Współpraca z rodzicami,opiekunami wychowanków jako jedno z głównych zadań psychologa Młodzieżowego Ośrodka Wychowawczego

Praca psychologa w Młodzieżowym Ośrodku Wychowawczym (dalej MOW) to przede wszystkim udzielanie wsparcia psychologicznego wychowankom, zarówno w formie indywidualnej, jak i grupowej. To także współpraca z pracownikami Ośrodka: Dyrekcją, wychowawcami, nauczycielami, pielęgniarką, lekarzem psychiatrą, terapeutą leczenia uzależnień, doradcą zawodowym, pracownikiem socjalnym oraz wieloma instytucjami i organizacjami działającymi na rzecz dzieci i młodzieży. Jednak zdecydowanie ważną rolę w procesie resocjalizacyjnym naszych podopiecznych, w którym uczestniczymy jako psycholodzy MOW, pełni również współpraca z ich rodzicami i opiekunami.
Wychowankowie Ośrodka kierowani są do niego na podstawie postanowienia Sądu. Duży procent z nich pochodzi z rodzin dysfunkcyjnych, obciążonych różnymi problemami. Często są to rodziny rozbite lub zrekonstruowane. Znaczna liczba chłopców wychowywana jest jedynie przez mamę, która z dość często przyjmuje wobec syna postawę ochraniającą i nadopiekuńczą. Ojcowie bywają nieobecni w procesie wychowawczym, a niektórzy z nich stosują przemoc wobec całej rodziny. Zdarza się także, że w rodzinach naszych wychowanków jeden z rodziców jest uzależniony od alkoholu, a drugi współuzależniony. Jest to szereg trudności osób dorosłych, w których wzrasta młody człowiek, nasz wychowanek.
By praca z naszymi podopiecznymi na terenie MOW była jak najbardziej efektywna, staramy się włączać w nią rodziców i opiekunów. Nie jest to proces łatwy, gdyż chłopcy trafiają do naszego Ośrodka z całej Polski. Z tego względu na co dzień korzystamy głównie z kontaktu telefonicznego, podczas którego omawiamy bieżące funkcjonowanie wychowanków, ich sukcesy oraz trudności. Ustalamy metody pracy, motywujemy do bieżącego kontaktu z synem, umiejętnego wspierania dziecka w procesie resocjalizacyjnym, ustalamy zasady wyjazdów na urlopowania do domu rodzinnego, zbieramy wywiad na temat jego przebiegu, planujemy kolejne oddziaływania wychowawcze. Niejednokrotnie wspieramy rodziców w ich trudnościach małżeńskich czy okołorozwodowych.
Oprócz bieżącego kontaktu telefonicznego mobilizujemy rodziców do przyjazdu do naszego Ośrodka. Wychowankowie bardzo doceniają, gdy są odwiedzani przez swoich bliskich na terenie MOW. Mogą wówczas spędzić razem czas, a dla nas pracowników, jest to okazja do obserwacji ich relacji, lepszego poznania oraz przeprowadzenia niezbędnych rozmów. Zależy nam również, by rodzice uczestniczyli wraz ze swoimi synami w różnych uroczystościach, które organizujemy na terenie placówki: rozpoczęciu oraz zakończeniu roku szkolnego, podsumowaniu pierwszego półrocza nauki,
po którym chłopcy wyjeżdżają z rodzicami na ferie zimowe do domu rodzinnego. Organizujemy wówczas wspólną Mszę Świętą, spotkanie całej społeczności MOW, a następnie spotykamy się
w poszczególnych grupach wychowawczych. Rodzice mają wówczas okazję zapoznać się z ofertą edukacyjną oraz wychowawczą naszego Ośrodka, zobaczyć, jak ich synowie otrzymują świadectwa, wyróżnienia za naukę, dyplomy za udział w różnych konkursach, zawodach sportowych, kołach zainteresowań i innych aktywnościach. Są to okazje do doświadczenia wielu wzruszeń i zostają w pamięci na długo.
Mając ciągłą potrzebę poszerzania wsparcia rodziców w procesie wychowawczym ich synów, postanowiliśmy również zaproponować im udział w Warsztatach Umiejętności Rodzicielskich organizowanych przez nas psychologów, na terenie naszego Ośrodka. Przyświecała nam myśl, z jednej strony lepszego poznania rodziców, a z drugiej chcieliśmy, by to rodzice mogli lepiej poznać nasze metody pracy z ich synami na ternie Ośrodka.
