Innowacja - Niesamowity świat eksperymentów

INNOWACJA PEDAGOGICZNA -PROGRAMOWO-METODYCZNA

Tytuł innowacji pedagogicznej: „Niesamowity świat eksperymentów”.
Autor: Ewa Modlińska
Typ innowacji: programowo – metodyczna.
Miejsce realizacji: Szkoła Podstawowa nr 2 im. Polskich Noblistów w Pajęcznie.
Adresaci innowacji: Uczniowie klasy I b, którzy wykazują zainteresowania przyrodnicze.
Data wdrożenia innowacji: 1.10.2019r.
Data zakończenia realizacji innowacji: 30.04.2020r.
Koszty i źródła realizacji: Szkoła zapewnia odpowiednie warunki lokalowe niezbędne do realizacji planowanych działań innowacyjnych. Innowacja nie wymaga dodatkowych nakładów finansowych.

WSTĘP
Edukacja wczesnoszkolna to pierwszy etap kształcenia, którego zadaniem jest rozwijanie wszechstronnego rozwoju osobowości dziecka.
W młodszym wieku szkolnym dzieci charakteryzuje duża potrzeba zadawania pytań, chęć poznawania otaczającego świata i dowiadywania się nowych, interesujących rzeczy. Dlatego, ważne jest zapewnienie dziecku aktywnego i bezpośredniego kontaktu z nim i zjawiskami w nim występującymi. Najlepszym sposobem zaspokojenia naturalnej ciekawości dziecka są zabawy badawcze, eksperymenty i doświadczenia.
Inspiracją do opracowania innowacji jest wyjście naprzeciw potrzebom poznawczym dzieci oraz chęć przystępowania do wszelkich zadań, które mają charakter doświadczeń i eksperymentów. Zajęcia zawierające tego typu działania wyzwalają wśród uczniów większą aktywność, chęć do działania, prowokują pytania, prowadzą do formułowania wniosków oraz ogólnie wzmagają zainteresowanie prezentowanymi treściami. Ponadto na terenie szkoły nie realizowano dotąd zajęć dodatkowych o takim charakterze dla dzieci w młodszym wieku szkolnym.

OPIS INNOWACJI
Nowatorstwo działań prowadzonych w ramach innowacji pt.: „Niesamowity świat eksperymentów” będzie polegać na wprowadzeniu nowoczesnych metod tj. eksperymentów i doświadczeń, które pozwolą bliżej poznać wybrane zjawiska przyrodnicze, łatwiej przyswoić wiedzę i umiejętności oraz dadzą dzieciom wiele satysfakcji. Zachęcą dzieci do spontanicznego, aktywnego badania i odkrywania rzeczywistości. Wiedza zdobyta poprzez samodzielne doświadczanie będzie dla uczniów najtrwalsza i najwartościowsza.
Opracowana innowacja realizowana będzie od 1 października 2019r.
do 30 kwietnia 2020r. w formie zajęć pozalekcyjnych, w wymiarze jednej godziny
w tygodniu. Objęci jej oddziaływaniem zostaną uczniowie klasy I b. Działalność innowacyjna ma charakter otwarty - jej treści mogą być modyfikowane
w zależności od zainteresowań dzieci oraz ich możliwości rozwojowych. Uczniowie będą pracować samodzielnie, w parach bądź w grupach, co umożliwi kształtowanie umiejętności pracy w zespole. W trakcie zajęć będzie wykorzystywana technologia multimedialna.

CELE PROGRAMU

Cele główne:
- Rozbudzenie wśród uczniów ciekawości otaczającym światem przyrody,
- Rozwijanie pasji badawczych i zainteresowań przyrodniczych,
- Rozwijanie kompetencji kluczowych,
- Poznanie prostych zjawisk przyrodniczo - chemiczno - fizycznych poprzez przeprowadzanie prostych doświadczeń,
- Nabywanie umiejętności prowadzenia obserwacji i wyciągania wniosków
z przeprowadzonych doświadczeń i eksperymentów,
- Wdrożenie do prawidłowego współdziałania w grupach, odpowiedzialności za powierzone zadanie,
- Sprawienie radości z podejmowanych działań oraz wyników swojej pracy.
Cele szczegółowe:
Uczeń:
- pogłębia i poszerza wiedzę i umiejętności z zakresu przyrody,
- aktywnie uczestniczy w zajęciach,
- samodzielnie podejmuje działania, obserwuje i analizuje prowadzone doświadczenia,
- wysuwa wnioski z przeprowadzonych eksperymentów,
- odczuwa radość i zadowolenie z efektów prowadzonych obserwacji,
- przygotowuje i porządkuje swoje stanowisko pracy,
-potrafi zgodnie współpracować w grupie,
- nawiązuje pozytywne relacje w grupie rówieśniczej.

