielami a środowiskiem lokalnym;
o Rozwijanie empatii i rozumienia
o Kreowanie roli szkoły jako centrum lokalnej aktywności;
o Poszerzanie wiedzy uczniów w dowolnie wybranej dziedzinie;
o Inspirowanie młodzieży do aktywnego spędzania czasu wolnego;
o Kreowanie twórczej atmosfery w szkole, sprzyjającej samorealizacji i poszerzaniu własnych zainteresowań;
o Nabycie doświadczeń i umiejętności społecznych;
o Kształtowanie umiejętności działania zespołowego;
o Współdziałanie uczniów i wzajemne wspieranie się;
o Kształtowanie postaw prospołecznych i obywatelskich
o Współdziałanie z organizacjami społecznymi i młodzieżowymi;
o Organizowanie w szkole pomocy uczniom napotykającym trudności w nauce, w życiu rówieśniczym i rodzinnym.

„Spałam i śniłam, że życie jest samą przyjemnością, obudziłam się i spostrzegłam, że życie jest służbą na rzecz innych. Służyłam i zobaczyłam, że służba jest przyjemnością.” – to słowa Matki Teresy z Kalkuty, którymi można opisać wolontariat. Często wydaje się, że jest to praca ciężka, a ochotnicy muszą posiadać określone cechy, żeby stać się dobrymi wolontariuszami. Jednak najważniejsze są chęci i zaangażowanie.

Wolontariat to coś więcej, to coś znacznie głębszego- to niesamowita przygoda, podczas której otrzymujemy więcej niż sami dajemy. Praca na rzecz wolontariatu wymaga od nas nie tylko chęci, ale i dużo pozytywnych emocji. Jest to praca ciężka i żmudna. Pomimo wielu niepowodzeń i porażek nigdy jednak nie poddajemy się.

2. wolontariat

z łacińskiego- voluntarius czyli dobrowolny, chętny, nieodpłatne, świadome i dobrowolne
działanie na rzecz innych osób, społeczności czy organizacji, wykraczające poza związki rodzinno-koleżeńsko-przyjacielskie.
Pracę wolontariusza może podjąć każdy chętny, tylko w niektórych wypadkach obowiązują ograniczenia wiekowe, np. w placówkach opiekuńczo-wychowawczych wolontariusz musi mieć ukończone 18 lat. Wolontariusze mogą świadczyć pomoc na rzecz zarówno organizacji pozarządowych zajmujących się np. pomocą humanitarną, jak i organów administracji publicznej i jednostek im podległych lub nadzorowanych przez nie. Świadczenie pomocy na rzecz osób fizycznych i firm może odbywać się tylko za pośrednictwem organizacji lub instytucji działających na rzecz osób indywidualnych, np. ośrodka pomocy społecznej. Pierwsze centrum wolontariatu w Polsce powstało w roku 1993 a w 2004 działało w Polsce 16 centrów wolontariatu. Potrzeba działania społecznego jest znacząco związana z życiem człowieka. Wolontariat istniał od zawsze. Ludzie pomagali sobie wzajemnie, bo tylko wtedy mogli przetrwać w pełnym zagrożeń świecie. Bezinteresowna pomoc związana z przekazem religijnym i tradycją stanowi fundament naszej kultury. Zaangażowanie w pracę społeczną wymaga silnej motywacji wewnętrznej, wynikającej z tego, że czegoś chcesz i pragniesz a nie musisz. Tylko wtedy takie działania mają sens. Wolontariusz wie co stanowi jego cel pracy, jak ma planować swoje działania, tak aby w sposób najbardziej optymalny przybliżyć się do jego osiągnięcia.
3. Cechy charakteryzujące wolontariusza

• Dużo optymizmu i chęci do działania, rozwijania
• Motywacja do niesienia pomocy potrzebującym
• Umiejętność wygospodarowania wolnej chwili
• Odwaga i brak barier psychicznych
• Odpowiedzialność, wrażliwość, systematyczność
• satysfakcja z pomocy drugiemu człowiekowi. Najlepsza zapłata za prace jest uśmiech i ciepłe słowo od osoby, która uzyskała pomoc
• Jest odpowiedzialny i sumienny, ponieważ zdaje sobie sprawę z ważności swojej pracy
• Posiada silną motywację, jest gotowy do ciągłego
doskonalenia swoich umiejętności.
• Zaangażowany w działalność
• Uczciwy, godny zaufania, miły, bezinteresowny
• Uprzejmy, dobry, obowiązkowy, altruista
• Pracowity, aktywny, wrażliwy
• Jest odpowiedzialny i sumienny, ponieważ
• zdaje sobie sprawę z ważności swojej pracy. Posiada silną motywację, jest gotowy do ciągłego doskonalenia swoich umiejętności

