Program własny z edukacji artystycznej "Urodziłem się artystą"

Program własny
z edukacji artystycznej
adresowany do dzieci w wieku od 3 do 6 lat

"Urodziłem się artystą”


Opracowanie:
mgr Monika Malec
mgr Agnieszka Żelazna

Kielce 2012


Dane dotyczące programu:

Data rozpoczęcia realizacji programu:

1.09.2012 r.


Program własny:
Edukacja artystyczna dzieci w wieku przedszkolnym

„Urodziłem się artystą”


Obszar wdrażania programu:
Przedszkole Samorządowe Nr 5
Kielce ul. Nowaka Jeziorańskiego 67
Wdrażanie w grupach dzieci od 3 do 6 lat


Spis treści:

I. Motto programu

II. Wstęp

III. Charakterystyka programu

IV. Cele ogólne i szczegółowe

V. Treści edukacyjne

VI. Procedury realizacji programu

VII. Współpraca ze środowiskiem

VIII. Informacja o ewaluacji programu

IX. Literatura



I. Motto programu

„Choćbyśmy cały świat przemierzyli w poszukiwaniu Piękna nie znajdziemy go nigdzie, jeżeli nie nosimy go w sobie”

˜ Ralph Waldo Emerson˜


II. Wstęp

Dziecko w wieku przedszkolnym wykazuje naturalną dla swojego wieku i etapu rozwoju potrzebę ekspresji twórczej. Tworzy ono własny świat. Tak więc obok domu rodzinnego, przedszkole jest miejscem, gdzie dziecko uczy się jak żyć, postępować, jak współżyć z innymi, myśleć, marzyć i odczuwać. Dzieci są kreatywne z natury, dlatego tę wspaniałą zdolność należy w nich pielęgnować i rozwijać. Twórczość dziecięca jest czynnością odruchową, instynktowną i podświadomą. Mały artysta przeżywa radość kreacyjną, która pobudza go do dalszej zabawy formami, barwą czy dźwiękiem. Zadaniem nauczyciela jest zwrócenie uwagi dziecka na bogactwo jego energii i potencjał jaki w nim drzemie. Rysunek, taniec, ruch, muzyka i śpiew to te rodzaje ekspresji, które wyzwalane w sposób naturalny i umiejętnie wykorzystywane, służyć mogą rozwijaniu u dziecka potrzeby poznawania świata. Integracja plastyki, muzyki, słowa i ruchu stwarza możliwości wykorzystywania różnych form dziecięcej aktywności twórczej i przyczynia się do rozwoju intelektualnego, poznawczego, emocjonalnego i społecznego. Aby dziecko mogło wyzwolić swój wewnętrzny świat i posługiwać się właściwymi mu sposobami ekspresji – gestem, mimiką, słowem mówionym, aktywnością plastyczną i muzyczną – trzeba uszanować jego spontaniczność, nie hamować jego naturalności, jego własnych wizji i interpretacji widzianej sztuki.

Program „Urodziłem się artystą” został opracowany w celu rozbudzania w dzieciach miłości do sztuki i wrażliwości na wszystko, co jesteśmy w stanie objąć naszymi zmysłami. Pragniemy bowiem, by dziecko otoczone sztuką , w szerokim tego słowa znaczeniu, rozwijało się wszechstronnie.
Nieoceniony wpływ na poprawę samopoczucia, integrację z grupą, zredukowanie napięcia posiadają zabawy oraz zajęcia z muzyką, malowanie oraz teatr. Oddziałują one na sferę emocjonalno-wyobrażeniową, wzbogacają przeżycia, sprzyjają kształtowaniu pożądanych postaw społecznych, przeciwdziałają zachowaniom agresywnym. Głównym celem jaki nam przyświeca realizując treści programu „Urodziłem się artystą” to kształtowanie wrażliwości twórczej u dzieci w wieku przedszkolnym, dajemy także szansę dziecku na rozwój i podmiotowe traktowanie, bo przecież każdy z nas ma określony potencjał.

III. Charakterystyka

Program własny „ Urodziłem się artystą” skierowany jest do dzieci w wieku 3 - 6 lat realizowany we wszystkich oddziałach w Przedszkolu Samorządowym Nr 5 w Kielcach. Program ten jest propozycją sposobu realizacji edukacji artystycznej dzieci w wieku przedszkolnym i dostosowany jest do ich możliwości rozwojowych oraz uwzględnia zasadę stopniowania trudności. Zgodny z nową Podstawą programową Wychowania Przedszkolnego( Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2008r.Dz.U. z dnia 15 stycznia 2009r. Nr.4 poz.17) Program jest rozszerzeniem treści zawartych w programie W kręgu zabawy” autorstwa Jadwigi Pytlarczyk. Wydawnictwo Juka, który realizowany jest w naszej placówce przedszkolnej, a zawarte w nim treści zintegrowane są z Koncepcją planu pracy przedszkola.
Zajęcia artystyczne prowadzone będą w ramach godzin dydaktycznych jak również wykorzystywane będą podczas różnorodnych uroczystości przedszkolnych. wszystkie działania edukacyjne mają formę dostosowaną do dzieci w wieku przedszkolnym.

