Opis i analiza przypadku wychowawczego i edukacyjnego ucznia

ZAGADNIENIE : Praca z uczennicą nieradzącą sobie z własnymi emocjami.


I. Identyfikacja problemu.

Analiza dotyczy uczennicy Magdaleny M, uczennicy klasy drugiej LO.

Uczennica pozostawała pod moja opieką w klasie wychowawczej. Problem dotyczy narastającego problemu w kontaktach z rówieśnikami oraz powtarzających się epizodów utarczek słownych z nauczycielami uczącymi.

Rodzice, bardzo zaangażowani w proces wychowawczy córki, przejawiali cechy nadopiekuńczości. Magda była zdolną i bystrą uczennicą, na moich lekcjach nie sprawiała żadnych kłopotów wychowawczych; sygnały jakie otrzymywałam od innych nauczycieli nie zgadzały się z moim odbiorem uczennicy i dlatego postanowiłam przyjrzeć się tej sytuacji bliżej.


II. Geneza i dynamika zjawiska.

Magda została przyjęta do szkoły ze świadectwem z wyróżnieniem i bardzo dobrym zachowaniem a na obozie integracyjnym zdawała się być popularną i lubianą osobą; na moich lekcjach pracowała z wielkim zaangażowaniem i uwagą, siedziała zawsze w pierwszej ławce i zaprzyjaźniła się z najlepszą uczennicą w klasie; nie spóźniała się, nie opuszczała lekcji a rodzice Magdy, oboje, stawiali się za każdym razem na dniach otwartych aby śledzić na bieżąco postępy Magdy.

Nauczyciele uczący informowali mnie jednak o powtarzających się sytuacjach, w których Magda po otrzymaniu oceny niższej niż bardzo dobra- na przykład dobrej z plusem- potrafiła wybiec ze szlochem z klasy, trzaskając drzwiami lub kwestionować obiektywność postawionej oceny wnikliwie studiując wiadomości podawane w podręczniku czy w notatkach. Dodatkowo, pozostali uczniowie zwracali jej uwagę na nieeleganckie i nielojalne zachowanie w stosunku do koleżanek i kolegów, kiedy na przykład prosili o powtórne powtórzenie lub wytłumaczenie niezrozumiałych kwestii z danego przedmiotu. Magda najczęściej reagowała opryskliwie mówiąc, że ona to już wie i nie chce tracić czasu. Uczennica wyraźnie traciła na popularności a ja chciałam się dowiedzieć, co się zmieniło.

Po odbyciu kilku rozmów z Magdą wywnioskowałam, iż dziewczynka nie może zrozumieć, dlaczego duża ilość pracy jaką wkłada w naukę nie owocuje ocenami bardzo dobrymi i upatrywała rozwiązania tej kwestii na zewnątrz siebie- w nieobiektywności nauczycieli, małostkowości, złych intencjach czy wreszcie faworyzowaniu innych. Zorientowałam się, że Magda chciała dorównać swoje przyjaciółce, Kasi T., która miała najwyższą średnią w klasie i nauka przychodziła jej znacznie łatwiej. Dziewczynka kilkakrotnie też wspomniała, iż jej w zasadzie te oceny by wystarczyły, ale swoimi osiągnięciami nie spełnia oczekiwań rodziców.

Dziewczynka wyraźnie odseparowała się od reszty klasy, przestała uczestniczyć w jakichkolwiek dyskusjach klasowych, np. na godzinach wychowawczych powtarzając do lekcji a na przerwach trzymając się ze swoja przyjaciółka na uboczu.

Po kolejnych rozmowach z rodzicami Magdy i konsultacji z psychologiem szkolnym, zyskałam pewność, że zachowanie Magdy jest konsekwencją nadmiernej presji rodzicielskiej oraz zaniżonego poczucia własnej wartości.