TREŚCI NAUCZANIA

Innowacja będzie obejmowała obszar edukacji przyrodniczej.
Treści z poszczególnych obszarów będą zawarte w siedmiu grupach tematycznych. Podczas realizacji zajęć będzie miało miejsce m.in. wykonywanie doświadczeń i eksperymentów fizyczno- chemicznych, prowadzenie hodowli i obserwacji przyrodniczych oraz projekcja filmów tematycznych z wykorzystaniem technologii multimedialnych.
Zakres treści oraz zadania do realizacji.
NIEZWYKŁE TAJEMNICE WODY:
- poznanie właściwości fizycznych wody: wrzenie, parowanie, skraplanie, zamarzanie, rozpuszczanie,
-obieg wody w przyrodzie,
- zainteresowanie dzieci sposobami oczyszczania wody, np. filtrowanie,
- rozumienie wpływu temperatury na stany skupienia wody,
- omówienie różnych postaci występowania wody: para wodna, rosa, szron, deszcz, śnieg, grad,
-pobudzanie aktywności twórczej, wykonanie statków z różnorodnego materiału przyrodniczego i plastycznego,
- obserwowanie pływania i tonięcia ciał w trakcie zabawy z wodą,
- dokonywanie pomiaru ilości wody w pojemniku.
POWIETRZE:
- uświadomienie dzieciom, że wokół nas istnieje powietrze,
- poznanie właściwości powietrza poprzez zabawy, ćwiczenia i eksperymenty,
-poznanie pomocnej i szkodliwej działalności wiatru,
-uświadomienie dzieciom znaczenia czystego powietrza dla życia na Ziemi,
- badanie siły wiatru, kierunku, używanie stosownych nazw: huragan, wichura, wietrzyk, zefirek, halny, tornado,
- porównywanie temperatury powietrza w otoczeniu,
- zabawy z wiatrem - wspólne przeprowadzanie eksperymentów, wyciąganie wniosków,
-tworzenie sytuacji wzbudzających zainteresowania dzieci ruchem powietrza,- wywoływanie ruchu powietrza różnymi sposobami,
- poznanie i próba wskazania kierunków geograficznych.
OPTYKA:
- zapoznanie uczniów ze zjawiskami optycznymi występującymi w przyrodzie,
- zapoznanie dzieci ze zjawiskiem załamywania się światła, rozszczepiania i odbijania się światła (np. zabawa w „puszczanie zajączków”),
- poznanie zjawiska tęczy.
PRZYRODA WOKÓŁ NAS:
- zakładanie w sali zielonego kącika przyrodniczego,
- poznanie czynników potrzebnych do rozwoju rośliny, hodowla roślin,
- tworzenie notatek z obserwacji,
- obserwowanie zmian zachodzących w przyrodzie w różnych porach roku, występujących zjawisk atmosferycznych,
- poznanie składników pogody,
- wykonanie kalendarza pogody,
- słuchanie prognoz pogody, interpretowanie wysłuchanych zapowiedzi,
- wykonanie mapy pogody według wysłuchanego tekstu prognozy,
- poznanie wybranych właściwości fizycznych śniegu i lodu, zwrócenie uwagi na zanieczyszczenia, które zatrzymują w sobie.
MAGNETYZM:
- wykonanie licznych ćwiczeń sprawdzających działanie magnesu,
- przyciąganie przedmiotów metalowych, wzajemne odpychanie się magnesów: w wodzie, przez szkło, przez gruby karton.
ORGANIZM CZŁOWIEKA:
- badanie zmysłu równowagi,
- poznanie, który z narządów odpowiedzialny jest za zmysł równowagi,
- określanie, jakie zadania mają poszczególne zmysły.
ODŻYWIANIE:
- „coś dla smakosza” – test języka, czyli czy trudno jest rozpoznać smaki,
- poznanie wpływu powietrza i kwasów na żywność.
Tematyka:
1. Co to jest woda, i jaki kształt przyjmuje?
2. Co pływa, co tonie?
3. Rozpuszczalność substancji w wodzie.
4. Obieg wody w przyrodzie.
5. Stany skupienia wody.
6. Hodowla kryształów.
7. Statki.
8. Badanie czystości wody.
9. Zabawy z wodą.
10. Ciecz nienewtonowska.
11. Jak powstają śniegowe gwiazdki?
12. Zabawy z powietrzem.
13. Jak powstaje wiatr i skąd wieje?
14. Czy z tej chmury będzie deszcz?
15. Jak obserwować pogodę?
16. Burza – niebezpieczne zjawisko.
17. Wulkan – budowa i erupcja.
18. Zabawy z magnesem.
19. Zjawiska optyczne.
20. Uwięziona tęcza.
21. Zakładamy hodowle roślin.
22. Zmysły – nasza łączność ze światem.
23. Co nam daje smak? – przyprawy.
24. Tajemnice drożdży.

