Wspomagająca rola zabawy w procesie dydaktyczno - wychowawczym

Zabawa

Jest podstawową i naturalną formą dziecięcej działalności. Jest jedną z naturalnych i podstawowych potrzeb dziecka. Do wieku przedszkolnego włącznie jest to jedyny sposób na poznawanie świata. W młodszym wieku szkolnym dominującymi formami aktywności dzieci są nauka szkolna, zabawa i praca. Zabawa po nauce szkolnej wypełnia prawie cały czas dziecka, jest istotnym czynnikiem rozwoju psychicznego, formą poznania rzeczywistości i uczenia się w przyjemnej atmosferze. Zabawę wykorzystuje się w celach dydaktycznych. Cel zabawy jest w samej zabawie.

Funkcje zabaw dydaktycznych

Funkcja kształcąca polega głównie na doskonaleniu i rozwijaniu procesów i zdolności orientacyjno - poznawczych uczniów, zwłaszcza ich mowy i myślenia. W uczeniu się przy pomocy zabaw rozwijają się procesy percepcyjno - motoryczne, spostrzegawczość i wyobraźnia, uwaga, pamięć i procesy umysłowe: analiza, synteza, porównanie, klasyfikowanie, abstrahowanie, rozumowanie, uogólnianie.

Funkcja poznawcza polega na wzbudzaniu i wzmaganiu wewnętrznej chęci do wykonywania zadań szkolnych i odpowiadających im czynności uczenia się, np. czynności obserwacyjnych, analityczno-syntetycznych, porównywania według określonych grup znaczeniowych.
Funkcja wychowawcza zabawy polega na kształtowaniu poczucia odpowiedzialności za wykonanie zadania, sprzyja rozwijaniu takich cech charakteru jak; wytrwałość w osiąganiu celu, umiejętność pracy, współpracy i współdziałania w zespole i dla zespołu.

Zabawy stanowią środek wiodący do ukształtowania odpowiednich postaw i nastawień wobec nauki, pracy i otaczającej rzeczywistości. W uczeniu się przez zabawę występuje akt syntezy między zabawą a uczeniem się. Synteza ta polega na wprowadzeniu do zabawy elementów uczenia się.

Klasyfikacja zabaw ( wg Piotra Rudika)

Konstrukcyjne - zaspokajają potrzebę twórczej aktywności dziecka, wzbogacają jego wiedzę o materiałach i konstrukcjach, uczą je zmieniać rzeczywistość.
Twórcze (tematyczne) - za pośrednictwem tych zabaw dzieci wyrażają w sposób twórczy interesujące je strony życia.
Dydaktyczne - często określane jako gry dydaktyczne, są przygotowywane przez wychowawców, służą uczeniu się dzieci, rozwijają spostrzegawczość, uwagę, pamięć, myślenie, mówienie, wzbogacają wiedzę.
Ruchowe -oparte są na starannie opracowanych i przestrzeganych prawidłach, wywierają wpływ na rozwój fizyczny dziecka, kształtują śmiałość, wytrwałość, uporczywość, wolę zwycięstwa, liczenie na własne siły.