Edukacja regionalna dla najmłodszych

PROGRAM AUTORSKI

EDUKACJA REGIONALNA
dla najmłodszych


Opracowała:
Wioleta Grobelna

Pinczyn, 2012r.


Spis treści:

1. Wstęp
2. Charakterystyka programu
3. Cele ogólne i szczegółowe programu.
4. Procedury osiągania celów
5. Hasła programowe i ich treści
6. Przewidywane osiągnięcia
7. Ewaluacja
8. Literatura


1. Wstęp

Realizacji treści regionalnych sprzyja zintegrowany charakter tej edukacji oraz związek z wychowaniem rodzinnym i środowiskiem, z którym dzieci są bardzo mocno związane. W wieku przedszkolnym tworzy się poczucie przynależności narodowej związanej z językiem i kulturą. Wrażliwość małych dzieci sprawia, że chłoną one obrazy, kształty, barwy, zapachy i dźwięki w sposób niebywale intensywny. Przeżycia emocjonalne utrwalone w dzieciństwie a przywołane w pamięci, po latach spowodują, że dzieci odkryją uroki miejsc urodzenia, do których się tęskni i wraca.
Poznawanie przez dzieci własnego dziedzictwa kulturowego powinno odbywać się od wczesnego dzieciństwa, na każdym etapie edukacji poprzez formy dostosowane do wieku, rozwoju psychofizycznego i intelektualnego we współpracy ze środowiskiem. Aby dzieci mogły przywiązać się do swojej „małej i dużej Ojczyzny”, muszą ją dobrze poznać i poczuć jakie bogactwo tkwi w historii, tradycji i kulturze. Należy wzbogacać przeżycia dzieci, a jednocześnie umożliwiać poznanie ziemi rodzinnej. Nie można zapomnieć o budzeniu się ciekawości i życzliwości wobec świata, który otacza nasz kraj.
Przedszkole jest pierwszym ogniwem edukacji. Dzieci nie muszą zrozumieć i zapamiętać wszystkiego. Nasze oddziaływanie edukacyjne mają być kontynuowane w szkole. Pracując z dziećmi nad wprowadzaniem założeń programowych, należy starać się dostosować do zmieniających się zainteresowań i możliwości dzieci oraz własnej wiedzy i umiejętności.

2. Charakterystyka programu

Program jest przeznaczony dla dzieci 3 i 4- letnich z grupy przedszkolnej w Publicznym Przedszkolu w Pinczynie. Składa się z czterech haseł programowych, w których zostały uwzględnione nie tylko treści kształcenia związane z problematyką regionalną, ale również możliwości nabywane przez dzieci trzy i czteroletnie.

Hasła programowe:
■ Rodzina – „tu jest moje miejsce, tu jest mój dom”.
■ Pinczyn – miejscowość, w której mieszkam.
■ Kociewie – poznajemy nasz region.
■ Kultywowanie tradycji i zwyczajów.

3. Cele ogólne i szczegółowe programu.
Opracowując program założyłam następujące ogólne cele:
· Rozbudzanie u dzieci poczucia przynależności do „swoich korzeni” w rodzinie, do społeczności przedszkolnej, środowiska lokalnego, regionu.
· Przybliżanie tradycji i obrzędów świątecznych we własnej miejscowości.
· Poznawanie twórców ludowych wraz z ich twórczością.
Celami szczegółowymi programu są:
· Znajomość członków swojej rodziny i ich ról.
· Wzmacnianie więzi uczuciowej z rodziną poprzez prowadzenie rozmów z dziadkami i rodzicami na temat przeszłości.
· Budzenie przywiązania do rodzinnego krajobrazu i elementów folkloru kociewskiego.
· Wyzwalanie aktywności twórczej dzieci i pozytywnej motywacji zmierzającej do kultywowania tradycji kociewskich.
· Kształtowanie mowy poprzez wprowadzanie elementów gwary kociewskiej i nazewnictwa.
· Ukazanie piękna sztuki ludowej (tańca, haftu, folkloru literackiego, stroju ludowego) regionu kociewskiego i innych regionów Polski.

4. Procedury osiągania celów.
► Merytoryczne przygotowanie nauczyciela do prowadzenia zajęć regionalnych.
► Stwarzanie możliwości żywego uczestnictwa dzieci w tradycyjnych sposobach przyrządzania żywności np.: wypiekach chleba, ciastek, wyrób masła.
► Spotkania z ludźmi propagującymi „Kociewszczyznę” na co dzień.
► Włączanie rodziców do aktywnego udziału w wybranych zajęciach i pracach przygotowawczych.
► Organizowanie wycieczek po okolicy.
► Umożliwienie dzieciom bliskiego kontaktu z wytworami kultury materialnej poprzez zajęcia w szkolnej izbie regionalnej.
► Udział w konkursie przedszkolnym pod hasłem „Kartka wielkanocna z motywami kociewskimi” .
► Zachęcanie wychowanków do twórczości własnej dotyczącej m. in. tradycji wyniesionych z domów rodzinnych.
► Włączanie dzieci w poszukiwanie informacji o historii regionu, zwyczajach, twórcach ludowych przy pomocy rodziców.
► Udział w ewentualnych konkursach zewnętrznych
► Organizowanie zajęć upowszechniających dorobek artystyczny Kociewia.

