Ruch i zabawa - pomysły na zabawę w grupie

Zebrała i opracowała Ewa Kozłowska

„Poprzez działalność zabawową dziecko rozwija swój umysł, rozszerza swoje doświadczenia, doskonali sprawność i umiejętności psychiczne i fizyczne, rozwija się intelektualnie i emocjonalnie." I. Zgrychowa
Wszyscy zdajemy sobie sprawę z doniosłej roli zabawy i ruchu w życiu małego dziecka. Zabawa ma duży wpływ na socjalizację dzieci i młodzieży.
Zabawy zespołowe stanowią działalność zaplanowaną i zorganizowaną, w której czynności i role są podzielone między członków grupy, a jedno lub więcej dzieci organizuje aktywność pozostałych i kieruje zabawą.
Zabawy ruchowe są formą działalności najbardziej odpowiadającą potrzebom dziecka, wynikającą z właściwości jego rozwoju i zajmują pierwsze miejsce w pracy z dziećmi. Zabawy ruchowe mają dodatni wpływ na rozwój dziecka. Dają możliwość zaspokojenia naturalnej potrzeby ruchu, rozwijają sprawność ruchową, uczą współdziałania w zespole i współzawodnictwa a także panowania nad emocjami. Poczucie sprawstwa i akceptacji w grupie budzi radość i pozytywne emocje.
Dziecko pozbawione możliwości zabawy z rówieśnikami ma problemy we współżyciu w grupie, jest samolubne i nieprzystosowane.

Oto kilka ciekawych propozycji zabaw ruchowych do wykorzystania w pracy z grupa, a tych nigdy nie za dużo ;)

Zrób swoją wizytówkę :
Wydzieramy z papieru płatek śniegowy – wpisujemy swoje imię, przyklejamy do ubrania

Powitanie w kole
Witam wszystkich, którzy... mają guziki i zamieniam ich w łyżwiarzy
...są w spodniach i zamieniam ich w pingwiny
....mają czerwone ubranka i zamieniam ich w renifery
...mają wełniane swetry i zamieniam ich w misie polarne
...wszystkich, którzy lubią zimę

„Hej-ho...” na sanki ,by się szło , hej-ho, hej-ho, hej-ho
Siedzimy w kręgu, każdy z uczestników zdejmuje 1 but i kładzie go przed sobą. Razem śpiewamy piosenkę, rytmicznie uderzając butami o podłogę
/ 1x / a za każdym następnym razem but przestawiamy o 1 osobę w prawo. Śpiewamy tak długo aż, każdy z uczestników otrzyma swój but.

Jedziemy w świat /na podstawie Szalone wycieraczki/
Uczestnicy siedzą blisko siebie na obwodzie koła twarzą do środka. Każdy powinien bez trudu dotknąć dłońmi barku sąsiada po lewej i prawej stronie. Zabawa odbywa się przy /do wyboru/:
• rymowanka „Hej jedziemy w świat daleki poprzez góry poprzez rzeki”
• nagranie o wyraźnym rytmie i jednolitym tempie (2/4 lub 4/4).
1. Wszyscy równocześnie wykonują następujące czynności: na raz uderzają dłońmi w swoje kolana, na dwa dotykają dłońmi barku sąsiada po prawej stronie, na trzy uderzają ponownie w swoje kolana, a na cztery dotykają dłońmi barku sąsiada po lewej stronie. Czynność powtarzamy dwukrotnie.
2. Następnie osoba, która prowadzi zabawę pokazuje wymyślony przez siebie ruch wycieraczek samochodowych. Pozostali uczestnicy naśladują ten ruch, który musi być cykliczny (tak jak pracujących wycieraczek), może być wykonywany dowolnymi częściami ciała w pozycji siedzącej (np.: stopami, rękami, głową, palcami, nogą itp.). Po wykonaniu czterech "cykli" wycieraczki przestają pracować i ponownie powtarzamy uderzenia w kolana i dotykamy sąsiadów. Zabawa kończy się, gdy wszyscy pokazali wymyślony przez siebie ruch pracujących wycieraczek.

Zabawa „ Lawina”
2 osoby tworzą igloo, w środku igloo – Eskimosek, lawina – zmiana wszystkich osób; tworzymy z innymi osobami nowe igloo itd.

Zimowa mieszanka /na podstawie Mikser/
Wszyscy stoją w kółku, osoba prowadząca jest w centrum wskazuje kogoś z kręgu, wywołując: bałwan, narciarz, choinka, zaprzęg konny
bałwan -> Wskazana osoba układa ręce w kształt koła unosząc je w gorę, następnie sąsiedzi tworzą po obu jego bokach „miotły” z rozłożonych dłoni uniesionych do góry
narciarz -> Wskazany podnosi obie ręce do góry, tak jakby chciał chwycić za kijki do nart. Osoby po bokach to „kijki” –w klęku pochylają się i prostują.
choinka -> Wybraniec jest tym razem chwiejącą się choinką, tworząc z uniesionych rąk jej czubek. Osoby po bokach zaś zginają ręce, tak, aby utworzyć gałęzie choinki. „Choinka szumi” na wietrze
zaprzęg konny -> wskazana osoba staje się woźnicą a osoby obok - końmi i klaskają stukając kopytami w miejscu
Kto się spóźni lub pomyli - odpada.

Bałwan / na podstawie Goofy /
Wyznaczamy bałwana, który chodzi z otwartymi oczami i milczy, pozostali uczestnicy poruszają się z zamkniętymi oczami i wyciągniętymi rękami. Jeżeli kogoś dotkną pytają „bałwan”, jeżeli dotknięta osoba milczy to znaczy, że spotkali bałwana- otwierają oczy i dołączają do bałwana / ręce na ramionach poprzednika /.
Jeżeli na pytanie „bałwan” słyszą też pytanie „bałwan” idą dalej w poszukiwaniu bałwana. Zabawa kończy się, gdy wszyscy znajdą bałwana.