TREŚCI PROGRAMOWE
Treści programowe edukacji artystycznej zostały podzielone na trzy części, z których każdy odnosi się do konkretnej formy aktywności dziecka. Zakres treści do realizacji jest ułożony według stopnia trudności, który rośnie wraz z przyswojeniem przez dzieci zamierzonych celów.

AKTYWNOŚĆ PLASTYCZNA – ta część programu jest poświęcona działalności plastycznej dziecka. Pod kierunkiem swojego
nauczyciela dziecko poznaje techniki plastyczne, narzędzia i środki wyrazu artystycznego służące do przedstawiania otaczającej
rzeczywistości w formie plastycznej. Dziecko uczy się rozpoznawać i tworzyć barwy, projektować proste formy użytkowe i przestrzenne,
rozwija własną pomysłowość i wyobraźnię.
AKTYWNOŚĆ MUZYCZNA – to część poświęcona kontaktom dziecka z muzyką.
Zaprezentowane tu zostały różne formy aktywności muzycznej dziecka z wykorzystaniem elementów nowoczesnych metod i koncepcji
edukacyjnych kształcenia muzycznego dziecka (metoda C. Orffa, E. Jacquesa – Dalcroze’a, aktywnego słuchania muzyki B. Strauss,
pedagogiki zabawy, Metoda Dobrego Startu) w celu eliminacji zachowań agresywnych, pełnej samokontroli nad swoim
postępowaniem, muzykoterapia.
AKTYWNOŚĆ TEATRALNA – celem tych zajęć jest zapoznanie dziecka ze sztuką teatralną, poznanie środków wyrazu artystycznego
stosowanych w teatrze, kształcenie umiejętności dramatycznych podczas zabaw twórczych, wprowadzenie elementów gry aktorskiej w
tworzonych przez grupę inscenizacjach zakończonych występem przed publicznością na scenie.

IV. Cele ogólne i szczegółowe

Cel ogólne
Rozwijanie wrażliwości artystycznych dziecka poprzez wzbudzanie zainteresowań sztuką kształcenie umiejętności jej odbioru i tworzenia w zakresie aktywności plastycznej, muzycznej i teatralnej.
Doskonalenie i kształcenie umiejętności rozwiązywania problemów oraz radzenia sobie z przejawami przemocy – zmniejszenie zachowań agresywnych i przemocy wykorzystując muzykoterapię

Cele szczegółowe

- poznanie nowych technik plastycznych
- wykorzystywanie odpadów przemysłowych do tworzenia form przestrzennych
- rozpoznawanie i nazywanie barw
- nauka śpiewania piosenek, próby łączenia działań artystycznych
- poznanie nowych instrumentów perkusyjnych
- rozpoznawanie rytmu i tempa utworów
- wcielanie się w role bohaterów z bajek i baśni
- odgrywanie scenek ułożonych według własnych pomysłów
- nauka przezwyciężania lęków i tremy przed występem na scenie
- kształcenie umiejętności współdziałania w grupie.

V. Treści edukacyjne

1. Przedszkolak małym artystą - możliwości twórczego działania poprzez różne
techniki plastyczne.
2. Muzyka, taniec i śpiew - źródło terapii oraz relaksu
3. Jestem aktorem - teatr to nie tylko aktorzy


ZADANIA
OBSZAR TEMATYCZNY
WIELOKIERUNKOWE DZIAŁANIA EDUKACYJNE DOSTOSOWANE DO WIEKU DZIECKA


3-4 lata 5-6 lat

I. Przedszkolak małym artystą
1. Plastyka

Poznawanie podstawowych
technik plastycznych: rysunek, malowanie farbami wycinanka, wydzieranka; wyklejanka, lepienie, sztuka składania papieru origami.

Poznanie różnych technik – rysowanie na różnych powierzchniach i fakturach np. papier ścierny o różnej grubości, monety, szyby w drzwiach o wypukłych wzorach, firanki, serwetki, grube tkaniny obiciowe. Można także wykorzystać materiał przyrodniczy: korę drzew, liście, kamienie.

