Budowa i rola układu pokarmowego

Powiązanie z wcześniejszą lekcją:
Na poprzedniej lekcji uczniowie poznali składniki odżywcze i ich rolę w organizmie.

Cele lekcji:

Uczeń:
• Wymienia odcinki układu pokarmowego
• Określa rolę poszczególnych odcinków układu pokarmowego
• Porównuje pracę żołądka, dwunastnicy, jelita czczego i krętego , jelita grubego oraz wątroby i trzustki
• Wymienia elementy budowy jamy ustnej
• Wyjaśnia pojęcia: heterodontyzm i dwupokoleniowość oraz podaje wzór zębowy człowieka
• Określa znaczenie śliny, soku żołądkowego i trzustkowego
• Wymienia enzymy jamy ustnej, żołądka, dwunastnicy
• Zna różnicę między w funkcjonowaniu jelita cienkiego i grubego
• Wymienia gruczoły wspomagające pracę układu pokarmowego
• Wskazuje na planszy odcinki układu pokarmowego.

Cele sformułowane w języku ucznia:
• Dowiem się, jakie narządy budują układ pokarmowy
• Będę wiedział, jakie gruczoły wspomagają pracę przewodu pokarmowego i jaką spełniają funkcję
• Dowiem się, jak dbać o zęby
• Będę umiał wymienić miejsca trawienia pokarmu.

Pytanie kluczowe:

Jakie są odcinki układu pokarmowego?
Nacobezu (co uczniowie będą potrafili po lekcji):
• Wymienisz odcinki przewodu pokarmowego
• Wymienisz enzymy w jamie ustnej, żołądka, dwunastnicy
• Określisz rolę śliny, HCL i żółci

Metody:
• Słowna: pogadanka, praca z podręcznikiem
• Poglądowa: pokaz oparty na planszy interaktywnej
• Mapa mentalna, burza mózgów

Środki dydaktyczne:
• Podręcznik (str.68-69), plansze poglądowe, plansza interaktywna.
Formy pracy:
• Indywidualna, grupowa

Przebieg lekcji:

A. FAZA WSTĘPNA:

1. Nawiązanie do poprzedniej lekcji:
Nauczyciel prosi o wymienienie układów dotąd poznanych;; następnie zadaje pytanie nawiązujące do pracy układu pokarmowego i wykazuje, że praca poznanych narządów jest uzależniona od pracy układu pokarmowego: Jakie składniki odżywcze poznaliście i jaką pełnią funkcję? Nauczyciele podaje temat i cele lekcji.

B. FAZA REALIZACYJNA:

1. Omówienie pierwszego odcinka przewodu pokarmowego– jama ustna:
• na podstawie planszy w podręczniku, planszy szkolnej oraz planszy interaktywnej uczniowie wymieniają odcinki układu pokarmowego i omawiają jego pierwszy odcinek odpowiadając na pytania:
*jakie elementy budują jamę ustną?
*jakie enzymy trawienne produkują ślinianki i jaki składnik pokarmowy trawią?
*jakie jest znaczenie śliny, zębów?
• nauczyciel zapisuje elementy budowy jamy ustnej oraz podaje wzór zębowy człowieka na tablicy ( mapa mentalna)
• nauczyciel zwraca uwagę na higienę jamy ustnej, poprawne mycie zębów
• przepisanie notatki do zeszytu

2. Omówienie budowy i pracy żołądka:
• na podstawie planszy w podręczniku , planszy szkolnej oraz planszy interaktywnej nauczyciel wymienia części żołądka a następnie uczniowie omawiają pracę żołądka odpowiadając na pytania:
*co produkują gruczoły żołądkowe?
*jakie enzymy trawienne występują w soku żołądkowym i jaki składnik pokarmowy trawią?
*jaki związek chemiczny pobudza pracę enzymów?
• nauczyciel zapisuje elementy budowy żołądka na tablicy ( mapa mentalna)
• przepisanie notatki do zeszytu

