O ekslibrisie - lekcja języka polskiego w klasie VI

Czas: 45 minut
Temat: Kierunek-biblioteka! O ekslibrisie...
Metody: burza mózgów, praca ze Słownikiem języka polskiego, rozmowa kierowana.
Cele: uczeń wie, jakie znaki towarzyszą mu w życiu; zna znaczenie słowa ekslibris, potrafi przygotować znak szkolnej biblioteki.
Lekcja jest włączona w harmonogram zadań szkolnego projektu podnoszącego czytelnictwo w klasach IV-VI.

Tok lekcji.

Wprowadzenie

1. Burza mózgów: odpowiedź na pytanie: Jakie skojarzenia wywołuje słowo znak? wszystkie propozycje nauczyciel zapisuje na tablicy, nie komentuje i nie ocenia trafności skojarzeń.

Rozwinięcie.
2. Uporządkowanie skojarzeń- praca ze Słownikiem języka polskiego wokół rzeczownika
znak. Przygotowanie notatki do zeszytu:
ZNAK
• graficzny (np. diakrytyczny, zapytania, interpunkcyjny)
• drogowy (informacje, ostrzeżenia, zakazy, nakazy)
• fabryczny (umieszczony na towarze, świadectwo pochodzenia i jakości towaru)
• jakości (znak 1 lub znak Q, którymi są opatrywane towary dobrej jakości)
• wodny (na papierze w postaci liter lub rysunku widoczny przy oglądaniu pod światło)
• szczególny (cechy fizyczne)
• krzyża
• zodiaku
•
3. Wyjaśnienie związków frazeologicznych:
Dawać się komuś we znaki. Znaki czasu. Wyciągnąć rękę na znak zgody.

4. Uzupełnienie tekstu z lukami.
Do ( XV wieku) książek nie drukowano, lecz przepisywano je (ręcznie). Praca taka trwała często nawet kilka miesięcy. Zajmowali się tym głównie ( zakonnicy). Rękopiśmienne księgi były bogato (ilustrowane). Pierwsza litera każdego rozdziału była większa od innych i ozdobiona rysunkami. Nazywano ją ( inicjałem). Od XVI wieku spotykamy również znak własnościowy książki zazwyczaj w formie kartki wklejonej na wewnętrznej stronie okładki. To (ekslibris), któremu mogła towarzyszyć sowa, jako symbol (mądrości). Czy twoja (biblioteka) posiada podobny znak?

Po przeczytaniu tekstu następuje uzupełnienie notatki. Uczniowie dopisują podpunkt * znak własnościowy książki-ekslibris

5. Wyjaśnienie słowa ekslibris – praca ze Słownikiem języka polskiego.
ekslibris – wywodzi się z łaciny; oznacza artystycznie wykonaną nalepkę z wkomponowanym nazwiskiem lub godłem właściciela; księgoznak; inaczej
,,z książek”, ,,z księgozbioru”.


6. Planowanie ekslibrisu szkolnej biblioteki. Jakie elementy bierzemy pod uwagę?
a. kształt znaku,
b. elementy symboliczne: sowa (sprawia wrażenie, że za wyrazistymi oczami znajduje się potężny mózg; tęczówka żółta lub pomarańczowa otoczona szlarą, czyli piórami rosnącymi promieniście wokół oczu, odmiennie ubarwionymi niż reszta upierzenia – na podstawie Słownika mitów i tradycji Wł. Kopalińskiego), otwarta księga, kałamarz, pióro itd.
c. wkomponowany napis: Biblioteka Szkoły Podstawowej,
d. tło znaku,
e. wielkość: na kartonie o formacie A-4.

7. Podsumowanie.
Uczniowie wskazują pożytki z czytania książek i wyjaśniają znaczenie słowa ekslibris.
Zadanie domowe: Przygotuj oryginalny ekslibris dla biblioteki lub do ulubionej książki, którą poleciłbyś do przeczytania rówieśnikom.
W ramach lekcji możliwe jest przygotowanie pieczęci, którą zostanie opieczętowana książka podarowana szkolnej bibliotece w ramach akcji Jedna klasa- jedna książka.