Początkowo rzeczywiście działalność dobroczynna może być bardzo trudna, ale z czasem u młodych ludzi wykształcają się potrzebne cechy i umiejętności, a pomoc innym okazuje się być przyjemna i łatwa. Tak naprawdę każdy wolontariusz zyskuje dużo więcej niż sam z siebie daje i to jest najwspanialsze w pomaganiu innym.


4. Jakim człowiekiem jest wolontariusz

Wolontariusz to przede wszystkim człowiek o bardzo wysokim poziomie empatii. To osoba która kocha i akceptuje samego siebie, zna swoje mocne i słabe strony. Jest gotowa do samodoskonalenia i brania odpowiedzialności za konsekwencje swoich działań. To nie jest osoba egoistyczna, popadająca w samouwielbienie. Każdy z nas może być wolontariuszem, choć pierwsze chwile nie należą do łatwych, ale to właśnie one testują cierpliwość i decydują, kto się nadaje, a kto nie. W codziennym życiu uczymy się panować nad swoimi emocjami, zniecierpliwieniem, czy też lenistwem. Dobry wolontariusz jest osoba otwartą, uśmiechnięta, wrażliwą i nade wszystko pomocną. Dzięki temu zapewnia mu to szybkie nawiązywanie więzi z podopiecznymi i kolegami. Przyjacielska atmosfera ułatwia pracę w zespole a praca zbiorowa daje o wiele większe osiągnięcia
5. Kodeks etyczny wolontariusza

1. Być pewnym chęci niesienia pomocy innym
2. Być przekonanym, o ważności tego, co się robi
3. Być lojalnym, zgłaszać swoje sugestie
4. Przestrzegać zasad, nie krytykować
5. Mówić otwarcie, nie pozwalać , by tłumione wątpliwości, odciągnęły od tego, co najważniejsze.
6. Chętnie się uczyć, rozszerzać swoją wiedzę
7. Stale się rozwijać, starać się wiedzieć jak najwięcej o swojej pracy i organizacji
8. Nie sprzeciwiać się kontroli nad sobą, będziesz pracować lepiej i z większą satysfakcją, wykonując, to, czego się od Ciebie oczekuje
9. Być osobą, na której można polegać, praca jest zobowiązaniem
10. Działać w zespole, znajdź dla siebie miejsce w grupie, samotnik działający na własna rękę jest mało skuteczny

