Program i formy oddziaływań terapeutycznych w pracy z dzieckiem autystycznym

Program i formy oddziaływań terapeutycznych w pracy z dzieckiem autystycznym

Uczeń w początkowym okresie nauczania wymaga szczególnej troski i oddziaływania terapeutycznego. W przypadku dziecka autystycznego oddziaływania te muszą być wielokierunkowe, a proces długotrwały. Podstawowym warunkiem prowadzenia terapii jest akceptacja dziecka, wszystkich jego zachowań i potrzeb. Dziecko bowiem doskonale wyczuwa emocje u innych ludzi wywołane swoją osobą. W miarę pogłębiania swej wiedzy i umiejętności praktycznych ciągle modyfikuję swoje metody pracy i formy oddziaływań terapeutycznych.
W mojej pracy terapeutycznej pierwszym etapem jest nawiązanie kontaktu na miarę możliwości ucznia . Kontakt w tym wypadku to nie tylko porozumiewanie się w działaniu, ale również próby zatrzymania wzroku dziecka na twarzy osoby dorosłej. W tym celu uczestniczę w zajęciach klasowych w roli obserwatora, a później nauczyciela wspierającego. Sytuacja ta umożliwiała stopniowo coraz bliższe kontakty
Kolejnym etapem moich oddziaływań jest umożliwienie dziecku spontanicznego wyrażania dziecku własnych przeżyć. Obserwowałam dziecko w jaki sposób wykonuje różne czynności, jakie emocje przejawia w związku z nimi. Zajęcia z dzieckiem prowadzę zawsze o tej samej porze, i co najważniejsze w jednym, stałym miejscu. Każda czynność, którą podejmuję wykonywana jest w określonym, tym samym czasie. Ważne było by czynności następowały po sobie w niezmiennym rozkładzie. W trakcie swojej pracy informuję ucznia o czynnościach, które mają nastąpić np. „jak skończysz rysować, poćwiczymy przy lusterku”. Redukuje to w pewien sposób poziom lęku.
W celu rozbudzenia procesów poznawczych organizuję zajęcia relaksacyjne redukujące napięcie mięśniowe i obniżające poziom lęku. Są to masaże mięśniowe, w szczególności mięśni twarzy. Zajęcia te okazały się bardzo pomocne w rozbudzaniu u dziecka zainteresowania otoczeniem. Po zajęciach relaksacyjnych łatwiej było mu się skupić na wykonywaniu konkretnego zadania.

Propozycje form oddziaływań terapeutycznych
I. Terapia logopedyczna jako jedno z podstawowych działań podejmowanych w przypadku dziecka autystycznego
II. Metoda Ruchu Rozwijającego W. Sherborne - system ćwiczeń, który wywodzi się z naturalnych potrzeb dziecka, zaspokajanych w kontakcie z dorosłymi, a potem w kontakcie z rówieśnikami.
III. Muzykoterapia
IV. Niedyrektywna Terapia Zabawowa
Wprowadzanie ograniczeń. Granice swobody dziecka wyznaczone są przez:
·zasadę zapewnienia mu bezpieczeństwa
·zasadę niedopuszczania do wyrządzenia krzywdy innym.
V. Terapia ruchowa z elementami Programów Aktywności Knill’ów
VI .Terapia behawioralna

VII .Trening umiejętności społecznych

Oddziaływania terapeutyczne obejmowały:
1. Pracę z rodzicami
2. Terapię z dzieckiem
Ad. 1
Współpraca z rodzicami miała na celu usprawnianie procesu dydaktycznego. Obejmowała ona następujące działania:
*informacja i pomoc w uzyskaniu specjalistycznego wsparcia
*pomoc w nabyciu umiejętności radzenia sobie z problemami
·kształcenie umiejętności pozytywnego myślenia
·redukowanie stresu
*kształtowanie umiejętności udzielania dziecku odpowiedniej pomocy
*włączenie rodziców do działań terapeutycznych (Ruch rozwijający W. Sherborne,)
*modyfikowanie postaw rodziców wobec dzieci
Prawdziwa pomoc polega bowiem na wyposażeniu rodziny w kompetencje umożliwiające jej kierowanie własnym losem i losem niepełnosprawnego dziecka. Wzbudzanie w rodzicach zaufania do swoich możliwości i umiejętności wychowywania dziecka z problemami w rozwoju, stwarzanie im szansy oraz doświadczenie skuteczności i efektywności działania jest najlepszą dla nich pomocą. Nie można pomóc dziecku o zaburzonym rozwoju nie uwzględniając w tym procesie jego rodziców. To oni są kluczem powodzenia interwencji podejmowanej wobec dziecka. Będąc za nie odpowiedzialnymi i opiekując się nim nierzadko przez większość jego życia, mają prawo do tego, by ich zamierzenia, oczekiwania, możliwości były traktowane jako bardzo ważne przy planowaniu postępowania wobec dziecka. Nieuwzględnianie przeżyć i doświadczeń rodziców, zmieniających się wraz z upływem lat, grozi całkowitym rozminięciem się zamierzeń i działań specjalistów z tym, co dzieje się w rodzinie. Nikłe są szanse, że dziecko będzie szczęśliwe, mając nieszczęśliwych, sfrustrowanych i zalęknionych rodziców. Stworzenie rodzicom okazji do uczestnictwa we wspieraniu rozwoju dziecka wpływa na ich poczucie kontroli nad swoim życiem, daje poczucie sprawstwa ważne dla wszystkich, a w konsekwencji zwiększa poczucie bezpieczeństwa.
Oddziaływania psychoterapeutyczne stosowane wobec dziecka obejmowały:
*nawiązanie kontaktu z dzieckiem
*budowanie więzi emocjonalnej z dzieckiem
*kształtowanie sposobu komunikowania się z otoczeniem poprzez słowo lub gest
*usprawnianie psychoruchowe
*organizowanie warunków do polisensorycznego poznawania otoczenia dzieci z dysfunkcjami
*umożliwienie dziecku „bycia sprawcą” działań w otoczeniu, co prowadzi do poszukiwania zadań
*umożliwienie dziecku spontanicznego wyrażania własnych przeżyć
*rozpoznawanie uwarunkowań niepożądanych form zachowania, do których należą stereotypie, agresja
*stopniowe eliminowanie zachowań bezsensownych na korzyść celowych
*nagradzanie zachowań celowych i zamierzonych
*wpojenie dziecku właściwej postawy wobec kolegów i dorosłych