Mały odkrywca: Poznajemy powietrze

Scenariusz zajęć dla 5-latków

Cel ogólny: interesuje się otaczającym go światem

Cele operacyjne:
- zastanawia się jak to jest z powietrzem
- poznaje właściwości powietrza
- potrafi powiedzieć, dlaczego potrzebujemy powietrza

Formy: indywidualna, grupowa

Metody:
- słowna: rozmowa z dziećmi, wypowiedzi dzieci
- czynna: doświadczenia, inspirowanie do odkrywania nowych zjawisk
- oglądowe: obserwacja, pokaz

Środki dydaktyczne: szklanka, woda, miska, kubek plastikowy, ręcznik papierowy, świeczki, słoiki, gorąca woda, nożyczki balon

Przebieg zajęć:

Spójrz na pustą szklankę. Czy widzisz coś w środku? Gdy odwrócisz ją do góry dnem, nic z niej nie wylatuje. Ale wcale nie jest pusta. Wyobraź sobie, że sala w której jesteśmy nie ma mebli, dywanu i lamp - możemy powiedzieć, że jest pusta. Ale czy rzeczywiście tak jest?
Nie, ponieważ cała sala jest wypełniona przez powietrze, czyli mieszaninę gazów (azot, tlen, wodór, dwutlenek węgla).

1) "Czy tu jest powietrze?" - eksperyment
Potrzebne będą: przeźroczysty plastikowy kubek, papierowy ręcznik lub kartka papieru, miska z wodą

Do plastikowego kubka wkładamy papierowy ręcznik i powoli zanurzamy kubek dnem do góry w misce z wodą. Po chwili wyjmujemy go i sprawdzamy, że ręcznik jest nadal suchy.
Następnie robimy dziurkę w dnie kubka i powtarzamy zanurzenie w wodzie. Pod ręką czuć jak ucieka powietrze. Tym razem ręcznik papierowy jest mokry, bo powietrze, które wypełniało kubek uciekło dziurką w dnie.
W pierwszym przypadku woda nie dostała się do środka, gdyż kubek był pełen - znajdowało się w nim powietrze. W drugim przypadku powietrze wydostało się z kubka dziurką w dnie, dlatego woda zmoczyła papier.

2) "Balonik" - eksperyment.
Kolejne doświadczenie potwierdza istnienie powietrza i w dodatku pokazuje, jak zachowuje się powietrze przy zmianie temperatury.
Potrzebne będą: szklana butelka, balon, słoik z gorącą wodą

Uwaga; trzeba zachować dużą ostrożność przy dzieciach

Na szklaną butelkę nakładamy luźno balonik i wkładamy ją do słoika z gorącą wodą. Czekamy chwilę i obserwujemy jak balonik sam się pompuje. Następnie balonik schładzamy i wraca on do pierwotnego stanu.
Pytamy dzieci czy domyślają się dlaczego tak się dzieje.
Naprowadzamy je na odpowiedź, że nagrzane powietrze unosi się do góry "pompując" balonik, a gdy jest schłodzone opada w dół.

3) "Świeczka" - eksperyment
Potrzebne będą: 2 świeczki, dwa słoiki: mały i większy

Zapalamy świeczki i przykrywamy słoikami. Po pewnym czasie gaśnie świeczka pod małym słoikiem, później świeczka pod większym.
Pytamy, czy dzieci domyślają się dlaczego?
W mniejszym słoiku jest mniej powietrza i szybciej się wypala. Przy braku powietrza świeczka gaśnie, powietrze jest potrzebne, by mógł się palić ogień. W większym słoiku świeca pali się dłużej, ze względu na większą ilość powietrza.

4)"Świeczka - 2" - eksperyment
Potrzebne będą: świeczka, słoik lub szklanka, talerz z zabarwioną wodą

Świeczkę umieszczamy na talerzu z zabarwioną wodą i przykrywamy szklanką lub słoikiem. Ponieważ w czasie palenia świeczki spala się tlen, wypala się on również w szklance i dlatego świeczka gaśnie. Wypalony tlen zastępuje woda i podnosi się ona powyżej poprzedniego poziomu wody na talerzu, "wchodząc" w puste po tlenie miejsce.

Literatura: E.Bednarek, K. Nowopolski "Mały inżynier. Nauka i zabawa" Poznań, wyd. Centrum Edukacji Dziecięcej
www.boberkowy world: Poznajemy świat za pomocą zmysłów - scenariusz zajęć przedszkolnych