6. Wizja wychowawcza wolontariatu

Wolontariat szkolny jako wewnątrzszkolna instytucja wspomaga i uzupełnia pracę szkoły we wszystkich jej zakresach: oddziaływań wychowawczych, opiekuńczych, dydaktycznych, oraz profilaktycznych. W swych celach i zadaniach uwzględnia podstawowe funkcje czasu wolnego: odpoczynek, rozrywkę, która wyzwala przyjemne emocje, oraz rozwijanie indywidualnych zdolności i zainteresowań. We współczesnej rzeczywistości, aktywności zawodowej rodziców, wydłużającego się czasu ich pracy, lub zatrudnienia rodzica poza granicami kraju, zapotrzebowanie społeczne na działalność wolontariatu zwiększa się. Staje się ona dla wielu uczniów, poza klasą szkolną, jedynym miejscem ważnych dla nich spotkań, zabaw i kontaktów z rówieśnikami. Jakość spędzanego czasu wolnego ma istotny wpływ na ich rozwój psychofizyczny.
Współczesny wolontariat szkolny powinien być otwarty na oczekiwania i potrzeby środowiska. Przez cały rok szkolny, realizując programy wychowawcze, organizować dla naszych uczniów szereg zajęć, imprez, konkursów, koncertów i akcji charytatywnych. Jednym z celów wolontariatu jest organizacja:
-zajęć profilaktyczno-wychowawczych przeciwdziałających negatywnym zachowaniom
-realizacja programu edukacyjnego "Żyj smacznie i zdrowo" i zajęć współtowarzyszących jego realizacji, również profilaktyki zdrowego odżywiania i zdrowego trybu życia oraz kampania "Tydzień Zdrowego Odżywiania";
-koncerty zorganizowane dla podopiecznych: Domu Pomocy Społecznej na Skarpie oraz Domu Pomocy Społecznej przy ul. Nowomiejskiej; pomoc przy wykonywaniu kartek świątecznych
-konkursy plastyczne i literackie: "Październik Miesiącem Dobroci dla Zwierząt",” Najładniejszy wieniec adwentowy” „ Najładniejszy lampion adwentowy", "Na najpiękniejsze życzenia na Dzień Babci i Dziadka", "Podróże za jeden uśmiech"; "Na palmę wielkanocną"; "Moja rodzina";
-koncert z okazji Dnia Chłopaka, Dnia Papieskiego, Dnia św. Walentego;
-akcje profilaktyczne, a zarazem o charakterze charytatywnym: Dzień Chleba, Dzień Mleka, Dzień Dobrej Wiadomości, Dzień Życzliwości;
-kiermasze charytatywne: Bożonarodzeniowy, Wielkanocny;
-opieka nad grobami na Cmentarzu Komunalnym;
-Marzycielska Poczta;
-karaoke "Tłusty czwartek";
-zbiórki: na dzieła misyjne, na rzecz poszkodowanych przez trzęsienie ziemi w Nepalu; Szlachetna Paczka; Jałmużna Wielkopostna;
-przygotowanie wieńca adwentowego;
-zbiórki nakrętek plastikowych z przeznaczeniem dla Stowarzyszenia "Tęczowy Parasol" i "Oligo"; zabawek dla podopiecznych Domu Dziecka; karmy i innych artykułów dla schroniska dla zwierząt; środków czystości i higieny osobistej z przeznaczeniem dla osób bezdomnych; "Podziel się misiem" - zbiórka na rzecz chorych dzieci;
-wyjścia do domu dziecka w celu rozmów wspierających, zabaw z dziećmi, pomocy w nauce, organizacji imprez okolicznościowych

Paca z uczniami szkolnego wolontariatu nie ograniczała się tylko do działań na terenie szkoły, lecz współgra z życiem całej społeczności. Różne inicjatywy i działania będące wydarzeniem w danej chwili najważniejszym np. w ramach projektu Caritas Diecezji Toruńskiej "Warto być bohaterem", co zaowocowało zdobyciem przez naszą Szkołę Certyfikatu Szkoły Budującej Wrażliwość Społeczną. Z okazji Dnia Matki, podczas majowej środy u Długosza, we współpracy ze Stowarzyszeniem "Tęczowy Parasol" zorganizowałyśmy uroczysty apel. Gośćmi specjalnymi były mamy wychowujące niepełnosprawne dzieci. Uroczystości towarzyszył charytatywny kiermasz ciast, obrazów i drobnych upominków. Uroczystość miała wyjątkowy charakter zarówno dla naszej szkolnej społeczności, jak i dla wszystkich gości. Wspomnieć też należy, że przez cały rok współpracowaliśmy z Domem Dziecka Caritas im. ks. bpa W. Owczarka, Caritas Diecezji Włocławskiej, Stowarzyszeniem "Tęczowy Parasol" i Stowarzyszeniem "Oligo".

