Bawimy się emocjami. Program innowacji pedagogicznej

Program innowacji pedagogicznej

1.Tytuł: „Bawimy się emocjami”
2. Autor i realizacja: Joanna Sowa
3. Miejsce realizacji: Przedszkole Miejskie Nr 4 w Bochni
4. Czas trwania i częstotliwość: 13.02.2017- 30.06.2017
Spotkania odbywają się raz w tygodniu (piątek) od godziny 9:00 – 9:30
5. Koszty innowacji: środki – własne.

Wstęp
Uczucia są czymś naturalnym. Gdy jesteśmy świadomi tego, co czujemy, i potrafimy to w odpowiedni sposób wyrażać, życie nabiera głębi, a relacje z innymi ludźmi – pełni. Jeśli jednak ignorujemy uczucia bądź się ich boimy, zaczynają się kłopoty. Nawet najbardziej rozwinięty intelekt nie zastąpi inteligencji emocjonalnej.
Wszystkie dzieci odczuwają emocje. Będą szczęśliwe, jeśli potrafią je zaakceptować i rozpoznać ich ukryty sens. Nie zawsze zdajemy sobie sprawę z tego, jak dziecko przeżywa świat dorosłych- a niejednokrotnie i ono także nie potrafi nazwać swoich uczuć min. wywołanych relacjami między dorosłymi.
Wiek przedszkolny jest okresem największych zmian zachodzących we wszystkich sferach rozwoju dzieci a najintensywniej dokonuje się on do szóstego roku życia. Przedszkole ma niebagatelne znaczenie w wychowaniu i nauczaniu dzieci. Jest miejscem, w którym dzieci spędzają większą część dnia, dlatego ważne jest zapewnienie im optymalnych warunków do rozwoju. W przedszkolu nauczyciele, jako osoby znaczące w życiu dziecka, nieustannie podejmują działalność opiekuńczą, dydaktyczną i wychowawczą. Przyczyniają się do ukształtowania osobowości dziecka i modelowania jego określonych postaw i umiejętności. Umożliwiają przedszkolakom poznanie świata wartości intelektualnych i estetycznych, a muszą również pamiętać o rozwoju sfery psychicznej.

Podłoże i idea wiodąca
"Sukces w życiu nie zależy tylko od intelektu, lecz od umiejętności kierowania emocjami"- Daniel Goleman.