PRZEWIDYWANE OSIĄGNIĘCIA

Uczeń:
-pogłębi i poszerzy wiedzę i umiejętności z zakresu przyrody,
-wykaże się aktywnością podczas zajęć,
-samodzielnie podejmie działania, dokona obserwacji oraz próby analizy prowadzonych doświadczeń,
-wysunie wnioski z przeprowadzonych eksperymentów,
- będzie odczuwać radość i zadowolenie z efektów swojej pracy,
- przygotuje i uporządkuje swoje stanowisko pracy,
- nawiąże pozytywne relacje w grupie rówieśniczej,
-będzie zgodnie współpracować w grupie.

PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW

Podczas realizacji innowacji wykorzystywane będą różnorodne formy i metody pracy, dostosowane do poziomu wiedzy, możliwości i doświadczeń życiowych uczniów. Najbardziej efektywne będą metody oparte na działaniu dziecka, czyli metody oparte na poznaniu wielozmysłowym i przeprowadzaniu badań, doświadczeń i obserwacji. Najwięcej zaangażowania w zdobywanie i kształtowanie własnej wiedzy o świecie dostarczają aktywizujące metody i techniki nauczania, a wśród nich eksperyment/doświadczenie. Powyższe zajęcia mogą opierać się na następujących rodzajach eksperymentów, wyróżnianych ze względu na stopień zaangażowania uczniów:
- demonstracja eksperymentu (pokaz), gdzie nauczyciel sam wykonuje poszczególne czynności, a uczniowie obserwują jego przebieg i wyniki, - eksperyment kierowany, gdy uczniowie wykonują kolejne czynności, których przebieg słownie ustala nauczyciel, on też naprowadza, motywuje, kontroluje i koryguje ewentualne błędy, - eksperyment samodzielny, gdzie uczniowie po odpowiednim ukierunkowaniu i naprowadzeniu na właściwy tok myślenia i działania samodzielnie eksperymentują. W trakcie zajęć mogą pojawić się również inne metody pracy z uczniami: burza mózgów, dyskusja, kula śniegowa, promykowe uszeregowanie, pogadanka, opis, objaśnienie, film, ekspozycja, prezentacje multimedialne, metoda projektów, które przyczynią się do rozwijania kompetencji kluczowych uczniów.
Program zajęć przewiduje indywidualne, grupowe, binarne i zbiorowe formy pracy uczniów, w zależności od ilości potrzebnych/dostępnych materiałów, czasochłonności, trudności doświadczenia.
W realizacji założonych celów i treści kształcenia dużą rolę odgrywać będą różnorodne środki dydaktyczne, do których zaliczyć można m.in. : karty pracy przygotowane przez nauczyciela, materiały przyrodnicze i plastyczne, lupy, tablica interaktywna, laptop, zestawy do wykonywania doświadczeń.