7. Wolontariat w placówkach opiekuńczo-wychowawczych

Program wolontariatu opracowany został z myślą o planowej i zorganizowanej pracy wolontariuszy a jednoczesnym podkreśleniu spraw najważniejszych i najistotniejszych w pracy z dziećmi i młodzieżą
„Musicie od siebie wymagać nawet wtedy, gdy inni od was nie wymagali”
Do pracy na rzecz wolontariatu zachęcamy wszystkich, poszukujących odpowiedzi na pytanie: Jak żyć godnie i uczciwie ?
Jak być człowiekiem wolnym?
Co jest w życiu najważniejsze?
Wolontariat ma służyć nie tylko innym, ale i nam poprzez pozytywny wpływ na siebie. Celem nadrzędnym jest taki wpływ na wychowanka, aby w przyszłości lepiej radził sobie w życiu w rozwiazywaniu problemów, aby rozumiał siebie i innych, umiał współżyć z otaczającą go rzeczywistością i potrafił odnaleźć w samym sobie oparcie w trudnych sytuacjach. Poprzez naszą działalność realizujemy między innymi tematykę skutków zachowań ryzykownych, aby podopieczny miał świadomość niewłaściwych postaw i zachowań oraz potrafił je niwelować. Plan pracy wolontariatu podzielony został na 10 miesięcy, w którym to na miarę możliwości będziemy odwiedzać podopiecznych domów dziecka. Poprzez naszą obecność staramy się czynnie służyć pomocą zarówno poprzez rozmowę tak kierowaną jak i spontaniczną jak i współpracę w nadrabianiu zaległości lekcyjnych. Uczymy się żyć poprzez wspólne spędzanie czasu.
„Mądrością i karnością gardzą tylko głupcy”
Wrzesień jest miesiącem zapoznania z wychowankami domu dziecka, przygotowania ich do współpracy oraz wypracowania wspólnych norm i zasad obowiązujących podczas spotkań. Uświadomienie jakie wartości są w ich życiu ważne : przyjaźń, nauka, miłość, wiara{Bóg}, czynne spędzanie wolnego czasu, pozytywne relacje z rodzicami-rodzeństwem czy zdrowy tryb życia , Jest priorytetem. Jednak jedna relacja pociąga za sobą drugą – i tak, aby dbać o swoje zdrowie trzeba mieć świadomość swoich potrzeb, to pomaga podejmować zdrowe decyzje. Umieszczenie potrzeb w hierarchii oznacza, że niemożliwe jest zaspokojenie potrzeb wyższego rzędu zanim nie zostaną zaspokojone potrzeby poziomu bezpośrednio niższego. Nabycie umiejętności komunikacji werbalnej i niewerbalnej daje możliwości zrozumienia zagadnień zaufania i szacunku w kontaktach z ludźmi. Uczymy się funkcjonować w różnych grupach, poznajemy krytykę jej znaczenie i sposoby radzenia z nią. Poprzez komunikację przede wszystkim budujemy zaufanie do samych siebie a to jest już dobrym początkiem lepszego jutra.
„Dla Boga bowiem nie ma nic niemożliwego”
Październik jest miesiącem budowaniem pozytywnego obrazu samego siebie i wiary w drugiego człowieka. Nadrzędnym celem staje się być to, aby zarówno wychowanek domu dziecka jak i my uczestniczyli w stawaniu się bardziej wartościowym człowiekiem. Poprzez swoje bycie zrozumiał, że nie jest warto tylko mieć, ale szczęściem jest dać, podzielić się czymś wyjątkowym i przez to stać się kimś lepszym. Praca zarówno z młodszymi wychowankami placówki opiekuńczo-wychowawczej „Maluch” jak i ze starszymi podopiecznymi domu dziecka z Żytniej jest fascynująca. Daje poczucie, że jesteśmy komuś potrzebni, że nasza działalność przynosi pozytywny rezultat i nie jest bezowocna. Uczymy się od siebie wzajemnie przede wszystkim krytycznej oceny siebie i umiejętności pracy nad sobą. Szkolimy odpowiedzialność za własne życie, szacunek dla siebie i innych, wiary i osobistej więzi z Bogiem, życia dla wspólnoty i świadomego uczestnictwa w życiu społecznym. Wiara w drugiego człowieka rozbudza w nas motywację do zdobywania wiedzy i dzielenia się nią z innymi. Liczy się to że przekazujemy i okazujemy nasze prawdziwe uczucia, czy to podczas zabawy z maluszkami w wieku od 1 do 5 roku życia, czy podczas rozmowy z 12-latką o jej dylematach życiowych. Cechuje nas wysoki poziom empatii, altruizmu i cech prospołecznych, dlatego nie potrafimy być obojętni na losy innych.

„Nie odmawiaj dobrego tym, którym się ono należy, gdy akurat jest w mocy twojej ręki jej wyświadczyć”

