Rola gier i zabaw ruchowych w prawidłowym rozwoju dziecka

Gry i zabawy obecne są w życiu człowiek od pierwszych dni życia. Dzieci poosiadają naturalna potrzebę ruchu, a naszym zadaniem jest stworzenie im warunków do prawidłowego i harmonijnego rozwoju. Powinniśmy zachęcać dzieci do ruchu każdego dnia. Gry i zabawy ruchowe pełnią ważną rolę w rozwoju człowieka, ćwiczą m.in. pamięć, uwagę, kreatywność, wyobraźnię jak również charakter (w tym samodzielność, radzenie sobie z porażką i zwycięstwem, dyscyplinę).
O tym jak ważny jest ruch mogliśmy dowiedzieć się w sytuacji pandemicznego zamknięcia. Lockdown zmusił nas do przeniesienia w cztery ściany pracy, nauki, ale również ruchu i zabawy. Wtenczas dopiero wielu z nas zrozumiało jak bardzo ruch potrzebny jest naszemu organizmowi.

Wincenty Okoń, pedagog, specjalista w zakresie dydaktyki i pedeutologii, definiuje zabawę jako "działalność wykonywana dla przyjemności. Obok pracy, której celem jest zmiana otaczającej rzeczywistości i uczenia się, jest ona trzecim podstawowym rodzajem działalności ludzkiej. Zabawa jest główną formą aktywności dzieci, młodzież i dorośli zajmują się nią w czasie wolnym od nauki i pracy. [...] gra to odmiana zabawy polegająca na respektowaniu ustalonych reguł i na osiąganiu ściśle określonego wyniku; przyzwyczajenie do przestrzegania reguł gry spełnia ważne funkcje wychowawcze: uczy poszanowania przyjętych norm, umożliwia współdziałanie, sprzyja uspołecznieniu, uczy zarówno wygrywania jak i przegrywania."

W grach i zabawach wykorzystujemy naturalne formy ruchu takie jak np. bieg, skok, rzut, chód, pełzanie przez co rozwijamy jakże ważne w codziennym życiu cechy motoryczne (siłę, wytrzymałość, szybkość, zręczność). Korzyści zdrowotne z podejmowania wysiłku fizycznego są ogromne, wpływają pozytywnie na praktycznie wszystkie układy naszego ciała rozwijają ich wydolność i utrzymując w dobrej kondycji nasz organizm (m. in. układ mięśniowy, stawowy, kostny, oddechowy, krążenia, pokarmowy i wydalniczy).

Zabawy i gry wywierają wszechstronny wpływ dzięki temu, że:
a) wprowadzają dobry nastrój i samopoczucie
b) podnoszą stan zdrowotny
c) stwarzają odpowiednie warunki dla czynnego wypoczynku
d) wzmagają ogólny rozwój,
e) rozwijają sprawność fizyczną,
f) wyrabiają dodatnie cechy charakteru, a w szczególności świadomą karność, dyscyplinę oraz umiejętność zespołowego współdziałania i współzawodnictwa. (wg. Trześniowski R.)

Systematyka zabaw ruchowych uwzględniając wpływ poszczególnych zabaw na kształtowanie rozwoju psychofizycznego dziecka (chociaż biorąc pod uwagę wychowanie i kształcące znaczenie zabaw ruchowych można stwierdzić, iż prowadzą one do ogólnego, wszechstronnego i wielokierunkowego oddziaływania na dzieci):
1. Zabawy ze śpiewem (wpływają na umuzykalnienie dzieci, poczucie rytmu, koordynacji ruchowej, poczucia piękna i estetyki).
2. Zabawy orientacyjno - porządkowe (kształtują koncentrację podczas zadań ruchowych, orientację, szybkość reakcji, ruch podczas zabaw podporządkowany jest danym sygnałom i regułom).
3. Zabawy bieżne (najpopularniejsza postać ruchu wynikająca z dziecięcej potrzeby ruchu, rozwijają przede wszystkim szybkość, wytrzymałość, zwinność i zręczność).
4. Zabawy rzutne (ta forma zabaw jest bardzo atrakcyjna i interesująca dla dzieci - rzuty na odległość, do celu stałego lub ruchomego, rozwijają w głównej mierze siłę, szybkość oraz koordynację wzrokowo- ruchową, a także skupienie uwagi).
5. Zabawy skoczne (to wszystkie podskoki, przeskoki, wyskoki, kształtują psychiczne cechy jak wiara we własne możliwości, pokonywanie strachu, odwaga, pewność siebie oraz fizyczne jak moc, zwinność, siła, zręczność).
6. Zabawy na czworaka (są znane i lubiane przede wszystkim dla dzieci w wieku przedszkolnym, oddziaływają pozytywnie na kształtowanie prawidłowych krzywizn kręgosłupa i siłę mięśni posturalnych, a co za tym idzie prawidłową postawę ciała).
7. Zabawy kopne (zazwyczaj większym zainteresowaniem cieszą się wśród chłopców, kształtują szybkość, zręczność oraz wytrzymałość).

Ruch jest niezbędny w życiu człowieka, stwarzając dzieciom odpowiednie warunki wspomagamy ich zdrowy i harmonijny rozwój. Każda zabawa jest wartościowa, a im więcej w niej ruchu tym lepiej dla rozwoju psychicznego i fizycznego dziecka.