Zabawy badawcze - Wodny labirynt i skąd się biorą bąbelki w wodzie?

Scenariusz zajęć koleżeńskich powstał w oparciu o materiały z programu "Mamo Tato wolę wodę"

Temat: Wodny labirynt i skąd się biorą bąbelki w wodzie?
Grupa wiekowa:5-6 latki
Prowadząca: Mirosława Patris-Cyganek

Cele ogólne:
budzenie zainteresowań wodą
budzenie zainteresowań reakcjami chemicznymi
rozwijanie motoryki małej i dużej
rozwój wyobraźni, kreatywności

Cele operacyjne:
rozumie pojęcie -woda pitna
wie skąd się bierze woda w kranie i w butelce
wie co to znaczy- proces uzdatniania wody i ogólny jego przebieg
wie jak powstaje woda gazowana
wie dlaczego czysta woda może mieć różne smaki
współpracuje w grupie
wymyśla i pokazuje działanie różnych maszyn

Formy pracy:
praca grupowa
praca indywidualna

Metody:
słowna: rozmowa, objaśnienia
czynna: zadań stawianych do realizacji, samodzielnych doświadczeń, kierowanie własną działalnością dziecka
oglądowa: obserwacja

Środki dydaktyczne: wiaderka, bidony lub butelki, duże pojemniki z wodą(miski), krzesła, sznurek, woda, ocet, soda oczyszczona, wężyki, tabletki musujące, plastelina

Przebieg zajęć:
1. N-l za pomocą krzesełek i sznurka wyznacza labirynt z jedną drogą prowadzącą do wyjścia. Na starcie ustawia wiaderka, w środkowej części -duże pojemniki z wodą, a na końcu bidony lub butelki.
2. N-l pyta dzieci, czy wiedzą skąd się bierze woda do picia? Czy wiedzą, że może być pobierana z jeziora i rzeki albo spod ziemi? Jak trafia do butelek a jak do kranu? Będziemy mieli możliwość „wydobyć” wodę i ją zabutelkować.
3. N-l wybiera tyle dzieci ile jest dróg w labiryncie. Zadanie polega na znalezieniu drogi ze startu do centralnej części, zaczerpnięciu wody wiaderkiem z miski, a następnie wyjść z labiryntu i przelać wodę do butelki.
(Po zakończeniu zadania n-l tłumaczy, iż centralna część to odpowiednik źródła, droga od źródła do butelki to faza badania i oczyszczania, a meta to rozlewnia. )
4. N-l dzieli dzieci na kilka grup równolicznych. Zadaniem dzieci jest wymyślenie i pokazanie maszyny, która : a) pobiera wodę ze źródła, b) oczyszcza wodę, c) bada wodę, d) rozlewa wodę do butelek. W zależności od ilości dzieci, każda grupa może wykonać inną maszynę lub wszystkie po kolei.
5. N-l daje dzieciom do spróbowania dwa rodzaje wody: gazowaną i niegazowaną. Po czym pyta o wyczuwane różnice. Następnie zapowiada iż będą miały możliwość samemu wyprodukować podobne bąbelki w wodzie.
6. N-l przygotowuje kilka butelek z wężykiem przełożonym przez nakrętkę, uszczelnionych plasteliną. Dzieli dzieci na tyle grup ile jest butelek. Pojedynczo,dzieci z każdej grupy, napełniają butelki do połowy ich objętości wodą,kolejne dzieci wsypują sodę oczyszczoną (kilka łyżeczek), kolejne wlewa pod okiem n-la odrobinę octu, tak aby całość zaczęła musować. Kolejne szczelnie zakręcają butelki i obserwują pęcherzyki wydobywające się z zanurzonych w wodzie węży. UWAGA:powstała mieszanka nie nadaje się do picia.
7. N-l tłumaczy dzieciom zjawisko- wytwarzanie się dwutlenku węgla. Następnie zaprasza dzieci do degustowania różnych wód w domu wraz z rodzicami i dziękuje za wspólną zabawę.

Informacje dla n-la:
Ad/ 3
Woda pitna może pochodzić ze źródeł powierzchniowych( rzeka , jezioro dla wody kranowej) lub głębinowych( dla wody butelkowanej lub kranowej).
Wodę pobiera się ze źródła, a następnie podaje się ją różnym procesom oczyszczania (w stacjach uzdatniania- kranowa, na linii rozlewniczej butelkową).
Woda dystrybuowana systemem wodociągów jest z reguły poddawana innym procesom niż ta przeznaczona do butelkowania ze wzg. na różnice w ich pochodzeniu i systemie dystrybucji. Podstawowym sposobem uzdatniania wody w obu przypadkach jest odpowiedni układ filtrów mechanicznych, aby oczyścić wodę np. z piasku, który może znajdować się zarówno w źródle podziemnym jak i powierzchniowym. W obu przypadkach woda może być odżelaziana poprzez jej napowietrzanie.
Woda przeznaczona do dystrybucji siecią wodociągową jest też z reguły chlorowana, aby zapobiec jej powtórnemu skażeniu w rurach, którymi trafia do kranu.
Jakość wody jest kontrolowana w laboratorium w rozlewni lub stacji uzdatniania wody wodociągowej. Przeprowadza się testy organoleptyczne (badanie przejrzystości, smaku i zapachu wody), fizykochemiczne (zawartość składników mineralnych i substancji potencjalnie niekorzystnych) i mikrobiologiczne (zawartość bakterii). Następnie woda jest kierowana do zbiorników i sieci wodociągowej lub też do urządzenia nazywanego nalewarką na linii do butelkowania wody.
W procesie butelkowania woda może dodatkowo być wzbogacana dwutlenkiem węgla (tak powstaje woda gazowana) lub można dodać do wody dodatkowe składniki mineralne (tak powstaje woda stołowa).
Ad/7
W rozlewniach wody są specjalne urządzenia nazywane saturatorami, dzięki którym woda zostaje nasycona dwutlenkiem węgla. Często woda jest też naturalnie gazowana, ponieważ w niektórych podziemnych ujęciach zawiera dwutlenek węgla.