-warsztaty w placówce z artystą
plastykiem z teatru lalki i aktora „Kubuś”

- nauka rysowania i kolorowania obrazka np. owoce przy użyciu narzędzi takich jak: kredka świecowa, kredka ołówkowa, pastel, suche i olejne, ołówek, kreda, flamastry, węgiel drzewny, farby plakatowe farby wodne-akwarele, tusz, kolorowy


Poznawanie podstawowych środków i technik do rysowania i wykorzystania w zabawie
- barwa,
- kształt,
-kreska,
-linia,
-plama poprzez wykorzystanie sznurka, gąbki, kredek do tworzenia wzorów na dużym formacie.

Lepienie, formowanie, konstruowanie
-formy płaskie; kompozycje z papierowych kół z elementami techniki origami
- kompozycje z warzyw na płaskiej
powierzchni
- kuli z bibuły
- wypełnianie powierzchni materiałem przyrodniczym.

Stemplowanie metodą paluszkową jest rodzajem stemplowania palcami, polega na delikatnym zanurzeniu "poduszki" palca w farbie plakatowej, a następnie na przeniesieniu farby na papier. Podczas tworzenia pracy wykorzystujemy kilka kolorów,
- odbijanie stóp i dłoni: na białych lub kolorowych kartkach papieru, następnie tworzymy z nich kompozycje, uzupełniając je przy pomocy pędzla farbami.
-warsztaty w placówce z artystką
ludową – tworzenie ozdób
świątecznych z bibuły, krepy itp

-poznawanie sztuki sławnych
artystów: zwiedzanie
ekspozycji malarstwa w
muzeum; oglądanie rzeźb i
pomników w najbliższym
środowisku.
Warsztaty dla dzieci w Muzeum Narodowym i Diecezjalnym w Kielcach

Rysowanie różnymi przedmiotami
- różne ślady
- rysowanie nitką
- rysowanie ołówkiem i gumką
- rysowanie świecą

Nauka szkicowania postaci ołówkiem
- cieniowanie
- wyrażanie barwą nastroju

Lepienie, formowanie
- zwierzęta z masy solnej
- warzywa z masy papierowej
- wazony oklejane masą papierową

Stemplowanie: odbijanie stempli o różnych wzorach na papierze lub innym materiale.
-wykonanie szlaczków prostych, poprzez stosowanie jednego wzoru lub szlaczków złożonych z kilku występujących rytmicznie wzorów.
Do stemplowania wykorzystujemy różne nietypowe przedmioty: gumki recepturki, gumki frotki, korki, balony nadmuchane niewielką ilością powietrza lub wypełnione różnymi materiałami (mąką, solą, mąką ziemniaczaną itp.), zgniecioną gazetę, obręcze po taśmach klejących, nakrętki.


II.
Muzyka, taniec i śpiew-źródło terapii oraz relaksu
1.
Muzyka Słuchanie i nauka piosenek śpiewanych przez nauczycielkę lub z płyt CD z repertuaru dziecięcego

Zabawy rytmiczne : wystukiwanie rytmu wyliczanki, wyklaskiwanie rytmu piosenek,

Naśladowanie odgłosów przyrody za pomocą gry na instrumentach :
tamburyn, kołatki, trójkąt, talerze.

Słuchanie kołysanek – usypianek w celu wygaszenia złych emocji.

Muzykoterapia , ćwiczenia relaksacyjne przy muzyce i twórczym opowiadaniu słuchanie muzyki relaksacyjnej i wykorzystywanie metod C. Orffa, B. Strauss,
-zabawy rytmiczne do znanych dziecięcych piosenek „Jawor”, Jedzie pociąg”, „Babuleńka”, „Siała baba mak”, „Grozik”, „Pszczółki”, „Tygrysy”, „Króliczki”, Kłótnia o dziadka”
-zorganizowanie przedstawienia muzyczno-tanecznego pt. „Krasnoludki w lesie”
-nauka tańca „Siedmiokroczek”
„Śpiewanki dla lalek” – improwizacje wokalne
Zorganizowanie konkursu wewnątrz przedszkolnego pt „Maluchy śpiewają”do tekstów D. Gellner

Nauka piosenek śpiewanych przez nauczycielkę lub z płyt CD, kaset i innych nośników dźwięku z uwzględnieniem repertuaru dziecięcego i ludowego

Udział dzieci w koncertach muzycznych w przedszkolu prezentacja instrumentów przez pracowników Filharmonii Świętokrzyskiej
Słuchanie muzyki instrumentalnej i wokalno-instrumentalnej w bezpośrednim wykonaniu uczniów z PSM i OSM w Kielcach
Granie na instrumentach muzycznych prostych utworów dziecięcych
-gra na niekonwencjonalnych instrumentach muzycznych:
łyżki, pokrywka, grzebienie, puszki butelki,
- „Trepak” P. Czajkowskiego zagrany łyżkami drewnianymi, pokrywkami, łyżkami metalowymi.

