Program ekologiczny "Świat wokół dziecka"

GRUPA ODBIORCÓW:
– dzieci przedszkolne w wieku 6 lat

CELE GŁÓWNE PROGRAMU:

• Nabywanie opiekuńczego stosunku do świata roślin i zwierząt.
• Kształtowanie mądrego i umiejętnego współżycia człowieka z przyrodą.
• Rozwijanie poczucia troski i odpowiedzialności o obecną i przyszłą jakość życia na Ziemi.


CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU:
• Budzenie wrażliwości na piękno otaczającej nas przyrody.
• Zdobywanie, poszerzanie i utrwalanie wiadomości o przyrodzie w bezpośrednim zetknięciu z poszczególnymi ekosystemami.
• Aktywne uczestnictwo w poznawaniu przyrody poprzez oglądanie, szukanie i opisywanie porównawcze obiektów; obserwacje, badanie i eksperymentowanie; formułowanie wniosków i spostrzeżeń.
• Kształtowanie umiejętności dostrzegania zmian w przyrodzie wynikających ze zmieniających się pór roku.
• Rozwijanie postawy opiekuńczej wobec wszystkiego, co wymaga pomocy człowieka.
• Zapoznanie z naszą Galaktyką oraz charakterystycznymi cechami planet krążących wokół Słońca, wyjaśnienie zjawiska występowania dnia i nocy.
• Zapoznanie z różnorodnymi wpływami promieniowania słonecznego na przyrodę, kształtowanie umiejętności dostrzegania dobrych i negatywnych skutków działania promieni słonecznych oraz właściwego sposobu korzystania ze słońca.
• Zapoznanie ze znaczeniem powietrza w życiu człowieka, uświadomienie przyczyn i skutków zanieczyszczenia powietrza.
• Zapoznanie z zamkniętym obiegiem wody w przyrodzie i jego znaczeniem, uświadomienie przyczyn i skutków zanieczyszczenia wód, zapoznanie ze sposobami racjonalnego i oszczędnego korzystania z wody.
• Zapoznanie z warunkami sprzyjającymi i niesprzyjającymi dla wzrostu roślin. Zachęcanie dzieci do uprawy roślin i ich pielęgnowania.
• Uświadomienie możliwości podnoszenia jakości gleb poprzez użyźnianie i umiejętne stosowanie zabiegów pielęgnacyjnych. Uświadomienie szkodliwości nadmiernego nawożenia.
• Podnoszenie wiedzy na temat skutków niewłaściwego gospodarowania człowieka na Ziemi i sposobami zapobiegania dalszej degradacji środowiska.

SPODZIEWANE EFEKTY:
• Dostrzeganie przez dziecko piękna przyrody.
• Zrozumienie zależności zachodzących w przyrodzie.
• Zrozumienie potrzeby ochrony przyrody.
• Świadome dążenie do ochrony przyrody.
• Posiadanie umiejętności świadomego planowania i przeprowadzania działań przyjaznych dla środowiska.
• Nabycie wiedzy i umiejętności radzenia sobie w środowisku społeczno-przyrodniczym.
• Posiadanie umiejętności dokonywania świadomych wyborów odnośnie zdrowia i zdrowego stylu życia.
• Podwyższenie umiejętności dbania o swoje zdrowie.
• Rozumienie skutków niewłaściwego gospodarowania człowieka na Ziemi.
• Znajomość sposobów zapobiegania dalszej degradacji środowiska.

ZADANIA PROGRAMOWE:

I. To jest moje miejsce, to jest mój dom.

1. Poznawanie przyrody w bezpośrednim z nią kontakcie - zapewnienie dzieciom stałego kontaktu z przyrodą w ciągu całego roku poprzez organizowanie zabaw na świeżym powietrzu, wykonywanie prac w kąciku przyrody i w ogrodzie przedszkolnym oraz spacery, wycieczki, wędrówki. Proponowanie udziału w organizowanych wycieczkach rodzinom dzieci w celu integracji środowiska przedszkolnego i rodzinnego wychowanka.

