Rola, postawa i działania nauczyciela wychowawcy, który może się przyczynić do tego, by trudności wychowawczych było mniej …

Rola, postawa i działania nauczyciela wychowawcy, który może się przyczynić do tego, by trudności wychowawczych było mniej ...
Zgodnie z powszechnym przekonaniem rozwój młodego człowieka jest w zdecydowanej mierze uzależniony od środowiska, w którym się wychowuje, a więc od rodziny i szkoły. Nie podlega żadnej wątpliwości, że pierwszymi opiekunami i wychowawcami dzieci są ich rodzice, a szkoła powinna ich wspierać, nie mniej jednak proporcje udziału rodziców i nauczycieli w procesie wychowawczym dzieci i młodzieży zmieniają się wraz z kolejnymi etapami kształcenia dziecka . Niewątpliwie szczególną rolę w procesie wychowawczym młodego człowieka odgrywa nauczyciel pełniący rolę wychowawcy szkolnego, czyli ten, któremu powierzono szczególną opiekę nad grupą dzieci lub młodzieży, zwykle nad jedną z klas w szkole. Obowiązkiem takiego nauczyciela jest nie tylko nauczanie danego przedmiotu, lecz również planowanie i realizowanie programu wychowawczego klasy, reagowanie na pojawiające się problemy wychowawcze uczniów, interweniowanie w sytuacjach trudnych lub konfliktowych oraz współpraca z rodzicami, innymi nauczycielami, pedagogiem szkolnym i zewnętrznymi instytucjami wspierającymi jego podopiecznych .
Trudności wychowawcze w pracy nauczyciela nie są niczym nadzwyczajnym; w zależności od grupy klasowej może być ich mniej lub więcej, podobnie jak różny może być stopień ich nasilenia i trwałości. Wszelkie zaburzenia w zachowaniu dziecka wymagają adekwatnej reakcji, w przeciwnym razie istnieje realne ryzyko, że występujące odchylenia od normy w zachowaniu danego dziecka będą się nasilać, dlatego też nauczyciel wychowawca powinien stosować bardzo precyzyjne metody i techniki wychowawcze, prowadzące do wytworzenia pozytywnych nakazów i postaw, nie dopuszczając do powstania i utrwalania się reakcji negatywnych . Osiągnięcie sukcesu w zwalczaniu trudności wychowawczych nie należy do łatwych zadań, ale jest możliwe, o ile nauczyciel będzie stosował pewne reguły.
Nauczyciel powinien wyrażać dezaprobatę dla niesłusznego postępowania ucznia, ale w żadnym wypadku nie może go poniżać, ośmieszać, wyszydzać. W każdej sytuacji musi zachować takt i kulturę pedagogiczną. Nauczyciel powinien być dla swoich wychowanków wzorem do naśladowania, ponieważ łatwiej zapamiętają to, jak postępuje, niż to, o czym mówi. Wychowawca może odnieść sukces tylko wówczas, jeśli podopiecznie obdarzą go zaufaniem, odczują, że interesuje się ich sprawami oraz będą przekonani, że mogą mu wszystko powiedzieć bez obawy ośmieszenia. Dzieci i młodzież szczególnie cenią i dobrze współpracują z tymi nauczycielami, którzy są sprawiedliwi i wyrozumiali, wszystkich traktują tak samo, czyli nie dzielą ich na „lepszych i gorszych”. Dobry wychowawca potrafi dostrzec zalety w każdym, nawet w dziecku sprawiającym trudności wychowawcze, częściej stosuje pochwały i aprobatę niż kary, pozwala uczniom wyrażać ich myśli, wystrzega się pochopnych opinii, budzi motywację, wskazuje perspektywy, dodaje odwagi .
W ramach podsumowania należy podkreślić, że oczywiście nie ma gwarancji, że nauczyciel wychowawca postępujący zgodnie z powyższymi zasadami osiągnie sukces w postaci zupełnego wyeliminowania trudności wychowawczych, ale z pewnością będzie daleki od popełniania błędów wychowawczych i może mieć poczucie, że zrobił wszystko, by pomóc dziecku w pokonaniu jego problemów. Warto również dodać, że konieczna jest współpraca z rodzicami, ponieważ żadne, nawet najdoskonalsze metody wychowawcze, stosowane przez nauczyciela w osamotnieniu, nie są w stanie przeciwdziałać trudnościom .

Bibliografia:
1. Badziukiewicz B., Vademecum wychowawcy, Wydawnictwo Akademickie „Żak”, Warszawa 2005
2. Kosyrz Z., Osobowość wychowawcy: być wychowawcą w zmiennych i dynamicznych warunkach życia społecznego, Wydawnictwo „Pedagogium” Wyższej Szkoły Pedagogiki Resocjalizacyjnej 2005
3. M. Łobocki, W trosce o wychowanie w szkole, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2007, s. 39.
4. M. Sowisło, Dla dobra dziecka. O warsztacie pracy nauczyciela wychowawcy, Oficyna Wydawnicza Impuls, Kraków 2007, s. 27-28.