Warsztaty na temat praw dziecka

Cele zajęć:
- zapoznanie uczniów z prawami dziecka
- kształcenie umiejętności wyrażania własnych opinii i poglądów
- doskonalenie umiejętności dyskusji
- nauka tolerancji wobec innych osób
- umiejętność rozpoznawania sytuacji, w której łamane są prawa dzieci
Metody:
- dyskusja
- burza mózgów
Formy pracy:
- indywidualna
- zbiorowa
Pomoce dydaktyczne:
- streszczenie Konwencji o Prawach Dziecka
- listy dzieci z różnych krajów
- teksty wierszy dotyczące praw dziecka


Przebieg zajęć
• Nauczyciel wita zebranych uczniów, wyjaśnia temat dzisiejszego spotkania pt."Prawa dziecka”.
• Nauczyciel trzyma w ręku nieprzezroczystą torebkę, w której znajdują się dwie piłeczki tenisowe: biała i zielona. Uczniowie nie wiedzą, co jest w torebce. Każdy z nich wkłada rękę do torebki, dotyka piłeczek, nic nie mówiąc kolegom. Kiedy wszyscy uczniowie sprawdzą zawartość torebki, nauczyciel pyta, co w niej jest i czy te dwa przedmioty różnią się od siebie, czy nie. Nauczyciel dyskutuje z uczniami o podobieństwach i różnicach między ludźmi oraz o prawach przynależnych każdemu z nich.
• Uczniowie podają sobie kolejno obie piłeczki mówiąc: „jestem do ciebie podobny, bo...” oraz „różnię się od ciebie, bo...” Następnie uczniowie dyskutują o podobieństwach i różnicach między nimi i o ich znaczeniu.
• Jeden z uczniów odczytuje głośno pierwszy fragment wiersza „Prawa dziecka”:
Niech się wreszcie każdy dowie
I rozpowie w świecie całym,
Że dziecko to też człowiek,
tyle, że jeszcze mały.
Dlatego ludzie uczeni,
Którym za to należą się brawa,
Chcąc wielu dzieci los odmienić,
Spisali dla nas mądre prawa.
Więc je na co dzień i od święta
Spróbujcie dobrze zapamiętać.
• Nauczyciel pyta uczniów czy znają podstawowe prawa dziecka, uczniowie wymieniają je, nauczyciel zapisuje pomysły na tablicy.
• Kolejny uczeń odczytuje następny fragment wiersza:
Nikt mnie siłą nie ma prawa zmuszać do niczego,
a szczególnie do zrobienia czegoś niedobrego.
Mogę uczyć się wszystkiego, co mnie zaciekawi
I mam prawo sam wybierać, z kim się będę bawić.
Nikt nie może mnie poniżać, krzywdzić, bić, wyzywać
I dlatego mogę zawsze na ratunek wzywać.
Jeśli mama albo tata już nie mieszka z nami,
Nikt nie może mi zabronić spotkać ich czasami.
Nikt nie może moich listów czytać bez pytania.
Mam też prawo do tajemnic i własnego zdania.
Mogę żądać, żeby każdy uznał moje prawa,
A gdy różnię się od innych, to jest moja sprawa.
Tak się tu w wiersze poukładały prawa dla dzieci na całym świecie.
Byście w potrzebie z nich korzystały najlepiej jak umiecie.
• Uczniowie porównują prawa zapisane na tablicy z prawami wymienionymi w wierszu, wyjaśniają, co te prawa oznaczają.
• Nauczyciel zadaje pytania do przedyskutowania:
- czy w Polsce, w waszym najbliższym otoczeniu przestrzegane są prawa dziecka?
- Czy spotkaliście się z problemem łamania praw dziecka?
- Czy dzieci na całym świecie mają takie same prawa?
- Jakie zdobycze cywilizacyjne ułatwiają dzieciom życie?
- Dlaczego dobrze / źle być dzieckiem we współczesnym świecie?
- Nauczyciel dzieli uczniów na kilkuosobowe grupki i odczytuje listy dzieci z różnych krajów.
