Metody pracy z uczniem zdolnym, uzdolnionym

Metody pracy z uczniem zdolnym, uzdolnionym
( Fragment pracy podyplomowej na temat Rozwijania zainteresowań i uzdolnień uczniów)

Rozdział IV
Metody pracy z uczniem zdolnym, uzdolnionym.

Jak pracować z uczniem zdolnym? Treści nauczania można rozszerzyć o zagadnienia, które interesują dziecko, wzbogacić je o wiadomości z zakresu psychologii. Można połączyć pewne pojęcia z wielu przedmiotów będących w kręgu zainteresowań dziecka. W pracy z uczniem zdolnym powinno się unikać metod podających, zagadnień encyklopedycznych. Należy stosować takie metody dydaktyczne, dzięki którym dziecko będzie samodzielnie zdobywać informacje, zastanawiać się nad zależnością zjawisk, przyczynami i skutkami. Należy indywidualizować proces nauczania poprzez prowadzenie lekcji na kilku poziomach oraz indywidualizować zadania domowe. Zróżnicowane zadania domowe będą rozbudzać i kształtować zainteresowania. Do pracy z uczniem uzdolnionym świetnie przydadzą się środki techniczne, dydaktyczne zakupione przez szkoły w ramach rządowej inicjatywy edukacyjnej Laboratoria Przyszłości. Laboratoria Przyszłości to największy program edukacyjno-technologiczny dla szkół podstawowych, ogólnokształcących oraz artystycznych. Program trwa od 2021 roku. Na stronie rządowej można przeczytać, że jego misją jest stworzenie szkoły nowoczesnej, w której zajęcia będą prowadzone w ciekawy sposób, angażując uczniów oraz rozwijając ich zainteresowania i odkrywając talenty. Inicjatywa ta ma pomóc szkole budować wśród uczniów kompetencje przyszłości z tzw. kierunków STEAM (nauka, technologia, inżynieria, sztuka, matematyka). Zakres pełnego wyposażenia, które można było zakupić został umieszczony w katalogu, który można zobaczyć na stronie ministerialnej.
W szkołach, w których uczę, jako pomoce dydaktyczne zakupiono min. drukarkę 3D, mikroskop, zestaw do wirtualnej rzeczywistości, nowoczesny aparat fotograficzny, tablety, klocki lego spike prime, lego educatio czy zestaw edukacyjny arduino, dzięki któremu uczniowie poznają techniki programowania i elektroniki. Wymienione wyżej wyposażenie techniczne pozwala stosować nowatorskie metody aktywne. Aktywizacji sprzyja metoda projektu, ponieważ pozwala planować, realizować, prezentować i oceniać uzyskane efekty. Realizowana np. w grupie pozwala integrować zespół. Innymi metodami będą metody poszukujące takie, jak np. problemowe, heurystyczne, techniki szybkiego uczenia się, rozwijające umiejętności komunikacyjno – społeczne, gry dydaktyczne, debaty za i przeciw, dyskusje, drzewka decyzyjne czy kapelusze myślowe. Drama, inscenizacje, spotkania z artystami, ważnymi osobistościami będą inspirować i kształtować u ucznia poczucie estetyki. Uczniom zdolnym należy umożliwić uczestnictwo w zajęciach dodatkowych, kołach zainteresowań, turniejach i konkursach. W opisie metod nauczania z uczniem zdolnym skupię się na przedmiocie, którego uczę. Takie same metody będę chciała stosować na zajęciach wiedzy o społeczeństwie. Uczniowie zainteresowani przeszłością bardzo lubią uczestniczyć w lekcjach historii na żywo. Członkowie rekonstrukcji historycznych zaproszeni do szkoły w ciekawy i barwny sposób przybliżają dzieciom dawne czasy. Obecnie dzięki odpowiednim stronom internetowym również możemy przenieś się w czasie. Można z uczniami odbyć nic nie kosztującą wycieczkę do wirtualnego muzeum np. Muzeum Archeologicznego w Krakowie, by zwiedzić wystawę o starożytnym Egipcie bądź Pradziejach Małopolski. Na zajęciach przydatne są strony z quizami – np. wordwall, filmy edukacyjne, informacje i ćwiczenia umieszczane min. na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej http://zpe.gov.pl.
