Konspekt artykułu Przemysława Hausera "Rozejm trewirski z lutego 1919 roku z niemieckiej perspektywy"

1. Powstanie Wielkopolskie, które wybuchło pod koniec grudnia 1918 roku szybko odniosło sukces militarny. Spotkało się to z reakcja Niemiec, które wysłały do Wielkiej Brytanii notę dyplomatyczna zapowiadająca wszczęcie działań odwetowych. Reakcja państw Ententy była jednak nie po ich myśli, gdyż zakazywała wręcz wszelkich akcji militarnych na tym terenie. Postulowała rozejm. Spotkało się to ze zdecydowanym sprzeciwem Niemiec, które uważały że powstańcy walczą na niemieckiej ziemi a więc Niemcy mają prawo bronić swoich mieszkańców. W drodze rokowań wytyczono linię demarkacyjną, z którą nie chcieli zgodzić się Niemcy. Rozpoczęła się długa dyskusja w Trewirze na ten temat między przedstawicielami Ententy z głównodowodzącym siłami Ententy marszałkiem Ferdynandem Fochem na czele a przedstawicielami strony niemieckiej z Matthiasem Erzbergerem na czele, którym towarzyszyły działania zaczepne ze strony Niemiec skierowane przeciwko powstańcom, co nie było zgodne z trwającym rozejmem.

2. Losy rozejmu ważyły się w Weimarze, gdzie zwołano posiedzenie nowego rządu niemieckiego. Zaproponowano odrzucenie warunków rozejmu, co jednak spotkało się z ostra krytyka ze strony większości sił politycznych. W rezultacie podjęto decyzję o konieczności podpisania warunków rozejmu. 16 lutego w Trewirze podpisano rozejm na mocy którego przedłużono rozejm, a linia demarkacyjna ustalona 14 lutego pozostał w mocy. Była to jedynie granica militarna. Przyszłe granice między Polska a Niemcami miała zostać ustalona w czasach pokoju.

3. Opinia publiczna która dała o sobie znać w prasie niemieckiej nie była jednoznaczna. Od słów krytyki pod adresem aliantów, którzy nie dali Niemcom pola manewru po krytykę rządu Niemiec, który zwlekał z załatwieniem tej sprawy w drodze rokowań ze strona polską. Ponadto do rządu niemieckiego napływały protesty ze strony mieszkańców spornych terenów. Władze Niemiec próbowały uspokoić wzburzona opinie publiczną wyjaśniając, że linia demarkacyjna ma jedynie znaczenie militarne.

4. Zagadnienie granicy z Polską było też tematem obrad parlamenty Niemiec, gdzie wypowiadano się w podobnym tonie, jak opinia publiczna, co dawało wsparcie moralne ludności spornych terenów. Nie dotyczyło to jednak uchodźców z Poznańskiego, którzy nie mieli nadziei na utrzymanie tych terenów w granicach Niemiec. Zawiązali związek Deutsche Heimatbunt Posner Fluchtlinge, który żądał od swego rządu podjęcia walki o odzyskanie prowincji poznańskiej. Wkrótce oddziały tego związku powstały wzdłuż całej linii demarkacyjnej i były bardzo liczne. Rozejm trewirski nie przerwał też przygotowania armii niemieckiej do ponownego zajęcia Wielkopolski.

5. Po rozejmie trewirskim, ale jeszcze zanim zostały podpisane ostateczne ustalenia, podjęto dalsze rokowania z Ententą w Poznaniu i Krzyżu, które miały uregulować szereg spraw wynikłych w następstwie rozejmu, a dotyczących dziedziny ekonomicznej, politycznej oraz militarnej. Rokowania te nie zostały sfinalizowane, gdyż delegacja Niemiec na polecenie naczelnego dowództwa opuściła Poznań. Być może stronie niemieckiej chodziło o podtrzymanie atmosfery tymczasowości, która mogła dać pretekst do zbrojnego rozstrzygnięcia problemu Wielkopolski.