W latach 80 XX wieku powstała Teoria Inteligencji Wielorakich, opisana przez Howarda Gardnera, przedstawiająca 8 typów inteligencji:
1. Inteligencja logiczno – matematyczna
To rodzaj inteligencji oparty na myśleniu przyczynowo-skutkowym. Przejawia się w postrzeganiu świata poprzez ciągi zdarzeń, logiczne myślenie i kreatywne rozwiązywanie problemów. Dotychczasowe badania miernika IQ dotyczyły właśnie tego rodzaju inteligencji.
2. Inteligencja językowa (inaczej lingwistyczna, werbalna)
Umiejętność jasnego wyrażania własnych myśli poprzez słowo mówione.
3. Inteligencja przyrodnicza (inaczej naturalistyczna lub środowiskowa)
Ten typ inteligencji opiera się na poznaniu, docenianiu i zrozumieniu natury. Osoba obdarzona inteligencją przyrodniczą “czuje” naturę, troszczy się o świat, dba o zwierzęta, pielęgnuje rośliny. Odznacza się zdolnością do rozumienia i czerpania wniosków i korzyści ze środowiska naturalnego.
4. Inteligencja muzyczna (inaczej słuchowa lub rytmiczna)
To rozumienie świata poprzez dźwięki. Osoby obdarzone inteligencją muzyczną mają tzw. „słuch muzyczny”, czyli są mocno uwrażliwione na dźwięki płynące z otoczenia.
5. Inteligencja przestrzenna
Ten rodzaj inteligencji umożliwia rozumienie otoczenia dzięki kształtom i wyobrażeniom pochodzącym ze świata zewnętrznego oraz wyobraźni.
6. Inteligencja ruchowa (inaczej kinestetyczna)
To nauka poprzez wykonywanie czynności, ruch; to świadomość własnego ciała.
7. Inteligencja interpersonalna (społeczna)
Ten rodzaj inteligencji zawiera w sobie cechy wszystkich pozostałych typów.
8. Inteligencja intrapersonalna (intuicyjna)
Ten rodzaj inteligencji wiąże się z wiedzą o sobie samym i oznacza zdolność do patrzenia na świat z własnego punktu widzenia, rozpoznawania własnych uczuć i emocji.
Inny uczony- Daniel Goleman, wyróżnił natomiast inteligencję emocjonalną, obejmującą zdolność rozumienia siebie i własnych emocji, kierowania i kontrolowania ich, zdolność samomotywacji, empatię oraz umiejętności o charakterze społecznym.
W 1995 roku Goleman, Eileen Rockefeller Growald, Timothy Shriver, a także wiele innych osób założyło Collaborative for Academic, Social, and Emotional Learning (CASEL). Czyli organizację, skupiającą się na SEL jako na głównym elemencie edukacji. CASEL przedstawiła pięć podstawowych typów umiejętności czy kompetencji składających się na inteligencję emocjonalną, które mogą być systematycznie rozwijane zarówno w domu, jak i w szkole.
• Samoświadomość: rozpoznawanie własnych myśli, uczuć i mocnych punktów oraz dostrzeganie ich wpływu na nasze czyny i dokonywane przez nas wybory.
• Świadomość społeczna: rozpoznawanie i rozumienie myśli oraz uczuć innych ludzi, empatia i umiejętność postawienia się w sytuacji innych.
• Samokontrola: kontrolowanie emocji, tak aby ułatwiały, a nie przeszkadzały w wykonywaniu zadań, ustalanie długoterminowych i krótkoterminowych celów, radzenie sobie z napotykanymi przeszkodami.
• Odpowiedzialne podejmowanie decyzji: znajdywanie, wprowadzanie w życie i ocenianie zdecydowanych i przemyślanych rozwiązań problemów, oraz zwracanie uwagi na długoterminowe konsekwencje, jakie mogą mieć Twoje czyny dla Ciebie i innych.
• Umiejętne kontakty z innymi ludźmi: przeciwstawianie się negatywnej presji rówieśników oraz pracowanie nad rozwiązywaniem konfliktów w celu utrzymywania zdrowych i dających satysfakcję relacji z jednostkami i całymi grupami ludzi.

Do tej pory większość rodziców i nauczycieli zajmowała się rozwijaniem inteligencji intelektualnej (IQ), a przecież rozwijanie umiejętności społecznych i emocjonalnych (EQ), pomoże dziecku odnieść sukces nie tylko w przedszkolu, szkole, ale we wszystkich dziedzinach życia. Liczne badania ekspertów potwierdzają, że posiadający wspomniane umiejętności ludzie są szczęśliwsi, bardziej pewni siebie, a także np. rzadziej cierpią na depresję. Innymi słowy, jeśli dzieci nauczą się odpowiednio wyrażać swoje emocje oraz troszczyć się o innych i utrzymywać z nimi odpowiednie stosunki już we wczesnym wieku, bardziej prawdopodobne jest, że unikną depresji, przemocy oraz innych poważnych zaburzeń zdrowia psychicznego w późniejszym wieku.
Kiedy u dzieci pojawia się notoryczny lęk, złość lub negatywne emocje, możliwości ich pamięci operacyjnej do przetwarzania tego, czego próbują się nauczyć, automatycznie spada. Należy więc nauczyć dzieci rozpoznawania i nazywania emocji, a tym samym rozwijać ich inteligencję emocjonalną.
Inspiracją do wprowadzenia innowacji było wyjście naprzeciw potrzebom emocjonalnym dzieci i zapewnienie możliwości do zaspokojenia ich potrzeb emocjonalnych, a także:
• przełamanie nieśmiałości u niektórych dzieci
• przedstawienie narzędzi do radzenia sobie z negatywnymi emocjami
• rozwinięcie poczucia sprawstwa
• poszerzenie oferty edukacyjnej przedszkola

Rodzaj i zakres innowacji
Zgodnie z nowelizacją Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 9 kwietnia 2002r. w sprawie warunków prowadzenia działalności innowacyjnej i eksperymentalnej przez publiczne szkoły i placówki (Dz.U. z 2002r. nr 56, poz. 506), która weszła w życie 1 września 2011r., opracowana innowacja ma charakter innowacji organizacyjno- metodycznej.