- wykorzystanie opowieści Geralda Jaya Markoe,a do ćwiczeń relaksacyjnych, muzykoterapia
- słuchanie muzyki relaksacyjnej i wykorzystywanie metod C. Orffa, ,
B. Strauss,

Rozpoznawanie instrumentów takich jak: harfa, flet, obój, instrumenty strunowe i dzwony, stosowanie jogi, medytacji, relaksacji, muzyka do masażu
-ilustrowanie muzyki ruchem i działalnością plastyczną
- wykonanie pracy plastycznej inspirowanej muzyką poważną. ”Lot trzmiela” M. Rimski- Korsakow.
- tworzy letnia łąkę z motylami w pracy plastycznej

- udział w konkursach kolęd i pastorałek
- Nauka tańca „Polonez” prezentacja na zakończenie roku przedszkolnego

- Zorganizowanie konkursu muzyczno-plastycznego pt. „Wiosna kolorami się mieni”
-udział w VII Edycji konkursu tańca pod hasłem ”Tańczyć każdy może”


III.
Jestem aktorem– teatr to nie tylko aktorzy
1.
Teatr to nie
tylko aktorzy

-poznanie pracy aktora, podczas oglądania przedstawień które odbywają się w placówce
Oglądanie przedstawień teatralnych w wykonaniu aktorów użyciem kukiełek, pacynek.

-zabawy o charakterze naśladowczym (wiersze, piosenki); inscenizowanie ruchem sytuacji opisanych słownie przez nauczyciela
-odtwarzanie własnymi słowami i za pomocą gestu i ruchu zachowań postaci

-inscenizowanie literatury dziecięcej z zastosowaniem gry aktorskiej, kukiełek, pacynek, sylwet, teatrzyku cieni, teatru supełkowego

Rozwijanie twórczej postawy dziecka i własnej ekspresji poprzez tworzenie widowiska teatralnego podczas uroczystości przedszkolnych np.: Dzień Mamy i Taty, Dzień Babci, Pasowanie na prawdziwego przedszkolaka,

Nabywanie umiejętności aktorskich przez dziecko;
- pełnienie określonej roli w teatrzyku dziecięcym
- uczenie się sposobu właściwej interpretacji danej roli: ruch, mimika, gesty, dykcja.

Samodzielne tworzenie zabaw twórczych w oparciu o znany tekst
-improwizowanie scenek z życia codziennego z wykorzystaniem elementów dramy i teatru cieni
- zabawy w teatr z wykorzystaniem rekwizytów
-tworzenie własnych zakończeń opowiadań i bajek

-Samodzielne wykonywanie kukiełek, sylwet lub elementów strojów aktorskich i dekoracji

Przygotowanie inscenizacji utworu „Na straganie w dzień targowy”

Poznanie różnych form teatralnych poprzez udział w spektaklach i widowiskach teatralnych w Teatrze Lalki i Aktora „Kubuś”
- cechy charakterystyczne poszczególnych form scenicznych:
- drama
-teatr lalkowy jako forma teatralna
-teatr kukiełkowy
przedstawiona przez aktora kierującego lalką; rodzaje lalek: kukiełka, pacynka, marionetka, głos aktora
- pantomima jako forma sceniczna wyrażająca treść poprzez : pozy,
gesty, mimikę twarzy i ciała, ruch,
- teatr cieni jako forma interpretacji teatralnej z wykorzystaniem ekranu, światła i cienia: postaci przedstawione za pomocą lalki
- teatr żywego aktora, treść przedstawiona przez żywego aktora: ruchy ciała, mimika twarzy i gesty kostium, scena, ruch, muzyka

Rozwijanie twórczej postawy dziecka i własnej ekspresji poprzez tworzenie widowiska teatralnego podczas uroczystości przedszkolnych np.: Dzień Mamy i Taty, Dzień Babci, Jasełka.