Listopad to miesiąc zadumy nad własnym i innych egzystowaniem. Mówi o spełnieniu i niespełnieniu, o żalach i troskach, o pamięci i niepamięci....
Przypomina nierozstrzygnięte kłótnie, zatargi, niespełnione obietnice, nierozwiązane sprawy. Uczy pokory, umiejętności wybaczania, wprowadza nas w nastrój wyciszenia, spokoju duszy i kontemplacji. Podczas wolontariatu skupiamy się głównie na wspólnej rozmowie ze sobą, współpracy w rozwiazywaniu problemów nas dręczących. Uczymy się rozumieć fazy powstawania przyczyn i skutków konfliktów. Uświadamiamy, że istnienie konfliktu jest czymś naturalnym , że brak życzliwości może stać się przyczyną konfliktu. Łączą się z nim nie tylko emocje, doznania fizyczne, ale wszelkie sposoby zachowania. Młodzież uświadamia jakie są główne źródła konfliktów i jak ta wiedza może im pomóc w ich rozwiązywaniu. Często zadajemy sobie nurtujące pytanie: co spowodowało, że doszło do konfliktu w rodzinie?, grupie rówieśniczej?, w szkole?
Postrzeganie siebie i rozumienie swoich uczuć jest niezastąpionym tematem podczas naszych wizyt, gdzie rozumowaniu poddajemy dobre i złe strony uczuć. Czym jest złość i jak rozpoznać rzeczywiste jej przyczyny?, jak ukrywamy uczucia i dlaczego?, jakie są tego przyczyny i co może to powodować? Są to jedne z wielu otwartych pytań, na które poszukujemy odpowiedzi, po to ,aby żyło nam się lepiej w zgodzie z własnym sumieniem. Nie jest łatwo przekonać innych, aby trzymali się wcześniej ustalonych zasad. Kłamiemy bo chcemy coś osiągnąć a potem trudno jest nam przyznać do popełnionego błędu. Pomyłki nie popełnia jednak ten, kto nie podejmuje żadnego działania.

„Ponieważ w Betlejem zawsze jest Boże Narodzenie, w sercach chrześcijan każdy dzień jest Bożym Narodzeniem”

Szare dni listopada niepostrzeżenie zmieniają się w rozświetlone tysiącami świateł dni grudnia. Zbliża się ten najpiękniejszy w roku czas, czas niezwykłej bliskości i ciepła.

Grudzień jest szczególnym miesiącem, bowiem z utęsknieniem oczekujemy narodzin w Betlejem, syna Bożego-Jezusa Chrystusa. Jest to okres rodzinnych spotkań, wspólnych rozmów, wybaczania jak i próba naprawienia „zepsutych” relacji międzyludzkich. Ja i moja rodzina jest wiodącym tematem grudniowej pracy wolontariatu, gdzie oceniamy swoje relacje z poszczególnymi członkami rodziny i możliwościami zmiany tych kontaktów. Młodzież uświadamia sobie, że możemy pomagać innym poprzez rozmowę i wysłuchanie. Uczymy się znaczenia słowa wybaczać, zrozumieć nie tylko własny punkt widzenia, ale również punkt widzenia drugiej osoby(myśli, uczucia, potrzeby). Konflikt jest czymś naturalnym, ale rozwiązanie go jest już wymianą informacji o jednej i drugiej stronie. Wszyscy wierzymy, że wielu konfliktów nie da się rozwiązać, ale wiedza jaką o sobie zdobędą obie strony, może pomóc w lepszym wzajemnym zrozumieniu a wysiłek włożony w próby rozwiązania konfliktu pogłębi wzajemną relację. Wybaczyć to znaczy zapomnieć o urazie, nie tłumić w sobie złych, zbędnych negatywnych emocji. Nie jest złe lecz wyjątkowe pokonać własną dumę , przezwyciężyć wstyd i wybaczyć cos „niewybaczalnego” drugiemu człowiekowi. Nikt z nas nie jest doskonały, każdy popełnia błędy lecz wyjątkowe jest przyznanie się do popełnionego błędu, to pozwala na akceptację indywidualnych niedoskonałości, jako części normalnej, zdrowej osobowości. Wigilia Bożego Narodzenia to czas radosny, przepełniony szczęściem narodzin syna Bożego a jednocześnie szansą na lepsze jutro. Dzielenie się opłatkiem, kolędowanie, spożywanie pokarmów jest bardzo osobiste dla każdego z nas, każdy przeżywa to na swój sposób. Wydaje się być zatem uzasadniona przenoszona z pokolenia na pokolenia tradycja, która daje nam spędzić ten wyjątkowy okres wspólnie z rodziną.
Nasuwa się zatem trudne niezmiernie pytanie: W jaki sposób spędzić ten czas z podopiecznymi domów dziecka?
Odpowiedz jest jedna: trzeba tam być, czuć i dać ,aby zrozumieć.
„Przyszedłem na świat jako światło, aby każdy ,kto we Mnie wierzy, nie pozostawał w ciemności.