Cele

Cele ogólne:
• kształtowanie u dzieci odporności i dojrzałości emocjonalnej koniecznej do radzenia sobie w nowych trudnych sytuacjach;
• rozwijanie umiejętności rozpoznawania i nazywania emocji swoich i innych ludzi
• rozwijanie umiejętności społecznych w budowaniu poprawnych relacji z „samym sobą”, innymi dziećmi i dorosłymi;
• stwarzanie warunków do rozwijania inteligencji emocjonalnej dziecka, pozytywnego kreowania przez dziecko obrazu swojej osoby, poczucia własnej wartości,
• wdrażanie do przestrzeganie zasad współdziałania w grupie
• poznawanie i wyrażanie siebie i swoich emocji w formie działalności plastycznej
• korygowanie złych nawyków wyrażania emocji
• budowanie pozytywnych nawyków wyrażania emocji

Cele szczegółowe:
Dziecko:
• uczy się rozpoznawania i nazywania emocji;
• uczy się samoakceptacji i akceptacji innych;
• poprawia werbalizację i komunikację;
• uczy się radzenia sobie z problemami i emocjami;
• rozwija wyobraźnię, wrażliwość, empatię poprzez przebywanie w świecie bajki, baśni
• rozwija inteligencję emocjonalną , dostrzega pozytywny obraz swojej osoby, ma poczucie własnej wartości,
• wie, jak radzić sobie z negatywnymi emocjami
• przestrzega ustalonych zasad w zabawach
• rozumie rzeczywistość w sposób rozważny i otwarty
• wyraża swoje emocje w pracach plastycznych

Założenia innowacji
Innowacja zakłada prowadzenie zajęć zgodnie z podstawą programową wychowania przedszkolnego dla przedszkoli, oddziałów przedszkolnych w szkołach podstawowych oraz innych form wychowania przedszkolnego zatwierdzoną przez MEN – Dziennik Ustaw z dnia 15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz.17. Rozporządzenie z dnia 30 maja 2014r. (poz.803)
Innowacja zgodna jest Koncepcją Pracy Miejskiego Przedszkola nr 4 w Bochni
Innowacją zostaną objęte dzieci 4 letnie uczęszczające w roku szkolnym 2016/2017 do grupy III.

Treści programowe

Innowacja zawiera następujące treści Podstawy Programowej:

1.Kształtowanie umiejętności społecznych dzieci: porozumiewanie się z dorosłymi i dziećmi, zgodne funkcjonowanie w zabawie i w sytuacjach zadaniowych.
• dziecko obdarza uwagą dzieci i dorosłych, aby rozumieć to, co mówią i czego oczekują; grzecznie zwraca się do innych w domu, w przedszkolu, na ulicy;
• przestrzega reguł obowiązujących w społeczności dziecięcej (stara się współdziałać w zabawach i w sytuacjach zadaniowych) oraz w świecie dorosłych;
• w miarę samodzielnie radzi sobie w sytuacjach życiowych i próbuje przewidywać skutki swoich zachowań;

3. Wspomaganie rozwoju mowy dzieci.
• dziecko zwraca się bezpośrednio do rozmówcy, stara się mówić poprawnie pod względem artykulacyjnym, gramatycznym, fleksyjnym i składniowym;
• uważnie słucha, pyta o niezrozumiałe fakty i formułuje dłuższe wypowiedzi o ważnych sprawach;
• w zrozumiały sposób mówi lub w inny sposób komunikuje o swoich potrzebach i decyzjach.

4. Wspieranie dzieci w rozwijaniu czynności intelektualnych, które stosują w poznawaniu i rozumieniu siebie i swojego otoczenia.

• dziecko stara się łączyć przyczynę ze skutkiem i próbuje przewidywać, co się może zdarzyć;
.
9. Wychowanie przez sztukę – różne formy plastyczne.

• umie wypowiadać się w różnych technikach plastycznych i przy użyciu elementarnych środków wyrazu (takich jak kształt i barwa) w postaci prostych kompozycji i form konstrukcyjnych;

14. Kształtowanie gotowości do nauki czytania i pisania.

• Dziecko słucha np. opowiadań, baśni i rozmawia o nich; interesuje się książkami;
• rozumie sens informacji podanych w formie uproszczonych rysunków oraz często stosowanych oznaczeń i symboli.

