Zaburzenia odżywiania u dzieci - anoreksja

Zaburzenia odżywiania u dzieci – Jadłowstręt psychiczny

Zaburzenia odżywiania stanowią odrębną grupę zaburzeń w klasyfikacji ICD – 10 (Międzynarodowa Statystyczna Klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych) obowiązującej w Polsce i DSM – IV (Kryteria Diagnostyczne Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego).

Kategoria zaburzeń odżywiania się (F 50) wg ICD – 10
F 50.1 - Jadłowstręt psychiczny atypowy
F 50.2 – Żarłoczność psychiczna (bulimia nervosa)
F 50.3 – Atypowa żarłoczność psychiczna
F 50.4 – Przejadanie się związane z innymi czynnikami psychologicznymi
F 50.5 – Wymioty związane z innymi czynnikami psychologicznymi
F 50.8 – Inne zaburzenia odżywiania się
F 50. 9 – Zaburzenia odżywiania się, nieokreślone
F 50.0 – Jadłowstręt psychiczny (anorexia nervosa)

Postacie jadłowstrętu
Klasyfikacja Amerykańskiego Towarzystwa Psychiatrycznego (DSM -IV ) wyróżnia dwie postacie jadłowstrętu:
postać restrykcyjną – charakteryzuje się utratą masy ciała i stałym, dramatycznym ograniczaniem ilości podaży kalorii.
postać bulimiczno – wydalającą – oprócz ograniczenia ilości spożywanego jedzenia, również sporadycznymi ataki objadania się, stosowaniem środków przeczyszczających lub intensywnych ćwiczeń fizycznych.

Geneza zaburzenia
Częstotliwość występowania AN szacuje się na 0,5% do 0,8% u adolescentów i do 1% u kobiet, u których występuje dziesięciokrotnie częściej niż u mężczyzn
Wśród czynników biorących udział w powstawaniu anoreksji rozpatruje się następujące:
Biologiczne, np.:
- występujące w rodzinie zaburzenia odżywiania
i- biologiczna podatność na rozwój zaburzeń odżywiania)
Rodzinne , np. :
-zaburzone relacje między rodzicami i dzieckiem,
- brak emocjonalnego kontaktu matki z dzieckiem we wczesnym dzieciństwie,
- nadużycia seksualne w dzieciństwie
Społeczno – kulturowe, np..:
- presja społeczna nakazująca szczupłą sylwetkę
- reklamy (kult szczupłej sylwetki)
- tempo i stres współczesnego życia
Indywidualne (osobowościowe), np.:
- niskie poczucie własnej wartości,
- perfekcjonizm,
- przeżycia traumatyczne,
- potrzeba kontroli
- występowanie innej choroby o podłożu psychicznym (np. depresji, zaburzeń lękowych )

Objawy jadłowstrętu (AN)
Głównym objawem jadłowstrętu psychicznego (AN) jest znaczny spadek wagi, jak również lęk przed przytyciem oraz zaburzone postrzeganie obrazu własnego ciała.

Kryteria diagnostyczne jadłowstrętu wg ICD - 10
- Zmniejszenie masy ciała, a u dzieci brak przybytku wagi, prowadzące do zmniejszenia masy ciała, co najmniej 15% poniżej prawidłowej / oczekiwanej do wieku i wzrostu.
- Spadek wagi jest narzucony samemu sobie przez unikanie ,,tuczącego`` pożywienia.
- Postrzeganie siebie jako osoby otyłej oraz zaburzający strach przed przytyciem, co prowadzi do narzucenia samemu sobie niskiego progu masy ciała (lęk przed przytyciem nawet przy znacznej niedowadze).
- Zanik miesiączkowania u kobiet (u których wystąpiła już menstruacja), a u mężczyzn

utrata seksualnych zainteresowań i potencji.

Inne symptomy AN
Rozpoznanie jadłowstrętu wspierają następujące cechy, które nie są składnikami niezbędnymi:
-prowokowanie u siebie wymiotów lub wydalenia stolca
- intensywne ćwiczenia fizyczne
- stosowanie leków zmniejszających łaknienie
- stosowanie środków moczopędnych
- wycofanie się z życia rodzinnego i towarzyskiego
- drażliwość
- lęki
- dziwne nawyki żywieniowe

Leczenie i terapia AN
Leczenie zaburzeń odżywiania często wymaga zaangażowania zespołu specjalistów (np. psychologa, dietetyka, lekarz rodzinnego psychiatry) ze względu na komplikacje dotyczące zarówno zdrowia fizycznego, jak i zdrowia psychicznego. Nie ma jednej prostej metody leczenia zaburzeń odżywiania, wybór podejścia terapeutycznego zależeć będzie od indywidualnych cech chorego, a także od problemu, którego dotyczy.
Terapiami, których skuteczność w leczeniu zaburzeń odżywiania jest najlepiej poparta badaniami naukowymi, są:
- terapia poznawczo – behawioralna (CBT)
- terapia interpersonalna (ITP)
- terapia rodzinna
Jednak wielu terapeutów określa swoje podejście do leczenia jako eklektyczne, co oznacza,że wykorzystują strategie różnych rodzajów terapii.
W leczeniu zaburzenia odżywiania, takim jak jadłowstręt psychiczny stosuje się też: - doradztwo żywieniowe
- leczenie farmakologiczne
- leczenie szpitalne (hospitalizację)
Leczenie i terapia osoby dorosłej z podejrzeniem anoreksji nie może odbyć się bez jej zgody, z wyjątkiem zaawansowanej postaci anoreksji, ze współwystępującymi objawami innych zaburzeń , chorób psychicznych i zagrożeniem życia pacjenta. W przypadku dziecka do 16 r. życia taka decyzje podejmują rodzice, a w przypadku młodzieży w wielu 16 – 18 lat zgodę wyrazić musi zarówno osoba badana, jak i jej rodzice. W przypadku zagrożenia życia pacjenta z powodów somatycznych czy psychiatrycznych chory może być hospitalizowany bez zgody w odpowiednich placówkach.
Rokowania
Zaburzenia odżywiania to bardzo poważna choroba, ale uleczalna. Jednak droga do pełnego wyleczenia bywa długa i żmudna.Badania amerykańskich naukowców dotyczące przypadków wyzdrowień osób cierpiących na anoreksję wykazały, że:
- 35% chorych zostaje całkowicie wyleczonych
- 38% chorych zostaje częściowo wyleczonych
Bibliografia
- Coyle B., Gordic B., Teachman B., Schwartz M., Jak pokonać zaburzenia odżywiania u dzieci, Wydawnictwo Helion, Gliwice 2007
- Dragon W. Ł., Oniszczenko W., Genetyka zachowania w psychologii i psychiatrii (rozdz. Zaburzenia odżywiania), Wydawnictwo Naukowe SCHOLAR, Warszawa 2008
- Głębocka A., Niezadowolenie z wyglądu a rozpaczliwa kontrola wagi, IMPULS, Kraków 2009
- Popiołek K., Bańki A. (red.), Kryzysy, katastrofy, kataklizmy w perspektywie psychologicznej (rozdz. Zaburzenia odżywiania – choroba czy sposób na życie?), Stowarzyszenie Psychologia i Architektura, Poznań 2010
- https://www.mp.pl/pacjent/psychiatria/choroby/75618,zaburzenia-odżywiania