Budowanie poczucia własnej wartości u dzieci - zbiór zabaw

BUDOWANIE POCZUCIA WŁASNEJ WARTOŚCI U DZIECI

Zebrała i przedstawiła Marzena Nowak

Wzmacniające poczucie wartości

Jestem gwiazdą
Dzieci ustawiają się w szpaler. Każde z nich kolejno przechodzi przez jego środek, owacyjnie witane przez kolegów. Ćwiczenie kończy rundka: Kiedy muszę wyjść na środek sali, czuję że...

Duma
Dzieci siedzą w kręgu, po kolei kończą zdanie: Jestem dumny,że...

Wyobrażenia
Dzieci dobierają się parami i jedna z osób mówi do partnera : ,,Wyobrażam sobie,  że jesteś... lubisz.. interesujesz się...” . Następnie zamieniają się rolami.  Po zakończeniu ćwiczenia siadają w kręgu i każdy kończy zdanie w rundce, zaczynające się od słów: Jestem... lubię... interesuję się... Rozmowa na temat: Co z tego, co usłyszałeś od kolegi, okazało się prawdą, a co nie ?

Dotyczące rozpoznawania i kierowania emocjami

Malowanie uczuć
Dzieci malują kartkę kolorem, który najbardziej im się kojarzy z aktualnie przeżywanym przez nie nastrojem.

Rundka „uzupełnij zdania”
Prowadzący podaje początek zdania, a każdy kończy je zgodnie z własnymi doświadczeniami: Boję się, że ... , Złości mnie, że... , Cieszę się, gdy...

Rekin
Dzieci siadają płasko na podłodze w kręgu i trzymają koc na wysokości brody. Jedna z osób – „rekin” wchodzi pod naprężoną tkaninę i próbuje wciągnąć pod koc wybraną przez siebie osobę. Podsumowaniem zabawy jest rozmowa na temat: Jak czułeś się w roli rekina?, Co czułeś będąc w roi ofiary?

Termometr samopoczucia
Prowadzący przygotowuje na paskach papieru kilka biegunowych wartości i emocji. Zasób pojęć nauczyciel winien dopasować do poziomu intelektualnego dzieci.
smutny - wesoły
rozgniewany - pogodny
dobry - zły
bezpośredni - zamknięty w sobie
koleżeński - samolubny
agresywny - empatyczny
domator - podróżnik
Praca odbywa się w parach. Uczestnicy losują paski papieru i przygotowują w dwójkach scenki pantomimiczne, obrazujące wylosowane emocje i wartości. Później kolejno odgrywają scenki, a pozostałe dzieci odgadują, o co chodziło. Po każdej prezentacji i próbie odgadnięcia - omówienie znaczenia tych uczuć i wartości.

Relaksujące
Człowiek pośrodku koła
Ochotnik, który chciałby „rozruszać grupę” wchodzi do środka i wykonuje różne ruchy, odgłosy, słowa, które zostają przez nas skopiowane. Przez pewien czas ma on magiczną moc nad grupą.

Śmiejąca dżdżownica
Uczestnicy kładą się na podłodze w taki sposób, aby każdy trzymał głowę na brzuchu swojego poprzednika. Pierwsza osoba pokazuje wesoły śmiech następnej osobie (w wyniku śmiechu ma podskoczyć głowa następnego).

Zaśnij - obudź się
Dzieci siedzą przy stołach. Dla każdej grupy zostaje ustalony czarodziejski dźwięk, po którym dzieci będą powoli zasypiały: wciskanie długopisu, brzęk kluczy, rozcinanie nożyczkami papieru, zasuwanie zamka błyskawicznego, przewracanie strony w książce, odgłos wydawany przy ostrzeniu ołówka w temperówce, itp. Teraz dzieci kładą ramiona na stole i chowają w nich swoje twarze. Oznacza to, że „zasnęły”, dlatego też panuje cisza jak makiem zasiał. Gdy dana grupa usłyszy swój czarodziejski dźwięk - budzi się.