5. Hasła programowe i ich treści.
Rodzina – „tu jest moje miejsce, tu jest mój dom”.
· Praca z tekstem gawędy Antoniego Górskiego „Coś cióngnie w rodzinne stróny”. Wyjaśnienie pojęć związanych z pochodzeniem, rodziną, pokrewieństwem. Próby mówienia gwarą kociewską.
· Wykonanie w domu przy pomocy rodziców drzewa genealogicznego i wykonanie wystawki prac w przedszkolu. Rodzina bliższa i dalsza, „po mieczu” i „po kądzieli”.
· Spotkania z gośćmi – słuchanie wspomnień dziadków.
· „Dlaczego ludzie tak jak ptaki wracają do swych gniazd rodzinnych”
· Gdzie pracują moi rodzice?
· Praca plastyczna – wykonanie albumu „Moja rodzina”.

Pinczyn – miejscowość, w której mieszkam.

· Legendy o Pinczynie i ich twórczyni Franciszce Powalskiej.
· Pinczyn – jego miejsce na mapie gminy, regionu i Polski.
· Chwila z piosenką – „Czi nie psiankno tu w Psinczinie”.
· Wyprawy odkrywcze: wyprawa do diabelskiego kamienia, nasza rzeka Piesienica, odwiedzamy kościół parafialny – wspólne dzieło mieszkańców, szukamy starych budynków.
· Zasłużeni ludzie naszej miejscowości.
· Spotkania z miejscowymi regianolistami.

Kociewie – poznajemy i uwrażliwiamy na piękno naszego regionu.
· „Jak daleko sianga Kociewie?” –pytanie i odpowiedź w gawędzie Kaźmniyrza autorstwa A. Górskiego.
· Zabawy z mapą – plastyczne wytyczanie granic regionu.
· Gromadzenie informacji o Kociewiu: zbieranie zdjęć i widokówek, oglądanie albumów, odszukiwanie informacji w przewodnikach.
· Praca plastyczna „Kociewie”.
· Wycieczka do stolicy Kociewia – Starogardu Gd., wycieczka do muzeum „Ziemi Kociewskej”.
· Wyprawa do Aboretrum w Wirtach – najpiękniejsze zakątki Kociewia.
· Pieśni i piosenki sławią naszą ziemię nauka wybranych zwrotek utworu „Jezdóm Kociywiakam”.

Kultywowanie tradycji i zwyczajów.
· Poznanie tradycji stroju ludowego, poznanie stroju regionalnego.
· Próby wykonania regionalnych tańców.
· Poznanie tradycji kulinarnych naszego regionu – z pamiętnika babci.
· Opowieści o kociewskich zwyczajach związanych z budowaniem domu.
· Omówienie tradycji związanych z dożynkami. Próby wykonania wieńca dożynkowego.
· Poznanie zwyczajów andrzejkowych.
· Obrzędy i zwyczaje domowe w czasie świąt Bożego Narodzenia i Wielkiej Nocy. Udział w konkursie: „Kartka wielkanocna z motywami kociewskimi”.

6. Przewidywane osiągnięcia.
Dzieci znają strukturę swojej rodziny i podział ról w rodzinie. Znają swoje korzenie i pojęcie drzewa genealogicznego. Rozumieją i znają wartości pamiątek rodzinnych. Rozumieją konieczność poszanowania tradycji i zwyczajów rodzinnych.
Mają poczucie więzi z najbliższym otoczeniem. Zdobywają postawy poczucia przynależności do swojej Ojczyzny.
Dostrzegają piękno i walory krajobrazowe swojego regionu. Poznają folklor swojego regionu poprzez sztukę ludową, taniec i literaturę. Znają legendy o Pinczynie i wybrane baśnie kociewskie. Poznają pojęcie „dziedzictwo kulturowe”, otwierają się na wartości tego dziedzictwa, zdobywają umiejętności opowiadania o własnej miejscowości, regionie, ciekawych ludziach w nim żyjących. Odwiedzają miejsca związane z historią swojej miejscowości i regionu.
Rozwijają swoją własną pomysłowość podczas realizacji prac plastycznych, przygotowując występy artystyczne
Świadomie i aktywnie uczestniczą w życiu wspólnoty lokalnej, w zachowaniu i pomnażaniu dziedzictwa kulturowego.

7. Ewaluacja.
Ewaluacja będzie miała na celu uzyskanie informacji na temat stopnia przyswojenia wiedzy, stopnia zaangażowania dzieci. Powinna także wykazać stopień realizacji przewidywanych osiągnięć, mocne i słabsze strony realizacji programu, jakość wybranych metod i form pracy, a w rezultacie ma prowadzić do refleksji co trzeba zmienić bądź ulepszyć w przyszłości.
Kontrole i ocena realizacji programu odbywać się będzie przy pomocy kart pracy i obserwację w trakcie jego realizacji oraz za pomocą wytworów prac dzieci.

8. Literatura.
Górski A. Pory roku. Kociewie. Media KOCIEWIAK. Starogard Gdański 2002
Janowicz B. Bajki kociewskie. Bernardinum. Pelplin 2003
Kreistin W. Pieśni z Kociewia. Gdańsk 1970
Malicki L. Kociewski rok obrzędowy. Pomerania nr 1. Gdańsk 1963
Wiśniowska E. Pinczyn. Monografia wsi kociewskiej. Zrzeszenie Kaszubsko – Pomorskie. Gdańsk 1981