SPODZIEWANE EFEKTY

Dla ucznia:
- rozbudzenie ciekawości i zainteresowań przyrodniczych,
- wzmocnienie umiejętności pracy w grupach,
- wyrobienie umiejętności wyciągania wniosków na podstawie przeprowadzonych doświadczeń,
- ciekawe i pożyteczne spędzenie czasu wolnego,
-zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych przez wpieranie ich ciekawości, aktywności i samodzielności.
Dla rodziców:
- radość z rozwoju dziecka,
- wykształcenie prawidłowych relacji ze szkołą opartych na współpracy w oddziaływaniach w stosunku do dziecka,
- nauczenie świadomego wspierania dziecka w procesie edukacyjnym,
-zaopatrzenie dziecka w narzędzia do pracy w sposób atrakcyjny i skuteczny.
Dla szkoły:
- podniesienie, jakości pracy szkoły w zakresie stosowania nowoczesnych metod aktywizujących, twórczych z elementami doświadczania, obserwowania i eksperymentowania,
- wzbogacenie oferty zajęć pozalekcyjnych.
Dla nauczyciela:
- satysfakcja i zadowolenie z pracy uczniów,
- wzbogacenie własnego warsztatu pracy o nowe metody pracy z dziećmi, pozwalające zaspokoić ich ciekawość poznawczą, a także angażujące dzieci do współpracy i wspólnych zabaw,
- wzbogacenie warsztatu pracy o nowe pomysły do zajęć.

EWALUACJA
Nauczyciel będzie dokonywał ewaluacji bieżącej w trakcie bezpośredniej obserwacji zachowań uczniów oraz po zakończeniu zajęć. W zakresie ewaluacji zaplanowano wykonanie prezentacji multimedialnej ze zdjęciami z przeprowadzonych zajęć, przedstawienie jej rodzicom na zebraniu rodzicielskim oraz opublikowanie zdjęć na stronie internetowej szkoły. Zorganizowanie wystaw prac uczniów.
Dodatkowo po zakończonym programie zostanie przeprowadzona ankieta wśród uczestników zajęć i ich rodziców. Wyniki ankiet będą przydatną wskazówką do codziennej pracy i pozwolą podnieść jakość i atrakcyjność pracy szkoły.
Sprawozdanie z przebiegu realizacji i wyników innowacji przedstawione zostaną podczas rady pedagogicznej.

Bibliografia:
1. Anita von Saan „365 eksperymentów na każdy dzień”, Wyd. Moses.REA, Kempen, 2005r.;
2. Anita von Saan „101 eksperymentów z wodą”,Wyd.„Jedność”, Kielce, 2010r.;
3. Anita von Saan „101 eksperymentów z roślinami”, Wyd. „Jedność”, Kielce, 2010r.;
4. E. Busa, R. Bigazzi, „Podręcznik eksperymentów”, Wyd.„Jedność”, Kielce, 2008r.;
5. Parker S „Młody naukowiec – woda. Eksperymenty i doświadczenia z parą i roztworami wodnymi”, Przedsiębiorstwo Wydawniczo – Handlowe ARTI, 2005.
6. Parker S. „Młody naukowiec – powietrze. Eksperymenty i doświadczenia dotyczące sił i maszyn”, ,Przedsiębiorstwo Wydawniczo – Handlowe ARTI, 2005.
7. Parker S., „Młody naukowiec – elektryczność i magnetyzm. Projekty
i doświadczenia dotyczące elektryczności i magnetyzmu”, Przedsiębiorstwo Wydawniczo – Handlowe ARTI, 2005.
8. Jakubowska A., „Powietrze w roli głównej.”, „Życie Szkoły”. 2013. Nr 9.
9. Jelinek J. A., „Eksperymentowanie: dziecięce badanie rzeczywistości.”, „Wychowanie w Przedszkolu” 2012. Nr 8.
10. Muchacka B.: Zabawy badawcze w edukacji przedszkolnej. Wyd. Naukowe AP. Kraków 2006.
11. Techniczne środki nauczania: Tutoriale z serwisu Youtube, materiały
z innych serwisów internetowych.