„Nadzieja złożona w Panu, jest źródłem życia”
Nowy rok najczęściej kojarzy nam się ze zmianami, tymi pozytywnymi. Jest to okres pełen nadziei na wprowadzenie zmian w swoim życiu. Przyzwyczajenia lub inaczej nawyki jest to czynność którą wykonujemy początkowo po to, aby zaspokoić jakąś swoją potrzebę a później powtarzamy to zachowanie dla niego samego jak na przykład obgryzanie paznokci czy objadanie się. Z nawykiem raz wytworzonym czasami trudno jest zerwać. Wspólnie z podopiecznymi Domu dziecka uczymy się rozpoznawać swoje przyzwyczajenia oraz ich wpływu na nasze zdrowie. Poprzez omówienie listy „przyzwyczajeń” budujemy motywację do zmiany własnych szkodliwych nawyków. Rozmowy skupiają się na tematyce naszego życia, jak wygląda droga mojej egzystencji, jakie zmiany zachodzą w naszym rozwoju, jakie wartości są dla nas ważne. Ponadto uczymy się dlaczego warto czuć się pewnym siebie, co mi w tym pomoże i w jaki sposób budować swój autorytet. Rozwiązywanie problemów wymaga wysiłku, wytrwałości i konsekwencji. Ważne, abyśmy uświadomili sobie że nasze związki z innymi ludźmi zależą w dużym stopniu od umiejętnego rozwiązania pojawiających się problemów. Nie wszystkie trudności wymagają natychmiastowego rozwiązania. Warto podkreślić, że możemy przedtem:
-porozmawiać z kimś o przyczynach danego problemu
-spróbować przyjrzeć się problemowi za jakiś czas i ponownie nad nim się skupić
-podzielić się pomysłem rozwiązania z kimś bliskim
Musimy pamiętać , że czasami ten drugi człowiek będzie dla nas znakomitym doradca i przyjacielem. Uświadomienie jakie zachowania i postawy ludzi budzą nasze zaufanie, będzie nam niezmiernie przydatne w komunikacji społecznej i to zarówno podczas pomocy w nauce jak i bezpośredniego kontaktu z drugim człowiekiem.
„Strasznie niebezpieczna jest siła, której nie towarzyszy poczucie odpowiedzialności”
Luty to miesiąc przeznaczony do dyskusji na temat wstydu i reakcji stresujących oraz odpowiedzialności za swoje czyny. Wychowankowie Domu dziecka zapoznają się z objawami stresu i uświadamiają jakie sytuacje są dla nich stresujące. Uczą się zdrowych sposobów radzenia ze stresem. Poprzez dialog i wspólne spędzanie czasu uzupełniamy się nawzajem. Wstyd jest niezmiernie silnym uczuciem ,ale umiejętność pokonania go niewątpliwie pomoże w życiu codziennym. Jeśli takie emocje jak gniew, ból i radość wpływają w sposób naturalny z wewnątrz nas, uważa się ,że wstyd jest przekazywany dzieciom w procesie korygowania ich zachowań przez osoby dorosłe. Kiedy jest to zdrowe i spontaniczne wówczas pobudza w dziecku rozwój naturalnego wstydu. Innym przykładem jest ten rodzaj wstydu ,który obniża poczucie wartości, upokarza, budzi gniew i desperację. Kiedy odczuwamy wstyd pragniemy ukryć go przed otoczeniem, jest to jednak bardzo trudne, ponieważ zdradza nas fizjologia, objawy te nasilają się tym bardziej im mocniej chcemy to zachować dla siebie. Dzieci reagują w różny sposób, ale istotne jest to, aby zaakceptowały siebie ze swoimi słabościami. Może on ujawniać się w postaci :
 agresji fizycznej i psychicznej, gniewu i złości
 strachu, kiedy wycofujemy się ponieważ boimy się efektu końcowego
 napięcia, niezadowolenia, gdy czujemy pewną dezorientację w zachowaniu
 smutku, kiedy zamykamy się w sobie
Musimy nauczyć ludzi rozmawiać ze sobą, akceptować i głośno mówić o tym co nas boli.