2. Stworzenie warunków do prowadzenia prostych doświadczeń, obserwacji, eksperymentowania, badania i dzielenia się nagromadzonymi spostrzeżeniami i odczuciami oraz formułowanie uogólnień i wniosków.

3. Poznawanie przyrody, jej zasobów, obiektów, ekosystemów (las, pole, łąka, sad, ogród, rzeka, staw, itd.) w sposób bezpośredni oraz z wykorzystaniem pośrednich środków takich jak: przeźrocza, filmy, ilustracje, obrazki, albumy, atlasy itp.

4. Poznawanie bogactwa świata roślinnego i zwierzęcego, a w szczególności:

- rozróżnianie i nazywanie drzew i krzewów w dostępnych środowiskach
przyrodniczych oraz kwiatów ogrodowych, polnych, leśnych oraz łąkowych,
- wyróżnianie i nazywanie części roślin w powiązaniu z prowadzonymi hodowlami, w
tym części jadalnych i niejadalnych,
- określanie charakterystycznych cech (kształt, zapach, smak, barwa) znanych warzyw i
owoców, krajowych i zagranicznych oraz omawianie różnych sposobów ich
spożywania i wartości odżywczych,
- poznawanie i nazywanie różnych gatunków zwierząt z uwzględnieniem trudnych do
zaobserwowania np. drobne owady,
- poznawanie najczęściej spotykanych zwierząt domowych i hodowlanych oraz
żyjących na swobodzie w różnych środowiskach przyrodniczych np. w lesie, na łące, w
morzu, wyróżnianie ich charakterystycznych cech dotyczących budowy, odżywiania,
sposobu poruszania się oraz zaznajomienie z warunkami ich życia,
- poznawanie wyglądu i warunków życia zwierząt egzotycznych.

5. Organizowanie sytuacji edukacyjnych dających dzieciom możliwość dostrzegania, poznawania i wiązania zjawisk występujących w różnych porach roku:


Jesień
- dojrzewanie owoców w sadzie, zbiór warzyw w ogrodzie i grzybów w lesie,
wykonywanie z nich zapasów na zimę.
- charakterystyczny koloryt jesienny: zmiana barw liści, wrzosy, owoce i nasiona
różnych drzew, np. kasztany, żołędzie, owoce klonu,
- odlot ptaków oraz przygotowywanie się zwierząt pozostających do zimy: gromadzenie
pożywienia – np. wiewiórka, zmiana futra – np. lisy i upierzenia – np. wróble,
zapadanie w sen zimowy – np. borsuki,
- prace jesienne w polu, ogrodzie, sadzie – np. wykopki ziemniaków, siew oziminy,
osłanianie roślin przed mrozem itp.,
- słoty i wiatry jesienne, mgły, błoto, stopniowe obniżanie się temperatury, krótszy
dzień, szary krajobraz.

Zima
- zamarzanie ziemi – gruda, zawieje i zamiecie śnieżne, zamarzanie wody,
- zmiana krajobrazu spowodowana opadami śniegu,
- długie noce i krótkie dni,
- konieczność odśnieżania dróg, ocieplania mieszkań i noszenia ubrań
zabezpieczających przed zimnem,
- trudne warunki bytowania zwierząt i ptaków,
- przylot ptaków z północy np. gil, szczygieł, jemiołuszka.

Wiosna
- coraz dłuższe dni, coraz silniejsze oddziaływanie promieni słonecznych,
charakterystyczne dla przedwiośnia częste zmiany atmosferyczne, roztopy,
- pierwsze wiosenne kwiaty ze zwróceniem uwagi na rośliny chronione, zieleń młodej
trawy, bogactwo roślinności wiosną, rozwijanie się pąków, liści i kwiatów,
- powrót ptaków, budzenie się zwierząt z zimowego snu, zmiana futra i upierzenia
zwierząt,
- wiosenne prace w ogrodzie, polu, sadzie,
- zakładanie gniazd, wylęganie się piskląt, opiekowanie się zwierząt młodym
potomstwem,
- przemiany rozwojowe niektórych zwierząt, np. żaby, motyla.