Głęboki oddech
Wszyscy uczestnicy siedzą wygodnie na swoich krzesłach. Jako wstęp każdy 1-2 razy nabiera głęboko powietrza do płuc i wypuszcza je powoli, wydając przy tym dźwięk podobny do syreny. Zaczynamy możliwie od najwyższego tonu i schodzimy coraz niżej. Przy wydychaniu powietrza wypowiadamy określone głoski np.: piu. miu, hia, itp. (samogłoski na początku się nie nadają). Ten chór syren jest bardzo komiczny i pobudza do śmiechu. Teraz uczestnicy kładą obie dłonie na brzuchu. Oddychają przeciwdziałając na ciężar rąk, przy czym brzuch uwypukla się. Wszyscy liczą po cichu do trzech i wypuszczają powietrze również odliczając do trzech. To ćwiczenie oddechowe powtarzane jest tyle razy, aż cała grupa osiągnie poczucie odprężenia.

Bal maskowy
Chciałabym wam zaproponować zabawę, która może sprawić, że poczujecie się bardziej swobodni i ożywieni. Za chwilę ja zacznę, zwracając się z określonym wyrazem twarzy do mojego sąsiada po prawej stronie. Zachowam moją maskę tak długo, aż osoba ta skopiuje ją. Kiedy jej się to uda, powoli przekręca głowę do swojego sąsiada po prawej stronie. Tuż przed bezpośrednim zwróceniem swojej twarzy do sąsiada, przybiera ona nowy grymas - własną maskę. Nie planujcie tego wcześniej, ćwiczymy kilka minut. Nie rozmawiamy ze sobą, nie wykorzystujemy rąk do porozumiewania się. Gdy wszyscy wykonają zadanie, ćwiczenie w odwrotnym kierunku.
Refleksja:, Co wyrażały maski? Czym różniły się od siebie? Co mówi moja maska o mnie i o moim nastroju?


Plastyczne

Mówi mój rysunek
Na kartkach z bloku rysunkowego dzieci farbami lub kredkami, bez użycia słów, przekazują informacje, które chcieliby przekazać koleżance lub koledze. Nauczyciel zbiera rysunki i prezentuje je grupie. Wszyscy próbują odgadnąć, co uczeń chciał pokazać w sposób niewerbalny

Rysowanie bilateralne (ćwiczenia obu rąk, oburęczne, symetryczne do pionowej osi, będące swoistym lustrzanym odbiciem)
Jest to ćwiczenie rozluźniające, które potęguje u dzieci zdolność wyobrażania sobie różnych kształtów. Dzieci malują na dużych arkuszach, na tablicy lub na boisku kredą obiema rękami razem motywy: motyl, kwiat, maska, wąż, sosna, itp.

Tańczące mazaki
Prowadzący prosi dzieci: Pozwólcie tańczyć waszym mazakom po papierze! Po tej komendzie starają się one wykonywać rytmiczne ruchy rękoma. Z kształtów takich jak: spirale, koła, wstęgi, fale, linie i punkty powstają interesujące obrazki.
- Twoje mazaki mogą tańczyć także parami. Weź po jednym do każdej ręki. - Na jednej kartce papieru tańczą mazaki dwojga dzieci. Mogą być one w różnych kolorach. Niektóre mazaki tańczą powoli, blisko siebie, inne są dzikie i wciąż uciekają od siebie.
Komentarz:
Malowanie przy muzyce rozluźnia nasze ciało, pozwala na odreagowanie napięć psychicznych. Dzieci pozbywają się stresu i uczą harmonijnego rytmu pracy. Wybór muzyki zależy od potrzeb dzieci: poprzez proste piosenki dziecięce po klasykę.


Energetyzujące

Wszyscy razem
Jedna osoba wychodzi za drzwi. Reszta grupy ustala jakieś słowo i dzieli się na tyle grup, ile sylab zawiera to słowo. Każda grupa otrzymuje jedną sylabę i kiedy zgadujący wejdzie do sali wszyscy razem rytmicznie wykrzykują swoją sylabę, aż zgadujący poda właściwe słowo. Dobrze jest zacząć od słów 3 sylabowych i stopniowo zwiększać stopień trudności wyszukując coraz to dłuższe wyrazy.

Taśma produkcyjna
Wszyscy klękają w kole i śpiewając lub recytując przekładają rytmicznie woreczki w prawą stronę(potem zmiana- w lewo):
Hej ho, hej ho ,do przedszkola by się szło.
Hej ho, hej ho , hej ,ho, hej ho, hej ho , hej ho!
Tempo zabawy wzrasta w miarę powtarzania piosenki.