Na lekcjach historii w ramach opisanego wyżej programu Laboratoria Przyszłości można użyć drukarkę 3D i stworzyć przykładowo małą piramidę Cheopsa, postać historyczną czy pionki do gry historycznej. Dodatkowo uczniowie na wycieczce mogą wykorzystać aparat fotograficzny, w celu stworzenia ciekawej foto relacji np. regionu.
Stwierdzono, że jeśli metoda nauczania będzie łączyć obraz i dźwięk to uczeń będzie mógł zapamiętać 70% informacji. Stosowanie, więc prezentacji multimedialnych zapewni wysoką aktywność procesu uczenia się. Mobilizują dzieci do uważania i uczestnictwa w zajęciach. Grafika komputerowa poprzez kolory, różnego rodzaju dodatkowe obrazki wpływa na lepszy proces zapamiętywania poprzez skojarzenia.
Na lekcjach historii metodą, którą często stosuję jest mapa myśli. Uczniowie uczą się porządkowania zdobytej wiedzy, faktów, wydarzeń. Dzieci opracowują problem według własnej wizji, współdziałają w grupie i w sposób kreatywny na swojej planszy – kartce mogą ukazać np. Polaków walczących na frontach II wojny światowej. Natomiast na zajęciach edukacji do bezpieczeństwa przydatne będą ciekawe filmy odnośnie zagrożeń, pierwszej pomocy, które można obejrzeć np. na stronie internetowej youtube. Metodą aktywizującą będzie burza mózgów, dyskusja, drama, czyli wcielenie się w rolę osoby poszkodowanej i udzielającej pomocy. W szkole, w której uczę przeprowadza się cyklicznie Gminny Konkurs Pierwszej Pomocy Przedmedycznej. Uczniowie grupowo rywalizują ze sobą wykonując wylosowane zadania.
Na szczęście po epidemii koronawirusa powróciliśmy z nauki zdalnej do nauki stacjonarnej. Jednak metoda e-learningu w przypadku pracy z uczniem uzdolnionym będzie nadal odpowiednia. E-learning to kształcenie na odległość. Obejmuje takie techniki jak WBT, CBL, wirtualną klasę. Jak podaje słownik języka polskiego PWN to nauka za pośrednictwem internetu. Odbywa się min. za pomocą korespondencji, czy wideokonferencji. Pozwala na uatrakcyjnienie tradycyjnych zajęć. Można w ten sposób prowadzić koło zainteresowań. Przy 100 % wkładzie ucznia i zaangażowaniu nauczanie na odległość może przynieść takie same korzyści, jak nauczanie tradycyjne. Wymaga jednak od uczestniczącego posiadania różnych umiejętności min. dostosowania się do środowiska online. Uczeń zdolny doskonale odnajduje się w takim nauczaniu. Dzięki rozwojowi technik interaktywnych wyróżnia się nowy podział mediów związanych z technologią informacyjną. Wyróżnia się media podające –transmisyjne, aktywizujące – interaktywne, utylitarne – praktyczne, rozrywkowe, edukacyjne.
W dzisiejszych czasach w pracy z uczniem zdolnym same tradycyjne metody nauczania należy odłożyć na dalsze miejsce. Rozwijać zainteresowania najlepiej pomogą na lekcjach aktywne, nowatorskie metody. Nowoczesne technologie wraz z tradycyjnym nauczaniem ukształtowały nową jakość kształcenia w szkole. Jest to doskonałe źródło wiedzy i bodźców pozwalających uczestniczyć uczniowi w rozwiązywaniu sytuacji problemowych, pobudzając kreatywność, logiczne myślenie. Multimedialne środki dydaktyczne wspomagają czynności nauczyciela i uczniów, uatrakcyjniają zajęcia, pozwalają kształcić uzdolnienia dzieci i rozwijać ich zainteresowania.

Bibliografia

1. Podniesienie efektywności kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi. Materiały dla nauczycieli. MEN.
2. M. Wojnarowska, „Działania szkoły w pracy z uczniem zdolnym”. ORE.
3. Materiały umieszczone na internetowym koncie słuchacza studiów podyplomowych Nauczanie edukacji dla bezpieczeństwa oraz wiedzy o społeczeństwie ( Wyższa Szkoła Kształcenia Zawodowego we Wrocławiu).
Spis stron internetowych
1. https://sjp.pwn.pl
2. https://portal.librus.pl/szkola/artykuly/jak-budzic-motywacje-uczniow
3. https://www.gov.pl/web/laboratoria
4. https://szkola-podstawowa.edu.pl/teoria-inteligencji-wielorakich/