W celu realizacji warsztatów stworzyłyśmy scenariusz, który zawiera następujące moduły:
- zapoznanie uczestników, spisanie zasad obowiązujących w czasie zajęć,
- zebranie trudności, które dla rodziców są największym rodzicielskim wyzwaniem,
- przyjrzenie się przez uczestników wzorcowi rodziny, z której pochodzą,
- praca nad przekonaniami i wartościami, którymi kierują się w rodzicielstwie,
- określenie praw i obowiązków, jakie mają poszczególni członkowie rodziny,
- skupienie się na mocnych stronach ich dziecka oraz wykonywanie dla niego symbolicznego medalu, które po warsztatach będą wręczane synom,
- poznanie warunków dobrej komunikacji,
- poznanie modelu NVC – komunikacji bez przemocy, w której ważnym elementem jest mówienie o swoich uczuciach, potrzebach i oczekiwaniach z uszanowaniem uczuć, potrzeb
i oczekiwań drugiej strony,
- ćwiczenie poznanych metod komunikacji w odniesieniu do zgłaszanych trudności w relacji
z synem,
- podsumowanie warsztatów, informacje zwrotne.
Ułatwiając jak największej liczbie rodziców uczestnictwo w warsztatach, organizujemy je
w weekend, najczęściej w sobotę. Wysyłamy zaproszenia zawierające datę i ramowe godziny zajęć. Równocześnie dzwonimy i opowiadamy, czego mogą się spodziewać na spotkaniu, jaki jest jego cel
i jakie mogą uzyskać korzyści z uczestnictwa w nim. Staramy się również zrozumieć ewentualne wątpliwości związane z udziałem w zajęciach i je rozwiać. Rodzicom, którzy przyjeżdżają z odległych części Polski, Dyrektor umożliwia skorzystanie z noclegu w pokojach gościnnych, tak by kolejnego dnia mogli jeszcze spędzić czas ze swoim synem. Podczas warsztatów ma miejsce wspólny obiad dla wszystkich uczestników – rodziców oraz ich synów, a także pamiątkowa sesja zdjęciowa. Każdy
z rodziców otrzymuje również komplet materiałów, które zawierają najważniejsze elementy omawiane na warsztatach.
Na udział w ostatnich warsztatach w roku szkolnym 2022/2023 zdecydowało się czternastu rodziców. Większość stanowiły mamy, ale pojawiło się też trzech ojców, co dla nas było dodatkowym powodem do radości. Każdy z uczestników pracował z zaangażowaniem i wraz z kolejnym modułem zajęć widoczna była coraz większa otwartość na nowe doświadczenia. Rodzice równie chętnie dzielili się swoimi doświadczeniami rodzicielskimi, jak i słuchali wypowiedzi innych uczestników.
Z zainteresowaniem zapoznawali się z teorią dotyczącą technik komunikacyjnych i próbowali je odnosić do sytuacji trudnych w relacji ze swoimi synami.
Warsztaty okazały się sukcesem dla wszystkich. Rodzice zintegrowali się, poszerzyli swój warsztat umiejętności wychowawczych, nabrali odwagi do ich stosowania. Nawet z ich strony pojawiło się zainteresowanie kontynuacją warsztatów, co dla nas prowadzących było najlepszą ich ewaluacją. Ze wzruszeniem patrzyłyśmy również, jak po zajęciach rodzice wręczali samodzielnie wykonane medale swoim synom, podkreślając jakie zalety w nich widzą.
Dzięki zaufaniu zbudowanemu podczas zajęć, jeden z rodziców skorzystał z możliwości rozmowy z synem w towarzystwie psychologa, aby w jak najbardziej konkretny, rzeczowy sposób omówić plany na przyszłość oraz wątpliwości i obawy, jakie wiążą się z powrotem syna w rodzinne strony. Zarówno syn jak i tata bardzo pozytywnie ocenili taką formę wspólnego omawiania trudnych tematów.
Dla nas, prowadzących, tegoroczne warsztaty były źródłem ogromnej satysfakcji. Cieszymy się, że rodzice naszych podopiecznych obdarzyli nas i siebie nawzajem zaufaniem, opowiedzieli otwarcie
o swoich nastoletnich wspomnieniach i aktualnych trudnościach, słuchali naszych wskazówek, decydowali się ćwiczyć nowe umiejętności.
Warsztaty były też ważnym wydarzeniem dla samych wychowanków. Wielu z nich mocno angażowało się w motywowanie rodziców do skorzystania z naszej oferty. Chłopcy cieszyli się
z przyjazdu każdego rodzica, z otrzymanych medali i towarzyszącej wręczaniu informacji o zaletach
i mocnych stronach, jakie rodzice w nich dostrzegają. Jeszcze inny wymiar wydaje się być niezwykle istotny dla dzieci: świadomość, że rodzice pracują, aby rozwijać swoje umiejętności rodzicielskie co przekłada się na większą motywację naszych wychowanków, by stać się być lepszymi synami dla swoich rodziców.
Mamy nadzieję, że rodzice naszych podopiecznych będą chętnie wracać do przeżyć
z warsztatów i stosować zdobyte umiejętności w swoim rodzicielstwie. My psycholodzy MOW, będziemy dalej ich w tym wspierać w każdy możliwy sposób.