Parząca piłka
Dzieci ustawione w kręgu podają sobie piłkę (może to być również dowolny przedmiot). Piłkę trzeba podawać szybko, ale tak, aby jej nie upuścić. Stopniowo zwiększamy trudność zabawy zmieniając kierunek gwizdkiem lub dodając kolejne piłki. Osoby, które upuszczą piłkę lub, u której spotkają się dwie piłki dają fant lub w umówiony sposób wkupują się z powrotem do gry.

Sztafeta z kredką
Grupę dzielimy na 2, 3 lub 4 zespoły, w których dzieci ustawiają się jeden za drugim. W jednakowej odległości od każdego zespołu kładziemy na podłodze lub równym krześle dużą kartkę papieru. Na krótko przed startem prowadzący podaje dane pojęcie np.: ,,warzywa”. Na sygnał kolejne osoby z rzędu dobiegają do kartki i rysują dowolne warzywo. Ważne jest, aby w całym rzędzie nie powtórzyło się. Można za każdą poprawnie narysowaną nazwę dać jeden punkt oraz przyznać punkty za kolejność.


Inne pojęcia: zabawki, kwiaty, owoce, drzewa, itd.

1.Balonowy tenis
Do przeprowadzenia tej zabawy każde z dzieci potrzebuje wyjątkowej „rakiety”do tenisa. Może nią być packa na muchy, drewniana łyżka, rolka tekturowa po papierze toaletowym lub papierowym ręczniku, kawałek tektury. Dzieci ustawiają się w kole. Trzeba odbijać nadmuchany balon do kolegów i koleżanek możliwie jak najdłużej, ważne jest, aby nie dotknął on podłogi. Zabawę można ożywić malując na balonie śmieszną twarz.


Ułatwiające komunikowanie się z innymi

Głośno - cicho
Chętna osoba wychodzi z sali. W tym czasie wybrana osoba chowa umówiony przedmiot. W poszukiwaniu tej rzeczy pomagają wszyscy stukając o podłogę cicho lub głośno.

Kamienna twarz
Dzieci siedzą naprzeciw siebie w parach i opowiadają o swojej ulubionej zabawce lub bajce. W czasie rozmowy partner zachowuje kamienną twarz. W innej wersji tego ćwiczenia dzieci siedzą zwrócone plecami do siebie. W obu ćwiczeniach powinna wystąpić zamiana ról i omówienie w rundce: Co sprawiało ci największą trudność podczas tej rozmowy? Jak powinna zachować się osoba słuchająca, aby ułatwić rozmowę?
Prowadzący podsumowuje tę zabawę, zapoznaje dzieci z zasadami właściwego zachowania się podczas prowadzenia rozmowy. Podkreśla, że to, w jaki sposób mówimy, ma dla słuchającego większe znaczenie niż to, co mówimy.

Mój przyjaciel
Rozmowa w parach o swoim najlepszym przyjacielu z wykorzystaniem informacji zdobytych na temat komunikacji słownej i bezsłownej.
Podsumowanie zajęć:
W którym przypadku było ci najłatwiej prowadzić rozmowę, gdy siedzieliście do siebie plecami, rozmawialiście z osobą „zamurowaną” czy w ostatniej sytuacji? Dlaczego?


PRZYKŁADY ZABAW REDUKUJĄCYCH NADRUCHLIWOŚĆ

Balon
Uczestnicy zabawy ustawiają się w ciasnym kole. Podają sobie ręce i recytując znaną rymowankę tworzą jak największy krąg, aż do chwili jego rozerwania.

Wacik w kręgu
Dzieci siedzą na podłodze w parach, twarzami do siebie. Między nimi jest obręcz (pętla), w której znajduje się wacik. Zadanie polega na tym, aby przekazywać sobie wacik przez dmuchanie, ale tak, by nie wydmuchać go poza obręcz.

Papierowa kula
Przygotowujemy stos zużytych gazet. Dzieci robią z nich kule. Można nimi rzucać jak piłką, podawać między sobą, rzucać do celu.

Ćwiczenia z książką
Dzieci maszerują z książką na głowie tak, aby nie spadła, siadają z nią na krześle. Wznoszą ramiona, wykonują przysiady, rozglądają się na boki, wykonują krążenia nóg, rąk, itp.
Modyfikacją zabawy mogą być ćwiczenia w parach (oczywiście z książką na głowie) np.: huśtawka - dzieci trzymając się za ręce wykonują naprzemiennie przysiady, albo: Wstań, popatrz w lewo, wstań, popatrz w prawo, usiądź.