1. List z Japonii
Moja mama nie pracuje, wychowuje młodszą siostrę. Codziennie, gdy wracają ze spaceru, wyjmują z naszej skrzynki pocztę. Wczoraj przyszły dwa listy i po obiedzie mama dała zaklejony list tacie i drugi mnie, mówiąc, że to od mojej koleżanki. List był otwarty. Czy mama miała prawo czytać list zaadresowany do mnie?
2. List z Holandii
Drodzy koledzy! Mam ciemny kolor skóry. Byłem wczoraj u lekarza, w poczekalni była też inna mama z białym dzieckiem. Pani doktor zobaczyła mnie i - chociaż byłem pierwszy - kazała mi czekać. Najpierw zbadała białe dziecko. Czy zostałem dobrze potraktowany? Było mi przykro.
3. List z Kanady
Mam na imię Mary i jestem smutna, bo bardzo szybko się męczę. Na lekcjach wychowania fizycznego nikt nie chce ćwiczyć ze mną w parze, bo przez moje wolne tempo przegrywa. Zawsze czekam, żeby ktoś wybrał mnie do swojej drużyny, ale nikt nie chce. Co mam zrobić? Czy koleżanki i koledzy muszą mnie tak traktować?
4. List z Rosji
Nazywam się Masza. Mam dwie siostry i trzech braci. Mieszkamy w niewielkim mieszkanku, nie mam więc swojego miejsca do odrabiania lekcji i do zabawy. Często jestem nieprzygotowana do lekcji, bo młodsze rodzeństwo mi przeszkadza. Co możecie mi poradzić?
5. List z Polski
Koleżanki i koledzy! Chodzę do czwartej klasy. Wczoraj chciałem opowiedzieć naszej pani i kolegom z klasy, jakie mam świetne pomysły na wycieczkę klasową. Jednak pani nie chciała mnie wysłuchać, a jeden kolega powiedział, że ja nigdy nie mam dobrych pomysłów. Poczułem się bardzo źle. Dlaczego mnie tak potraktowano?
6. List z Indii
Dzień dobry! Jestem Amelia. Mam 7 lat. Jakiś czas temu moi ubodzy rodzice oddali mnie pewnej bogatej rodzinie z miasta, u której pracuję od rana do wieczora - sprzątam, piorę, pilnuję dziecka, pomagam gotować, przynoszę wodę. Często jestem głodna, bo gdy zrobię coś nie tak, to nie dostaję posiłku. Bardzo tęsknię za rodzicami. Czy zawsze już tak będzie?
• W grupach uczniowie zastanawiają się, jakie prawo zostało złamane oraz jak można temu zaradzić.
• Nauczyciel pyta uczniów, czy wiedzą co to jest konwencja, oraz czy słyszeli nazwę Konwencja o Prawach Dziecka.
• Uczniowie próbują udzielić odpowiedzi, dyskutują.
• Nauczyciel przedstawia krótką historię powstania Konwencji oraz odczytuje streszczenie o Konwencji o Prawach Dziecka. Podaje trzy najważniejsze punkty, o których wspólnie z uczniami dyskutuje:
1. Prawa osobiste
2. Prawa socjalne
3. Prawa polityczne
Nauczyciel wyjaśnia uczniom, że istnieją organizacje pomagające dzieciom w przypadku łamania ich praw, podaje nazwy instytucji.
• Wybrany uczeń odczytuje kolejny wiersz Tadeusza Kubiaka „My, dzieci, chcemy się śmiać”:
My jesteśmy dzieci jak dzieci,
Czasem krnąbrne, czasem czupurne,
Ale chcemy, by księżyc świecił,
A noce nie były pochmurne.
Chcemy, by nie było dnia bez słońca,
Pracy - bez pięknej radości,
Chcemy, by ziemia śpiewająca
Pełna była pięknej miłości.
• Podsumowanie spotkania. Uczniowie wypowiadają się na temat przeprowadzonych zajęć: czy dowiedzieli się czegoś nowego, czy dyskusje na temat praw dziecka są ważne, czy chcieliby uczestniczyć w podobnych zajęciach w przyszłości.