III. Znaczenie problemu.

Na podstawie swoich kilkuletnich doświadczeń, uważam, iż zbytnie zaangażowanie dziecka w naukę oraz przesadne skupienie na osiągnięciach są zwiastunami poważniejszych problemów. Dzieci i młodzież, jakkolwiek byśmy tego nie pragnęli, nie poświęcają całej swojej uwagi i wysiłków wyłącznie nauce i chętnie wykorzystują możliwe okazje, aby się w szkole bawić, a nie tylko uczyć. Magda interesowała się głównie nauką, nie przejawiała chęci zawiązywania bliższych znajomości z kolegami i koleżankami z klasy i moim zdaniem reagowała w sposób agresywny na przejaw jakiejkolwiek krytyki ze strony nauczycieli. Uznałam, iż jest to zachowanie, które nie tylko psuje jej wizerunek w klasie, atmosferę pracy w klasie w ogóle, ale także blokuje jej dalszy rozwój.


IV. Prognoza.

1. Prognoza negatywna.

uczennica nie zmieni swojego nastawienia, niepowodzenia szkolne mogą zdominować jej pragnienia i potrzeby a tym samym przyczynić się do obniżenia nastroju a nawet depresji.

dziewczynka zniechęci się do nauki

niewłaściwe kontakty z grupą wynikające z nieumiejętności radzenia sobie z gniewem mogą przyczynić się do wykluczenia jej z grupy rówieśniczej a tym samym do obniżenia poczucia własnej wartości, wyobcowania i samotności

2. Prognoza pozytywna.

po wdrożeniu odpowiednich działań, uświadomieniu rodzicom problemu, otoczeniu dziewczynki odpowiednią pomocą pedagogiczną uczennica zmieni swoje nastawienie do nauki, rówieśników w klasie co przełoży się również na jej samoocenę i wyniki w nauce


V. Propozycje rozwiązania.

1. Zadania naprawcze

włączenie Magdy w organizowanie wycieczki szkolnej
włączenie Magdy w dyskusje w ramach godzin wychowawczych
rozmowa Magdy z pedagogiem szkolnym
rozmowa rodziców Magdy z pedagogiem szkolnym
rozmowa z psychologiem szkolnym
spisanie kontraktu określającego właściwe zachowanie Magdy

2.Zadania profilaktyczne.

● otoczenie Magdy szczególną opieką przez wychowawcę, innych nauczycieli, psychologa i pedagoga szkolnego,
● włączenie Magdy w życie klasy- wyznaczenie obowiązków,
● zachęcanie Magdy do korzystania i udzielania pomocy koleżeńskiej uczniom z problemami edukacyjnymi,
● włączanie ją regularne w życie klasy i szkoły;


VI. Wdrażanie działań

● Po indywidualnej konsultacji z psychologiem szkolnym, na kolejnym spotkaniu z rodzicami przedstawiłam problem wychowawczy związany z zachowaniem Magdy i zaproponowałam konsultacje w Poradni psychologicznej. Ku mojemu zaskoczeniu, rodzice odmówili współpracy.

● Magda natomiast, skorzystała z moich rad i wzięła udział w serii spotkań z panią psycholog, które skierowane były na podniesienie poczucia własnej wartości uczennicy oraz sens dbania o kontakty koleżeńskie.
Dodatkowo, Magda dowiedziała się jak skutecznie radzić sobie z gniewem oraz niepowodzeniami szkolnymi.

● Zaangażowałam Magdę w organizowanie wycieczki szkolnej i poprosiłam o pomoc w organizowaniu wieczorków integracyjnych podczas tejże wycieczki. Dziewczynka na początku miała wiele obiekcji, jednak finalnie to ona stała się główną animatorka ogniska na wyjeździe.

● Indywidualne rozmowy z poszczególnymi nauczycielami w celu umożliwienia Magdzie poprawy zachowania również pozwoliły jej pozbyć się pierwszego, złego wrażenia.


VI. Efekty oddziaływań.

Wspólna praca wychowawcy, psychologa szkolnego a także w końcu samej Magdy pozwoliły uzyskać zamierzony efekt. W wyniku pozytywnego wzmocnienia z mojej strony i innych nauczycieli wzrosło u niej poczucie własnej wartości, zmniejszyły się aspiracje a chęć do nauki nie osłabła. Magda zaczęła powoli akceptować swoje ograniczenia, mniej rywalizowała o oceny i lepiej znosiła drobne niepowodzenia w nauce.
Kwestia niechęci rodziców do uczestniczenia w terapii pozostała niewyjaśniona.

opracowała
Izabela Piekut