„Samotność jest najgorszym sposobem umierania”
Marzec to miesiąc pozytywnych wzmocnień, dowartościowania, ale i poznania pojęcia krytyka ,gdzie uświadamiamy sobie pozytywne i negatywne skutki krytykowania , rozważamy co ułatwia a co utrudnia krytykę i w jaki sposób konstruktywnie prowadzić dialog. Wychowankowie zapoznają się z procesem podejmowania decyzji i czynników, które wpływają na jego przebieg. Zapoznajemy się ze sposobami dbania o swoje zdrowie, wychowankowie uświadamiają sobie różnice miedzy zdrowymi i niezdrowymi sposobami zaspokajania potrzeb. Określamy znaczenie zdrowego życia i jego wartości, które często jest dla młodych ludzi nic nie znaczące. Uważają oni bowiem, że skoro nie mają domu, rodziny nie mają nic, utracili cząstkę siebie a tym samym cel w życiu .W tym też momencie uświadomili fakt bycia odrzuconym przez najbliższych. Samotność bywa okrutna, wie to każdy z nas, ale świadomość, że z tej izolacji się nie wydostaniemy, jest jeszcze bardziej bolesna. Co to znaczy być odpowiedzialnym za swoje życie, umiejętność weryfikacji wiedzy i postaw wobec substancji szkodliwych dla nas, nie łatwym przedsięwzięciem, kiedy jednostka nie ceni siebie jako niepowtarzalność a wręcz przeciwnie, destrukcyjnie popada w wykolejenie społeczne.
„nieważne gdzie jesteś, ważne ile masz w sobie odwagi”
Ileż rzeczy w życiu naszym jest nie do zrozumienia ludzkiego umysłu, ileż cierpienia i krzywdy musi się wydarzyć, abyśmy zaczęli się miłować(.........)?

„Udając kogoś kim nie jesteś, jesteś jedynie nieudaną kopią osoby, która pragniesz być”

Kwiecień zupełnie poświęcony jest wiedzy na temat uzależnień i duchowego przeżywania Świąt Wielkanocy. Wychowankowie poznają naturę i fazy uzależnienia. Choć przypuszczam nie jednemu podopiecznemu domu dziecka jest to z praktycznego punktu widzenia znajome, to jednak znajomość dróg alternatywnych, innych zachowań niż stosowanie środków zmieniających świadomość jest pod znakiem zapytania. Kiedy nie radzimy sobie z trudnymi sytuacjami poszukujemy wrażeń, odmienności od codzienności i często niestety są to używki a wystarczyłaby wiara i modlitwa. Poszukiwania nasze brną ku lepszemu poznawaniu samego siebie, swoich niedoskonałości i umiejętności zmiany tych nawyków. Poprzez zabawę w formie scenek, gdzie odgrywamy różne role, uświadamiamy sobie ważność przekazywanych komunikatów ukrytych.
„ Żyj każdym dniem tak jakby to był twój pierwszy i ostatni”
Jak pisał ks. Jan Twardowski: „Krzyż to takie szczęście, że wszystko inaczej”.
Można patrzeć na Krzyż okiem fizycznym, wzdrygać się, odrzucać. Można patrzeć sercem i wiarą i dotykać, przyjmować, kochać. Kochać Tego, który dał się wywyższyć na drzewie krzyża, aby zbawić każdego z nas, każdego kto w Niego uwierzy...
Wielkanoc to najstarsze i najważniejsze święto nie tylko dla katolików, ale niemal dla wszystkich wyznać chrześcijańskich. Śmierć nie jest końcem, ale początkiem nowego życia do którego zostaliśmy zaproszeni przez zmartwychwstałego Chrystusa.
Wolontariat to coś szczególnego bowiem niesie w sobie posłanie, jakim jest niesienie dobra.

„Naucz uszczęśliwiać tych których znasz”
Św. Franciszek z Asyżu

Maj to ciepła i słoneczna pora roku. Do życia budzi się cała otaczająca nas przyroda a przede wszystkim my i nasze nastawienia. Słońce ma niezwykłe właściwości bowiem nie tylko dodaje energii, ale i uśmiechu na twarzy. Tematyka podejmowana podczas spotkań z podopiecznymi domu dziecka to między innymi w jaki sposób nadużywanie środków zmieniających świadomość wpływa na stosunki z innymi ludźmi. Poprzez burzę mózgów zastanawiają się nad argumentami za i przeciw używaniu substancji uzależniających. Nie jest żadną nowością, że dzieci pozbawione rodzinnego gniazda, opieki i miłości poszukują jej w sposób specyficzny poprzez rzeczy i zachowania zakazane. Nie wiedzą jak dym tytoniowy wpływa na ich organizm i jakie powoduje skutki lub co wpływa na to, że zaczynamy palić. Uświadomienie młodzieży korzyści wynikających z niepalenia papierosów, czy też zbudowanie pewnego rodzaju muru motywacji jest niezbędne podczas zajęć profilaktycznych, które realizujemy w domach dziecka.
Świadomość, że choć jedna duszyczka przemyślała swoje postepowanie i spróbuje je zmienić już jest sukcesem naszej misji wolontariatu.