Lato
- długie dni, wysokie temperatury szczególnie w południe, będące wynikiem operacji i promieni słonecznych,
- groźby suszy i pożarów lub zbytnich opadów i powodzi,
- charakterystyczne dla lata prace: sianokosy, żniwa, podorywki,
- zbieranie jagód i grzybów w lesie, warzyw i owoców w ogrodzie i sadzie.

6. Przyzwyczajanie do ochrony i nieziszczenia przyrody:

- dbanie o czystość najbliższego otoczenia, np. zbieranie papierków w ogrodzie
przedszkolnym,
- przestrzeganie zasady – nie niszczenia przyrody, np. nie chodzenia po trawnikach,
niepotrzebnego zrywania roślin i niszczenia zwierząt,
- świadome przestrzeganie zakazów nie zrywania roślin i nie tępienia zwierząt
chronionych,
- prowadzenie obserwacji zwierząt i ptaków bez ich płoszenia,
- rozumienie konieczności chronienia grzybni przy zbieraniu łatwo rozpoznawalnych
grzybów: kurek, maślaków,
- dokarmianie ptaków i zwierząt w okresie zimy.

II. Ten dziwny, tajemniczy świat.

1. Organizowanie sytuacji umożliwiających obserwowanie słońca, gwiazd, nieba w różnych porach roku.
2. Poznawanie naszej Galaktyki, rola i pozycja Słońca, charakterystyczne cechy planet krążących wokół Słońca.
3. Poznawanie różnorodnych wpływów słońca na przyrodę. i rozumienie znaczenia słońca dla istot żywych.
4. Dostrzeganie pozytywnych i negatywnych skutków działania promieni słonecznych.
5. Poznawanie przyczyn powstawania pożarów i sposobów zapobiegania im.
6. Poznawanie sposobów korzystania ze słońca i ochrony dla jego nadmiernego operowania.
7. Poznawanie przyczyn powstawania dziury ozonowej i kwaśnego deszczu oraz skutków ich działania w środowisku naturalnym.
8. Rozumienie konieczności ochrony środowiska: produkowanie i używanie dezodorantów kulkowych lub w sztyfcie.
9. Rozumienie konieczności i sposobów wykorzystywania energii słonecznej.

III. Powietrze – bezcenny gaz..

1. Organizowanie sytuacji umożliwiających obserwowanie ruchu, kierunku i siły powietrza.
2. Rozumienie znaczenia powietrza w życiu człowieka i przyrody jako niezbędny czynnik dla życia na Ziemi.
3. Poznawanie właściwości powietrza: np. sposoby i cel gromadzenia go (balon, butla tlenowa), eksperymentowanie:
* wdychanie i wydychanie powietrza, dmuchanie na kartki
papieru, bibułę, watę; wykorzystywanie w zabawach wiatraczków, samolotów z
papieru, latawców,
* „wykonywanie pomiarów zanieczyszczenia powietrza” – np. wyłożenie kilku
kawałków bibuły w różnych miejscach w Sali i za oknem, po pewnym czasie
oglądanie i porównywanie jakości i ilości zanieczyszczeń zebranych na bibule,
4. Poznawanie przyczyn zanieczyszczenia powietrza, np. jeżdżące samochody, dymiące kominy itp.
5. Poznawanie skutków zanieczyszczenia wody.
6. Poznawanie sposobów oczyszczania powietrza, np. filtry na kominach fabryk, katalizatory, benzyna bezołowiowa.
7. Organizowanie sytuacji mających na celu kształtowanie poczucia odpowiedzialności za stan czystości powietrza i obowiązku jego zachowania dla przyszłych pokoleń, np. sadzenie drzew szczególnie w dużych miastach i w pobliżu ruchliwych ulic, nie niszczenie zieleni, tworzenie nowych terenów pod lasy i parki itp.
8. Rozumienie szkodliwości palenia papierosów dla zdrowia człowieka.