VI. Procedury realizacji programu

Realizując program „Urodziłem się artystą” zostaną wykorzystane wszystkie formy pracy:
- indywidualna,
- grupowa
- zbiorowa
- spotkania z artystami ludowymi
- konsultacje z aktorami , muzykami

Wdrożenie i realizacja programu wskazuje na konieczność integracji zajęć plastycznych, muzycznych i teatralnych w tym celu wykorzystywane będą metody
- zabawowo-naśladowcze,
- zadaniowe, sytuacyjne i twórcze
- metody aktywizujące – odkrywanie, poszukiwanie, przeżywanie i działanie,
- metody słowne - rozmowa, opowiadanie, objaśnienie, instrukcja słowna, zagadka, .
- eksponujące – film, koncert ,nagranie
- praktyczne – pokazy, ćwiczenia
- problemowe – metody aktywizujące


VII. Współpraca ze środowiskiem lokalnym

1. Współpraca z rodzicami
- zapoznanie z programem ”Urodziłem się artystą”, zachęcenie do współpracy
- włączenie rodziców w urządzanie kącików teatralnych, muzycznych, plastycznych
- uczestnictwo rodziców w zajęciach i zabawach
- uczestnictwo rodziców w uroczystościach przygotowanych przez dzieci
2. Współpraca z Teatrem lalki i aktora „Kubuś”
3. Współpraca z WDK, z PS Nr 14, SP Nr 33, Radiem Kielce, PSM i OSM w Kielcach, z Filharmonią Świętokrzyską
- udział w konkursach plastycznych, galerii twórczości dzieci w placówkach oświatowych na terenie miasta Kielce
- udział w konkursach muzycznych(kolęd i pastorałek)


VIII. Ewaluacja programu

Ewaluacja programu ma na celu uzyskanie informacji o jego efektywności, porównanie rezultatów ze wstępnymi założeniami, oraz jego modyfikacja. Będzie prowadzona różnymi metodami z wykorzystaniem wielu narzędzi w formie:

- obserwacji dzieci w czasie zabaw i zajęć
- rozmów z dziećmi o tematyce i atrakcyjności oferowanych im zajęć
- udziału w konkursach plastycznych, tanecznych, piosenki
- analizy wytworów prac dzieci
- przedstawień teatralnych
- oceny uroczystości przedszkolnych

Dzięki realizacji treści przedstawionych w programie edukacji artystycznej dziecko:
- odkrywa własne możliwości i uzdolnienia artystyczne,
- kształci i wzbogaca własną pomysłowość, wyobraźnię oraz inwencję twórczą w różnych formach aktywności,
- potrafi przezwyciężyć obawy związane z publicznymi występami,
- potrafi słuchać, patrzeć, tworzyć i wyrażać własne przeżycia w kontaktach z różnymi dziedzinami sztuki,
- potrafi współdziałać w zespole, nie jest agresywne
- odczuwa radość i satysfakcję z pozytywnych efektów własnych działań,
- dostrzega piękno sztuki.
- eliminuje złe zachowanie


IX. BIBLIOGRAFIA

1. Bogdanowicz M.: Metoda Dobrego Startu, WSiP, Warszawa 2008.
2. Burowska Z.: Słuchanie i tworzenie muzyki w szkole, WSiP, Warszawa 1980.
3. Gloton R., Clero C.: Twórcza aktywność dziecka, WSiP, Warszawa 1985.
4. Lam W.: Sztuka dziecka i jej naturalny rozwój, Nasza Księgarnia, Warszawa 1966.
5. Ławrowska R .: Muzyka i ruch, WSiP, Warszawa 1991.
6. Megrier D.: Zabawy teatralne w przedszkolu, Cyklady, Warszawa 2000.
7. Sacher W.A.: Słuchanie muzyki i aktywność artystyczna dzieci, Kraków, Impuls, 1999.
8. Zborowski J.: Rozwijanie aktywności twórczej dzieci, WSiP, Warszawa 1986.
9. A. Natorff, K. Wasiluk „Wychowanie plastyczne w przedszkolu” WSiP Warszawa 1990
10. M. Samoraj Raabe „Artystą być w przedszkolu” Edukacja w przedszkolu 1999
11. K. Komińska „Malowane muzyką” wyd. Grafikom Poznań 2004

Artykuły:

1. Kisslinger - Dąbrowska E.: Jak inspirować przedszkolaka do twórczości? W: Edukacja w Przedszkolu, Raabee, 1999.
2. Opiłowska T.: Ekspresja i percepcja plastyczna i jej rola w kształtowaniu osobowości dzieci W: Życie Szkoły, 1985/ nr 7 – 8.
3. Samoraj M.: Artystą być... w przedszkolu., W: Edukacja w Przedszkolu, Raabee, 1999.
4. Skrzetuska G.: Edukacja dziecka przez sztukę, W: Plastyka w Szkole,
5. Tarczyński J.: Aktywne słuchanie muzyki według Batii Strauss, W: Wychowanie Muzyczne w Szkole, 2000/ nr 2 - 3.