Czerwiec jest ostatnim miesiącem, w którym dokonujemy podsumowania własnych poczynań, zachowań i myśli. Jest to również okres wzmożonego napięcia emocjonalnego związanego ze zbliżającym się zakończeniem roku szkolnego. Wolontariat skupia się na rozmowach wokół wakacyjnych pokus, jak chociażby kontakty z nieznajomymi osobami czy tematyka alkoholu i narkotyków. Rozważamy nad działaniem alkoholu na organizm ludzki, nad szkodami jakie wyrządza. W edukacji profilaktycznej dzieci i młodzieży szczególnie ważne jest zwracanie uwagi na bezpośredni kontakt z używkami. Okazuje się bowiem, że możliwość uzależnienia się, jest dla młodego człowieka zbyt odległą perspektywą i nie wystarczającym argumentem podczas rozmów. Uważają, że ich to nie obejmie, nie dotyczy, potrafią w pewnym momencie przestać. Zagrożenie dla młodych ludzi jest o tyle niebezpieczne, że brak im doświadczenia praktycznego, nie znają umiaru i kontroli a nade wszystko nie znają jeszcze siebie samego pod wpływem alkoholu czy narkotyków. Używki dla młodych ludzi cierpiących emocjonalnie są pewnego rodzaju „lekarstwem” na zranione dusze lub chęcią zaimponowania, podporządkowania i braku odrzucenia ze strony grupy. Brakuje nam autentyczności, bycia sobą a nade wszystko asertywności. Tego życie musi nas nauczyć, ale to my musimy chcieć się uczyć. Warsztaty profilaktyczne, w których przedstawiona jest historia rodziny Kowalskich oraz gdzie uczniowie uczestniczą aktywnie poprzez wcielanie się w role odegranych scenek z pewnością wnoszą sporo wiedzy praktycznej i pozostawiają w umysłach teoretyczną wiedzę o uzależnieniu. Jednym z podstawowych mitów na temat choroby alkoholowej jest to, że członkowie rodziny alkoholika są odpowiedzialni za to, że on pije i to ich rola w tym, aby przestał pić. Uzależnienie od alkoholu wpływa na całą rodzinę a dzieci na pewno nie są odpowiedzialni za tą chorobę czy uzależnienie. Nie powinni czuć ani wstydu, osamotnienia ani też mieć problemy z wyrażaniem zarówno pozytywnych jak i negatywnych emocji. Uzależnienie zagraża całej rodzinie i to właśnie na tym gruncie powstaje współuzależnienie. Uświadomienie wychowankom domu dziecka tych kwestii jest bardzo trudne, bowiem oni nie dostrzegają tego problemu. Sposoby zachowania i postępowania wyniesione z domów rodzinnych wcale nie znikają w życiu dorosłym a nawet zaczynają stwarzać problemy, które utrudniają prawidłowe funkcjonowanie, ograniczają osiągnięcie celu życiowego a nawet w pewnym momencie życia powodują wewnętrzne sprzeczności z samym sobą, obarczanie winą dorosłych i nieporadność życiową. Dlaczego młodzi ludzie sięgają po narkotyki czy alkohol?:pytanie trudne i interpretowane w różny sposób, najczęściej jest to ciekawość, chęć zaimponowania bądź podporządkowania albo nieumiejętność radzenia z sytuacjami trudnymi i próba wyciszenia i zapomnienia. Mówi się, że rozmowy mogą pomóc i jest to prawdą, może nie do wszystkich dotrze, ale nawet niewielki sukces będzie zawsze sukcesem.
Dla nas wolontariuszy jest to niezwykłe i bogate w treści doświadczenie życiowe, którego nie zauważamy w życiu rodzinnym, podwórkowym czy szkolnym. Uczy wiele i na pewno wzbogaca naszą duszę. To co osiągniemy niewątpliwie nie zostanie zapomniane, my to przekażemy innym, nauczymy swoje dzieci i wrażliwość i empatia przetrwa pokolenia.

8. Ewaluacja

1. Niniejszy program wychowawczy ma charakter otwarty. Każdego roku winien zostać poddany ocenie.
2. W procesie ewaluacji należy uwzględnić
-opinie opiekunów szkolnego wolontariatu
-opinie wolontariuszy