Przewidywane osiągnięcia
Innowacja pedagogiczna w potocznym rozumieniu jest „ulepszeniem”, wprowadzeniem nowych rozwiązań, modernizacją.
Głównym celem innowacji, podobnie jak całościowego oddziaływania dydaktyczno-wychowawczego przedszkola, jest wspieranie wielostronnego rozwoju dziecka.
Podejmowane działania przyczynią się do rozwoju samoświadomości dziecka, jego dążenia do zaspokajania potrzeb biologicznych, emocjonalnych i poznawczych, do samorealizacji. Innowacja uwzględnia aktywny proces uczenia się dzieci podczas kontaktów partnerskich z rówieśnikami oraz wspólnemu działaniu w poszukiwaniu wiedzy o sobie i o świecie. Jednocześnie zapewnia indywidualną możliwość wyrażania myśli i uczuć oraz poszanowanie innych. Podczas realizacji założeń innowacji wykorzystane zostanie naturalne zainteresowanie dziecka bajkami oraz potrzeba wyrażania siebie i swoich przeżyć w formie plastycznej. Innowacja jest nawiązaniem do teorii inteligencji wielorakich Howarda Gardnera oraz teorii Inteligencji Emocjonalnej Daniela Goldmana. Przyjęte cele innowacji wyznaczają przewidywane efekty. Zakłada się, że w efekcie wdrożenia innowacji, dzieci poprawnie będą nazywać i rozpoznawać emocje swoje i innych, łatwiej będą przeżywać sytuacje stresogenne.
Wprowadzone rozwiązania korzystnie wpłyną na atrakcyjne i efektywne zagospodarowanie pełnego czasu pobytu dzieci w przedszkolu, w tym również wykraczającego ponad czas pracy przedszkola. Podejmowane działania przyczynią się do promocji wychowania przedszkolnego w środowisku lokalnym, z którym ściśle współpracuje.

Procedury osiągania celów
Zastosowane metody i formy pracy mają w jak największym stopniu rozwijać indywidualne predyspozycje, stworzyć atmosferę akceptacji, zaufania, pozwolić na osiągnięcie sukcesu motywującego do dalszych działań. W innowacji będą dominowały następujące metody i formy pracy z dziećmi:
• metody podające (przyswajanie): opowiadanie, praca z tekstem
• metody problemowe (odkrywanie): "burza mózgów"
• metody praktyczne (działanie): ćwiczenia
Dobór metod zależał będzie od indywidualnych możliwości dzieci oraz od tego, jakie działania zostaną zaplanowane. Będą miały one na celu wspomaganie wszechstronnego rozwoju dziecka, rozwijając równocześnie poznanie siebie i swoich uczuć.
Formy innowacji – podstawową formą działalności dziecka w wieku przedszkolnym jest zabawa zatem na końcu każdych zajęć dzieci będą podejmować zabawę o charakterze plastycznym bądź ruchowym.

Ewaluacja
Celem ewaluacji jest zbadanie jakości realizacji projektu innowacyjnego.
Efekty pracy zostaną przeanalizowane w oparciu o:
1. Test znajomości emocji- przeprowadzony na dzieci na początku i na końcu prowadzenia innowacji
2. Badaniu poziomu zadowolenia dzieci po każdych zajęciach
3.Przygotowanie wystawy prac plastycznych dzieci
4. Fotoreportażu na stronie internetowej przedszkola
5. Harmonogramu podejmowanych działań
Na podstawi zebranych informacji zostanie sporządzony raport z realizacji zamierzonych celów oraz przedstawione wnioski, które posłużą do zaplanowania działań innowacyjnych w przyszłości.

Bibliografia:
1. W. Okoń "Nowy słownik pedagogiczny" Wydawnictwo Szkolne i Pedagogiczne, W-wa 1998
2. Daniel Goldman "Inteligencja emocjonalna" Media Rodzinne , Poznań 1997
3. L. Lantieri, D. Goldman "Rozwój inteligencji emocjonalnej twojego dziecka" Wyd. Helion 2009
4. Howard Gardner "Inteligencje wielorakie. Teoria w praktyce" Wyd. Media Rodzina 2002
4. Anna Kozłowska "Zaczarowane bajki, które leczą dla dzieci i dorosłych" Wyd. Akademickie Żak, Warszawa 2007