Czego uczy książka "Ten obcy" Ireny Jurgielewiczowej? Konspekt lekcji

Konspekt języka polskiego – lekcja literacka dla klasy VI

Hasła programowe: problematyka utworu, wątek.
Temat lekcji: Czego uczy książka „Ten obcy” Ireny Jurgielewiczowej? (Jedna jednostka lekcyjna).

Cele poznawcze. Uczeń poznaje:
• problematykę książki „Ten obcy” Ireny Jurgielewiczowej;
• co to jest wątek;
• główne wątki w powieści „Ten obcy”.

Cele kształcące. Uczeń potrafi:
• opisać problematykę książki „Ten obcy” Ireny Jurgielewiczowej;
• zdefiniować, czym jest „wątek”;
• wymienić główne wątki w powieści „Ten obcy”.

Cele wychowawcze. Uczeń:
• dostrzega ogromny wpływ literatury na kształtowanie się świadomości ludzkiej;
• uczy się pozytywnych zachowań;
• dostrzega trudną sytuację dzieci z rozbitych rodzin (alkoholizm, rozwód rodziców);
• zauważa problem znęcania się nad zwierzętami;
• spostrzega, iż należy okazywać innym bezinteresowną pomoc.

Metody dydaktyczne (wg M. Nagajowej):
• podająca;
• poszukująca.

Środki dydaktyczne:
• Jurgielewiczowa Irena, „Ten obcy”, Warszawa 2002;
• notatka dotycząca trzech głównych wątków w powieści Ten obcy.

Formy pracy:
• zbiorowa;
• indywidualna.

Bibliografia merytoryczna:
• Jurgielewiczowa Irena, „Ten obcy”, Warszawa 2002.

Bibliografia metodyczna:
• Nagajowa Maria, „ABC metodyki języka polskiego dla początkujących nauczycieli”, Warszawa 1990.

I Ogniwo wstępne
Czynności organizacyjne:
• przywitanie klasy;
• sprawdzenie obecności.

Nauczyciel odpytuje uczniów z wiadomości dotyczących trzech ostatnich lekcji.

Stworzenie sytuacji motywacyjno–problemowej (nawiązanie do tematu lekcji):
• Nauczyciel informuje uczniów, iż dzisiejsza lekcja będzie dotyczyła problematyki książki Ten obcy.
Zapisanie tematu lekcji na tablicy: Czego uczy książka „Ten obcy” Ireny Jurgielewiczowej?

II Ogniwo centralne
• Nauczyciel pyta się uczniów, jakie relacje panowały pomiędzy Ulą/Zenkiem a rodzicami. Co łączy tych bohaterów? Jaki problem porusza autorka?
Zenek nie ma rodziny, jest osamotniony, a ojciec nim się nie zajmuje (jest alkoholikiem). Jego rodzina jest niepełna – zaburzone zostały relacje między ojcem a synem, alkohol zniszczył wszystko. Zenek powinien mieć normalny dom, przebywać w towarzystwie osób, którym mógłby zaufać (dlatego tak desperacko pragnie odnaleźć swojego wujka). WNIOSEK: Nie wszystkie dzieci mają szczęśliwe dzieciństwo.
Ula była ze swoim ojcem w złych stosunkach – miała do niego ogromny żal, że opuścił matkę dla innej kobiety, a ją oddał na wychowanie ciotkom. Ula postanowiła zwrócić się do swojego ojca, który bez wahania pomógł chłopcu. Dzięki sprawie Zenka, Ula zbliżyła się do ojca, któremu wcześniej miała za złe, że porzucił jej matkę. Nabrała do niego zaufania, zaczynała go kochać.
Autorka porusza w powieści problem dzieci z rozbitych rodzin – właśnie z takich pochodzą Ula i Zenek - stąd porozumienie, które zaistniało między nimi. Dzieci te są bowiem samotne, zagubione, czują wielką potrzebę ciepła, przyjaźni i miłości. Autorka pokazuje, że są one bardzo wrażliwe i subtelne, potrafią zobaczyć i odczuć o wiele więcej, niż ich rówieśnicy żyjący w szczęśliwych rodzinach.
• Nauczyciel pyta się uczniów, jaką jeszcze problematykę podejmuje autorka w swej powieści.
Pies Dunaj jest przykładem, w jaki okrutny sposób człowiek może skrzywdzić zwierzę. Bało się ono ludzi, ponieważ w przeszłości zostało skatowane przez złego właściciela. Pies nie ufał nikomu, obawiał się towarzystwa człowieka, dopiero za sprawą Uli i Zenka zaczął oswajać się z dziećmi. Niestety, karygodne zachowanie Wiktora i Władka (rzucanie kamieniami w Dunaja) sprawiło, iż zwierzę po raz kolejny straciło zaufanie do ludzi.
Bezinteresowna pomoc załogi wyspy wobec Zenka świadczy o tym, iż dzieci są gotowe do opiekowania się ludźmi, którzy znajdują się w potrzebie. Potrafią wybaczać, dać drugą szansę komuś, kto chce się poprawić (nie jest to wcale takie łatwe).

III Ogniwo końcowe
• Nauczyciel dyktuje uczniom notatkę do zeszytów.
Problemy, które autorka poruszyła w powieści:
a. samotność dzieci z rozbitych rodzin, które są zagubione w świecie, potrzebują miłości oraz mają trudności w kontaktach z innymi (Ula, Zenek);
b. relacja dorosłych z dziećmi;
c. tolerancja dla innych;
d. godne traktowanie zwierząt, konieczność ich obrony;
e. udzielanie pomocy znajdującym się w potrzebie;
f. branie pod uwagę intencji przyczyn zachowania drugiej osoby, a nie tylko czynów;
g. bezinteresowna przyjaźń i miłość.
• Nauczyciel rozdaje notatki uczniom dotyczące trzech głównych wątków w powieści „Ten obcy”. Uczniowie wklejają je do zeszytu.

Notatka:
Wątek – ciąg zdarzeń w utworze dotyczący postaci lub problemu.
Budowa utworu
Powieść ma rozbudowaną fabułę. Występują w niej trzy główne wątki:
- Zenka (od jego ucieczki z domu przez pobyt na wyspie, aż do jej opuszczenia);
- przyjaźni pomiędzy dziećmi a Zenkiem;
- uczucia rodzącego się między Ulą a Zenkiem.