„Zabawy Hani” /na podstawie Mama poszła do sklepu/
Uczestnicy kolejno powtarzają zdanie, dodając dalszy ciąg opowiadania, dodatkowo ilustrując ruchem każdą dodaną czynność.
• Hania poszła na górkę /chód/
• Hania poszła na górkę i ulepiła bałwana /chód i lepienie bałwana/
• Hania poszła na górkę, ulepiła bałwana i jeździła na nartach
• itp.

„Muzyczno - zimowa zgadywanka ” / pary lub grupy z większą ilością osób/
Pierwsza para: ZI-MA – 2 osoby chodzą po sali i na melodię np.. „Hu hu ha nasza zima zła” lub „wlazł kotek na płotek” czy inną znaną śpiewają: sylabę „ZI” – 1 osoba i „MA” –2 osoba.
pozostałe pary: BAŁ-WAN, KU-LIG, SAN -KI – podobnie
Wybrane osoby chodzą po sali i próbują ustalić ukryte w melodiach słowa.

„Z górki na pazurki” /na podstawie „Posłała mnie matka”/- pląs harcerski.
Śpiewamy rytmicznie poniższy tekst najpierw wolno i cicho, potem coraz szybciej i głośniej wykonując kolejne ruchy oczywiście dostosowane do tempa melodii: klaśnięcie we własne kolana, w bark kolegi po prawej stronie, w swoje kolana, w bark kolegi po lewej stronie itd..
Zjadę sobie z górki, z górki na pazurki,
i z tej górki na pazurki zjeżdżam sobie, bęc!

Śnieżyca
Każdy z uczestników zajmuje miejsce w kręgu – na krzesłach lub w wyznaczonych miejscach do siedzenia np. szarfami itp. Jeden z uczestników zabawy / stojący, bez krzesła/ opowiada jakąś zimową historyjkę, i w momencie, gdy użyje słowa ŚNIEŻYCA, wszyscy (łącznie z nim) przesiadają się. Ten, który nie zdąży usiąść, opowiada kolejną historyjkę.

Zły Yeti /na podstawie Zły czarodziej/
Spotkanie ze śniegowym potworem, który napotkane dziecko dotykiem, zamienia w lodowe sople. Yeti nie lubi biegających dzieci i chce spokoju. Uwolnić „zaczarowanego” może inne dziecko, które ma taki sam kolor wybranego elementu ubrania i wypowie słowa „Jesteś wolny”.

Na ratunek– „memo ruchowe”.
Podczas śniegowej zawiei rodzeństwa zagubiły się.
Wybrane dziecko –„ratownik” ma za zadanie odszukać je i połączyć /opuszcza salę/, a grupa dobiera się w pary /rodzeństwa/. Każda para ustala wspólny ruch i wszyscy mieszają się. Uczestnicy chodzą po sali, młodsze dzieci mogą stać w wybranym miejscu, aby trochę ułatwić szukanie par, odgadywać mogą też dwie osoby.
Wraca „ratownik”, dotyka kolejno osoby, które prezentują swój ruch. Jego zadaniem jest połączenie wszystkich w pary wg tego samego ruchu.

Wojna na śnieżki - /wykorzystujemy stare gazety lub inną makulaturę/.
Dwie grupy wyznaczają swoje terytoria. Na sygnał nauczyciela grupy formują papierowe kule i obrzucają się nimi nawzajem. Zwycięża ta grupa, która na swoim placu boju ma mniej kul.
Inny wariant: dzieci mogą rzucać kule lewą ręką lub np. siedząc itp.

„Śniegowa rzeźba” Po zakończeniu w/w zabawy można wykonać jakąś rzeźbę z zebranych kul.

„Żarłoczny potwor” – /rekwizyty wielki worek/może być koc, prześcieradło itp. oraz kule śniegowe z papieru/
„W śniegowej krainie spotkałyście strasznie żarłocznego potwora lodowego. On lubi jeść tylko kulki śniegowe. Możecie go nakarmić. Zobaczcie, jaki ma wielki brzuch, musi dużo zjeść, aby dać nam spokój. Ooo.. jak mu burczy w brzuchu... a nie! to on warczy ze złości, bo jest głodny.

„ Zimne ręce” /krem lub balsam do rąk/
„Wyobraźcie sobie, że podczas zabaw z zimnym śniegiem zmarzły wam ręce. Są lodowate i sztywne. Dobierzcie się w pary a ja rozdam wam czarodziejski balsam. Balsam działa tylko wtedy, gdy dobry i życzliwy kolega wciera go w wasze dłonie.”
/Nauczycielka rozdaje po kropli kremu a dziecko masuje ręce kolegi. Po czym następuje zmiana/.


Literatura:
Alex S., Vopel W. K., Nie ucz mnie, ale pozwól i pomóż mi się uczyć!, Kielce 2004
Noga E, Wasilak A, Stare i nowe zabawy podwórkowe, KLANZA, Lublin 2002.
Rojewska J., Grupa bawi się i pracuje, Wrocław 2000
Vopel W. K., Od stóp do głów, Kielce 2001
Vopel W. K., Witajcie oczy, Kielce 2009
Vopel W. K., Witajcie ręce, Kielce 2009
Vopel W. K., Witajcie uszy, Kielce 2009
Vopel W. K., Gry i zabawy interakcyjne dla dzieci i młodzieży, Kielce 2009
Zgrychowa I. Zabawy na słońce i deszcz, Warszawa 1985