3. Omówienie budowy i pracy jelita cienkiego:
• na podstawie planszy w podręczniku, planszy szkolnej oraz planszy interaktywnej nauczyciel wymienia odcinki jelita cienkiego a następnie uczniowie omawiają jego pracę odpowiadając na pytania:
*z jakimi gruczołami trawiennymi połączona jest dwunastnica?
*co produkuje wątroba i jakie jest jej znaczenie?
*co produkuje trzustka?
*jakie enzymy trawienne występują w soku trzustkowym i jakie składniki pokarmowe trawią?
*dlaczego dwunastnica jest ostatecznym miejscem trawienia pokarmów?
• nauczyciel wyjaśnia, jaki proces odbywa się w dalszych odcinkach jelita cienkiego
• nauczyciel zapisuje elementy budowy jelita cienkiego na tablicy ( mapa mentalna)
• przepisanie notatki do zeszytu

4. Omówienie budowy i pracy jelita grubego:
• na podstawie planszy w podręczniku, planszy szkolnej oraz planszy interaktywnej nauczyciel wymienia odcinki jelita grubego a następnie uczniowie omawiają jego pracę odpowiadając na pytania:
* jaki proces odbywa się w odcinkach jelita grubego?
• nauczyciel zapisuje elementy budowy jelita cienkiego na tablicy ( mapa mentalna)
• przepisanie notatki do zeszytu

5. Zestawienie informacji o budowie i funkcjach odcinków układu pokarmowego:
• uczniowie analizują rycinę (zał. 1)przedstawiającą budowę układu pokarmowego a następnie wykonują polecenia:
*uzupełnij brakujące na rycinie nazwy odcinków układu pokarmowego
*zaznacz 3 miejsca, w których odbywa się trawienie pokarmu i dlaczego jest to możliwe właśnie tam?
*jakie gruczoły współpracują z przewodem pokarmowym?
• sprawdzenie wykonania zadania- wklejenie uzupełnionej ryciny do zeszytu

C. FAZA PODSUMOWUJĄCA:

1. Nauczyciel sprawdza, czy cele lekcji zostały osiągnięte
2. Uczniowie odpowiadają na pytania zadawane przez nauczyciela
3. Uczniowie rozwiązują trzy ćwiczenia z karty pracy
4. Omówienie wykonanych ćwiczeń
5. Ocena pracy na lekcji
6. Korelacja z innymi przedmiotami: biologia, chemia, plastyka, jęz. polski
7. Napisz jedno zdanie: co zapamiętałeś z dzisiejszej lekcji?

D. ZADANIE PRACY DOMOWEJ:
• Nauczyć się dzisiejszej lekcji.

E. ZAKOŃCZENIE LEKCJI

ZADANIA DODATKOWE:
• Ćwiczenie interaktywne 1

Zał. 1.
Schemat budowy układu pokarmowego człowieka

*uzupełnij brakujące na rycinie nazwy odcinków układu pokarmowego
*zaznacz 3 miejsca, w których odbywa się trawienie pokarmu i dlaczego jest to możliwe właśnie tam?
*jakie gruczoły współpracują z przewodem pokarmowym?

Karta Pracy:

1. Oceń prawdziwość zdań. Wpisz P – zdanie prawdziwe, F- zdanie fałszywe.

A. Wątroba produkuje żółć, a trzustka pepsynę i podpuszczkę........
B. ślina ma działanie bakteriobójcze i zawiera ptialinę.................
C. Jelito grube jest miejscem procesów gnilnych...............

2. W podanym zdaniu wybierz właściwe litery tak, aby zdanie było prawdziwe:

Sok żołądkowy zawiera A/B, który C/D, natomiast sok trzustkowy zawiera enzymy trawienne: E/F.
A- ptialinę
B- śluz
C- pobudza enzymy
D- chroni przed samostrawieniem
E- pepsynę
F- trypsynę

Opracowała:
mgr Izabella Michta