Sztuka, ja i moje zmysły

ZAJĘCIA WARSZTATOWE
Opracowała : Iwona Bernat

Temat : " Sztuka, ja i moje zmysły ".

Cele i zadania zajęć:
-uświadomienie znaczenia zmysłów /wzroku, słuchu, węchu i dotyku / w tworzeniu i odbiorze sztuki,
-pobudzanie do odważnego i precyzyjnego wyrażania własnych odczuć,
-rozbudzanie wyobraźni i fantazji,
-zapoznanie z twórczością ludzi upośledzonych fizycznie:
• Steawe Wander - niewidomy piosenkarz;
• Andrea Bocielli - niewidomy śpiewak operowy;
• Joni Eareckson - sparaliżowana malarka malująca ustami;
• innych artystów malujących nogami, ustami / K. Kosowski, St. Kmiecik, A.Sapińskiej, J.Bunce, B. Peardon... /
-uwrażliwienie na ludzi pokrzywdzonych przez los oraz uczenie tolerancji wobec ich odmienności;
-uświadomienie niebezpieczeństwa jakie płynie z brawurowej, nieprzemyślanej zabawy;

Materiały i środki wykorzystane na zajęciach:
-waciki nasączone różnymi zapachami szczelnie zapakowanymi i umieszczonymi w " ciekawym " pudełku,
-kolorowe nitki,
-różnorodne rzeczy i przedmioty o różnorodnym kształcie i fakturze, np. kolczasty kasztan, gładki kubek, zwiewna chustka, kłębek wełny, szorstki papier ścierny, lekkie piórko i in.
-kartki czarnego papieru / dla każdego uczestnika - format A - 5 /,
-nagranie video z koncertu Andrea Bocielli,
-płyty CD z utworami A. Bociellego i S. Wander'a,
-reprodukcje dzieł plastycznych w/w artystów,
-nagrania utworów muzycznych muzyki klasycznej, rozrywkowej, eksperymentalnej,
-książka Joni Eareckson, pt. " Joni ",
-farby plakatowe, akrylowe, kredki pastelowe, pędzle, kleje,
-sztalugi;
-papier do malowania farbami i kredkami pastelowymi / różne formaty /,


Przebieg zajęć :

Część I.

Dzieci siedzą w kręgu, w środku którego leżą czarne papiery, kolorowe nici, kleje oraz " tajemnicze pudełko ". Przed każdym uczestnikiem leżą przykryte, różne przedmioty. Nauczyciel, poprzez " ciepłe " wprowadzenie do tematu stwarza atmosferę spokoju, rozluźnienia, wyciszenia - wprowadza dzieci w stan gotowości do działania twórczego. Wyjaśnia co będzie się dalej działo...
Tajemnicze pudełko zostaje otwarte... Na prośbę nauczyciela dzieci zawiązują sobie oczy - " wyłączają " zmysł wzroku. Nauczyciel podchodzi do każdego z uczestników a ten wybiera jeden zapachowy wacik, wącha go i po odsłonięciu leżących przed nim przedmiotów szuka takiego, który kojarzy mu się z wybranym zapachem. Po wykonaniu polecenia dzieci uzasadniają swój wybór. Pamiętając zapach swojego wacika dobiera odpowiadający mu / jego zdaniem / kolor nici / może wybierze kilka kolorów ?... /. Następnie wybrane nici nakleja na czarny papier tak, by ich forma, sposób naklejenia, użyta ilość odzwierciedlały wybrany wcześniej zapach. W dalszej części zajęć dzieci uzasadniają wybór koloru i formę wykonanej przez siebie pracy / porównują, kojarzą, mogą nadawać nazwy swoim pracom ustnie bądź, np. zapisują nazwę na karteczce i naklejają na pracę /. Układają wykonane prace w środku koła tak, żeby każda była dobrze widoczna.

Część II.

Dzieci kładą się na dywanie, zamykają oczy i słuchają kolejnych utworów proponowanych przez nauczyciela / 3 - 4 utwory różnych gatunków o zróżnicowanym nastroju, tempie i dynamice /. Podczas słuchania wybierają utwór, który / w ich odczuciu / najlepiej odzwierciedla ich wewnętrzny nastrój, towarzyszące im emocje. Po wysłuchaniu utworów uzasadniają swój wybór, próbując odważnie i swobodnie wyrażać swoje myśli.
W dalszej części ćwiczenia dopasowują do wybranego przez siebie utworu dowolną pracę, którą wykonały w części pierwszej i uzasadniają swój wybór.
Reasumując dzieci wyodrębniają rodzaje zmysłów, które wykorzystywały podczas wykonywania zadań.

Część III.

Dzieci siadają do stołu, na którym leżą różne reprodukcje obrazów artystów niepełnosprawnych. W tle słychać utwory A. Bociellego i Steawa Wander'a Oglądają je i na polecenie nauczyciela wybieraj te, które ich zdaniem wymagają od artysty dużego talentu i wysiłku. Uzasadniają swój wybór.
Dowiadują się w jaki sposób obrazy te zostały namalowane... Oglądają je ponownie - z innym spojrzeniem - i dowiadują się, że utwory, które słychać w tle wykonują niewidomi artyści...
Następnie nauczyciel / krótko i treściwie / opowiada o tym, jak podczas dziecięcych zabaw A. Bocielli stracił wzrok a J. Eareckson została sparaliżowana - czyta krótki fragment książki pt. " Joni ".
W tym miejscu następuje swobodna dyskusja mająca na celu uświadomić dzieciom jak ważny jest w życiu rozsądek i rozwaga i jakie konsekwencje niesie za sobą ich brak.

Część IV.

Nauczyciel nawiązuje do pierwszej części zadania i prosi dzieci aby myślami powróciły do wybranych przez siebie zapachów i spróbowały skojarzyć je z jakimiś miejscami, przeżyciami, wspomnieniami, zjawiskami, przedmiotami..., które w efekcie będą tematem ich malarskiej pracy.
Zadanie zostaje utrudnione przez to, że mają ją wykonać bez pomocy rąk...albo ustami albo nogami.
Dzieci same, w zależności od potrzeb, dobierają sobie materiały i miejsce do pracy twórczej i próbują niekonwencjonalnie stworzyć dzieło malarskie.

Część V.

Nauczyciel eksponuje prace poprzez powieszenie ich w miejscu do tego przeznaczonym - szkolna galeria. W tym miejscu następuje analiza i ocena prac przez dzieci pod kierunkiem nauczyciela. Dzieci próbują krytycznie / w sensie pozytywnym / wyrazić swój stosunek do własnej pracy i prac kolegów uwzględniając trudności, jakie miały podczas realizowania zadania. Nauczyciel rejestruje wykonane prace poprzez sfotografowanie.
Na zakończenie zajęć dzieci oglądają na video fragmenty koncertu Andrea Bociellego.

Uwagi o realizacji warsztatów:

Warsztaty mogą mieć formę otwarta, np. dla rodziców dzieci w nich uczestniczących, dla nauczycieli bądź sponsorów, którzy ufundowali materiały. W przypadku braku sponsorów materiały zabezpieczają sami uczestnicy, dyrekcja szkoły i nauczyciel.
Wykonane przez uczniów prace mogą być wyeksponowane w galerii szkolnej, na wystawie w lokalnych instytucjach, w szkolnej lub lokalnej gazetce.