IV. Woda – niezwykła ciecz

1. Poznawanie znaczenia wody dla ludzi, zwierząt i roślin.
2. Rozumienie znaczenia wody w życiu człowieka i przyrody jako niezbędny czynnik dla życia na Ziemi.
3. Poznawanie właściwości wody: np. obserwowanie i słuchanie padającego deszczu, obserwacje kałuż, wsiąkania wody w ziemię, eksperymentowanie:
* zbieranie deszczówki, rozpuszczanie śniegu i sopli w okresie zimy, porównywanie z
wodą z kranu, dostrzeganie różnic,
* badanie rozpuszczalności w wodzie różnych substancji,
* badanie materiałów pływających i tonących w wodzie,
* hodowanie glonów – rozumienie ich znaczenia dla rozwoju innych organizmów, np.
ryb, ptaków.
4. Poznawanie zamkniętego obiegu wody w przyrodzie i jego znaczenia. Obserwowanie rzeki – charakterystyczny kolor wody i jej konsystencja.
5. Poznawanie zawodów, w których woda potrzebna jest ludziom do wykonywania pracy, np. marynarz, strażak, rybak.
6. Poznawanie przyczyn zanieczyszczenia wody, np. wylewanie ścieków, wyrzucanie śmieci do zbiorników wodnych itp.
7. Poznawanie skutków zanieczyszczenia wody.
8. Poznawanie sposobów oczyszczania wody, np. filtry, oczyszczalnie ścieków. Zorganizowanie wycieczki do oczyszczalni ścieków.
9. Organizowanie sytuacji mających na celu kształtowanie poczucia odpowiedzialności za stan czystości wód i obowiązku jego zachowania dla przyszłych pokoleń.

V. Gleba – świat, po którym stąpamy.

1. Poznawanie znaczenia gleby dla ludzi, zwierząt i roślin.
2. Poznawanie właściwości gleby, organizmów w niej żyjących.
3. Poznawanie możliwości nawożenia gleby – pozytywne i negatywne skutki tych zabiegów.
4. Rozpoznawanie niektórych rodzajów gleby – porównywanie ich pod względem składu, lepkości, wilgotności, stopnia rozdrobnienia. Nazywanie gleby, np. glina, piasek, próchnica itp.
5. Poznawanie przyczyn zanieczyszczenia gleby, np. nawozy, dzikie wysypiska śmieci.
6. Odpady jako jeden z czynników zanieczyszczeń gleby – poznawanie działań związanych z ograniczeniem ich:
* zrozumienie szkodliwego oddziaływania odpadów na środowisko przyrodnicze
i rozumienie potrzeby ograniczenia ilości śmieci np. poprzez stosowanie opakowań
wielokrotnego użytku – szklane słoiki i butelki.
* poznanie rodzajów odpadów wytworzonych przez człowieka i uświadomienie
korzyści z powtórnego zagospodarowania odpadów.
- poznawanie ekonomicznego aspektu zbierania puszek aluminiowych, makulatury,
szkła, plastiku pod hasłem : „szukaj zysku w odzysku”, rozumienie pojęcia recykling
- poznawanie aspektu zbierania makulatury w celu ochrony lasów,
- wdrażanie świadomych działań zmierzających do ograniczenia ilości śmieci.
7. Czynny uczestnictwo w akcji „Sprzątanie świata” – rozumienie celu organizowania takich akcji.
8. Wykorzystywanie materiałów odpadowych w pracach plastycznych na temat „Jak zrobić coś z niczego?”.


EWALUACJA PROGRAMU:

• Obserwacje nauczyciela.
• Rozmowy z dziećmi.
• Rozmowy z rodzicami.
• Całoroczne sprawozdanie z realizacji programu.