Sztafeta patyczków
Każdy uczestnik ma dwie patyczki (liczmany). Dzieci stojąc w dwóch rzędach przekazują sobie patyczek przy pomocy „patyczkowych” szczypiec. Na końcu patyczek wkładany jest do pudełka. W międzyczasie wędrują kolejne patyczki. Te patyczki, które upadną na podłogę, muszą zostać przeniesione przy pomocy ,,szczypców”. Która drużyna pierwsza przełoży zapałki, wydaje okrzyk radości.

Balon klowna Bobo
Dzieci dobierają się parami. Jedno dziecko siedzi po turecku, pochyla przy tym tułów lekko do przodu. Druga osoba stoi za ,,balonem” i napompowuje go przy użyciu wyimaginowanej pompki. Każdemu ruchowi pompowania towarzyszy głośne syczenie : szszszszszsz. Balon staje się coraz większy i większy (dziecko ,,balon” cały czas siedzi po turecku), aż poczuje on napięcie nawet w opuszkach palców. Gdy jest napompowany - przyglądamy się mu. Aż nagle - co to? Balon ma maleńką dziurkę, przez którą ucieka powietrze. Napięcie powoli ustępuje , a balon staje się coraz mniejszy (przybieramy rozluźnioną postawę).


PRZYKŁADY ZABAW NIWELUJĄCYCH NADPOBUDLIWOŚĆ SFERY POZNAWCZEJ

Sfera słuchowa

Chór zwierzątek
Grupa dzieli się na trzy zespoły: pieski, kotki i kurki. Każdy śpiewa znaną piosenkę np.: Wlazł kotek na płotek... w swoim języku, czyli: miau, hau, ko-ko. Prowadzący występuje w roli dyrygenta i wskazuje, która grupa śpiewa dany fragment piosenki.

Kran - liczymy krople
Dzieci mają zamknięte oczy, prowadzący odkręca powoli kran, aż zaczną z niego spadać krople. Dziecko liczy je w myślach. Po maksymalnie 20 kroplach kran jest zakręcony. Dziecko otwiera oczy i podaje liczbę policzonych kropli.

Podaj dźwięk
Uczestnicy stają w kręgu, obejmują się ramionami, zamykają oczy. Prowadzący rozpoczyna, podając jakiś swój dźwięk (np. mlaskanie językiem, gwizdanie). Następna osoba powtarza ten dźwięk i dodaje swój własny. Można próbować naśladować dźwięki przyrody, np. lasu, morza, zwierząt i dźwięki instrumentów, urządzeń, pojazdów, itd.

Pusta szklanka
Na stole jest 4 - 6 szklanek napełnionych różną ilością wody. Jedna z nich jest pusta. Prowadzący uderza widelcem po kolei w szklanki, na koniec uderza w pustą, by dzieci mogły łatwo zapamiętać jej dźwięk. Potem dzieci zamykają oczy, prowadzący uderza widelcem w szklanki w różnej kolejności. Jeśli dziecko uważa, że słyszy dźwięk pustej szklanki, podnosi rękę.


Sfera wzrokowa

Dopasuj buty w pary
Dwie osoby wychodzą za drzwi. Reszta dzieci ściąga buty i ustawia w różnych miejscach, osobno lewy, osobno prawy. Kto pierwszy znajdzie więcej par butów i ustawi je pośrodku koła?

Błyskawiczna kontrola
Dwaj uczestnicy stoją naprzeciwko siebie oko w oko. Przez minutę mają czas, aby się sobie nawzajem przyjrzeć i zapamiętać możliwie najwięcej szczegółów. Następnie stają do siebie plecami, a pozostali członkowie grupy zadają im wymyślone przez siebie pytania dotyczące wyglądu partnera.

Żywy posąg
Dzieci stoją w parach. Jedno z nich przybiera jakąś pozę, np. odchylona głowa, uniesiona ręka itp., a drugie rejestruje ten obraz w pamięci. Po chwili odwraca się i w tym czasie jeden, dwa lub trzy elementy zapamiętanej pozy ulegają zmianie, np. noga jest cofnięta, zmiana mimiki, inne ustawie