Mali Artyści - program rozwijający twórczą aktywność plastyczną dzieci

„Należy pozwalać dzieciom rysować,
co chcą i jak chcą, byle rysowały chętnie
i szczerze". (S. Szuman)

Program rozwijający
twórczą aktywność plastyczną dzieci

MALI ARTYŚCI

przeznaczony dla dzieci klas I-III szkoły podstawowej

Autor: mgr Joanna Maziarz
nauczyciel – wychowawca świetlicy

SPIS TREŚCI


Wstęp 3
Charakterystyka programu 3 – 4
Cele programu 4
Treści programu 5 – 10
Procedury osiągania celów 11
Planowane osiągnięcia 11
Pomiar osiągnięć 11 – 12
Ewaluacja 12
Bibliografia 12

WSTĘP

Twórczość plastyczna jest jedną z najprzyjemniejszych i najchętniej podejmowanych form aktywności dzieci w wieku wczesnoszkolnym. Jest koniecznym i nieodzownym czynnikiem wszechstronnego rozwoju dzieci, najpowszechniejszym zjawiskiem dorównującym zabawie.
Dzieciom podoba się to, co przynosi im radość wywołuje miłe wrażenia lub doznania zmysłowe, które pobudzają je emocjonalnie i wiążą uczuciowo z otoczeniem. To z kolei skłania je do podejmowania własnych prób i działań w otaczającej rzeczywistości, do wyrażania siebie - do spontanicznej ekspresji artystycznej.
Podczas tworzenia dziecko doznaje silnych przeżyć. Wynikają one nie tylko z samego działania lecz także z możliwości wyrażenia środkami plastycznymi własnych myśli emocji
i uczuć, których dziecko nie byłoby w stanie opowiedzieć słowami. Dziecko przejawia naturalną potrzebę przekazywania innym swoich odczuć. To właśnie rysunki są wykorzystywane przez psychologów podczas badań dziecka, czy diagnozowania go pod różnymi względami (rozwojowym, emocjonalnym, wychowawczym).
Aktywność własna, a zwłaszcza ekspresja artystyczna, pozwala na zaspokojenie dążeń
i potrzeb. Dziecko wypowiada się w swój własny sposób. Tworząc angażuje wszystkie sfery osobowości. Zajęcia plastyczne w dużej mierze wspomagają rozwój i kompensują braki młodej osobowości dziecka. Wypełniają lukę w sferze uczuć i emocji, a także w kształtowaniu wyobrażeń i myślenia twórczego. Są jedynym w swoim rodzaju zajęciem, na którym każda wypowiedź jest właściwa, prawidłowa. Dla dzieci nie odnoszących sukcesów w innych dziedzinach mają charakter terapeutyczny. Dzieci ruchliwe i nadpobudliwe uspokajają się, uczą koncentracji i doprowadzania do końca rozpoczętego zadania. U dzieci nieśmiałych i wycofanych udany efekt pracy przyczynia się do umocnienia poczucia własnej wartości do, pokonania zahamowań. Ponadto u wszystkich uczniów rozwijają się praktyczne umiejętności i zmysł estetyczny, umiejętność współpracy i pomagania sobie nawzajem.
Dzieci chętnie i z entuzjazmem tworzą rozmaite prace zwłaszcza jeżeli sięgają po inne materiały niż zawsze używane. Proces twórczy i właściwie dobrane techniki stwarzają olbrzymią radość dziecku – twórcy, pobudzają kreatywność, niosą ze sobą dużo nowych doświadczeń i wrażeń, pomagają rozwiązywać problemy i podsuwają alternatywne sposoby wykonania.
Myślę, że połączenie swobodnej ekspresji twórczej z poszukiwaniem coraz to nowych technik plastycznych, proponowaniem niekonwencjonalnych tematów, materiałów, narzędzi, zadań oraz czasu potrzebnego do realizacji odpowiednich treści oraz dostosowanie do indywidualnych potrzeb i możliwości dziecka może w znacznym stopniu wydobywać
z nich ich siły i energię, które pomogą im przezwyciężać trudności a także pomagać we własnym rozwoju.

CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU

Program zajęć plastycznych MALI ARTYŚCI powstał z potrzeby urozmaicenia dzieciom czasu spędzanego w świetlicy, tak aby była ona miejscem atrakcyjnym dla uczniów. Został napisany z myślą o uczniach klas młodszych, którzy uczestniczą w zajęciach świetlicy szkolnej po zajęciach lekcyjnych. Jest skierowany do wszystkich wychowanków, nie
tylko tych, którzy wykazują szczególne zainteresowania i uzdolnienia plastyczne.
Zajęcia będą prowadzone w świetlicy szkolnej raz w tygodniu przez jedną godzinę zegarową. Udział w nich będzie dobrowolny i dostępny dla wszystkich chętnych.
Program opiera się na aktywności dziecka w tworzeniu własnej twórczości plastycznej oraz na jego naturalnej ciekawości i eksperymentowaniu z różnymi materiałami i technikami plastycznymi. Koncepcja programu zakłada rozwój zdolności i zainteresowań plastycznych, przekazanie niezbędnej wiedzy o sztuce połączone z wyrobieniem umiejętności plastycznych, umożliwia też indywidualny, spontaniczny proces tworzenia. Zajęcia zapewniają przede wszystkim dobrą zabawę oraz konstruktywne i miłe spędzanie czasu wolnego.
Treści zawarte w programie ułożone są z uwzględnieniem pór roku, świąt i ważnych dat, oraz indywidualnych zainteresowań uczniów.
Program zajęć ma charakter otwarty, można go modyfikować i dostosowywać do potrzeb, możliwości i zainteresowań dzieci.

CEL GŁÓWNY PROGRAMU:

Wspomaganie wszechstronnego rozwoju osobowości uczniów poprzez pobudzanie procesów percepcji wizualnej oraz możliwości twórczych w toku różnorodnych działań plastycznych.

CELE SZCZEGÓŁOWE PROGRAMU:

• rozbudzanie wrażliwości estetycznej oraz indywidualnych zdolności twórczych;
• rozwijanie sprawności manualnej;
• wspomaganie rozwoju emocjonalnego i motywowanie do samodzielnych rozwiązań
twórczych;
• stwarzanie okazji do poznawania różnorodnych technik plastycznych oraz do
eksperymentowania różnymi materiałami i narzędziami;
• wyrażanie swoich obserwacji, przeżyć i doświadczeń za pomocą środków plastycznych;
• wzbogacanie wiedzy z zakresu sztuk plastycznych;
• uwrażliwianie na piękno różnorodnych zjawisk przyrodniczych, społecznych;
• rozwijanie poczucia własnej wartości i wiary we własne siły;
• przygotowanie do uczestnictwa w życiu kulturalnym;
• poszanowania wytworów innych ludzi, wyrażania opinii i ocen na ich temat, bez urażania
uczuć ich twórców;
• stwarzanie warunków i możliwości do przeżywania przez dziecko sukcesów;
• kształtowanie umiejętności współpracy w grupie;
• wdrażanie do efektywnego spędzania czasu wolnego.

TREŚCI

Treści zawarte w programie ułożone są z uwzględnieniem pór roku, świąt oraz zainteresowań uczniów. Kolejność realizacji poszczególnych tematów zależy od decyzji prowadzącego

Temat Cele szczegółowe Technika Materiały

1. Jesienny
bukiet

2. Barwy
jesieni –
drzewa

3.Zwierzaki
– cudaki

4. Jesienny
las

5. Nasze
godło

6. Jesień
dary
niesie

7. Jesienny
pejzaż

- zapoznanie
z pojęciami: faktura,
grafika;
- poznanie nowej techniki
graficznej – frottage

- przypomnienie
barw podstawowych
i pochodnych;
barwy ciepłe

- umiejętność łączenia
różnych materiałów
- umiejętność
dostrzegania
i wykorzystania
cech naturalnych
materiałów
przyrodniczych;
- rozwijanie wyobraźni
i pomysłowości

- rozwijanie twórczej
wyobraźni;
- przedstawianie scen
zainspirowanych
porą roku
- używanie różnych
materiałów jako środka
wyrazu

- rozwijanie percepcji
i spostrzegawczości
szczegółów godła
- wdrażanie do
precyzyjnego
i estetycznego
wykonania pracy

- kształcenie
umiejętności
obserwowania
i określania barw,
kształtów, wielkości
owoców;
- wyrabianie
umiejętności dobierania
odpowiedniej barwy do
przedstawianych
przedmiotó

- wyjaśnienie pojęcia
pejzaż i kompozycja;
- rozwijanie umiejętności
właściwego planowania
pracy na płaszczyźnie
- stosowanie bogatej
gamy kolorystycznej
w swojej pracy
frottage z liści

malowanie farbami
plakatowymi

jeże, sowy, zajączki i inne zwierzaki wykonane
z materiałów przyrodniczych

kompozycja przestrzenna
z naturalnych materiałów przyrodniczych

wyklejanie
kulkami
z krepiny

malowanie plasteliną

malowanie na podkładzie
z kaszy manny


żywe liście drzew
z wyraźnymi nerwami, kolorowe kartki papieru, kredki świecowe

kontury koron drzew z papieru, rolki po papierze toaletowym, farby plakatowe

szyszki, nasiona klonu (skrzydełka), plastelina, farby, szablony jeży
z tektury, łupiny orzechów

wykonane na poprzednich zajęciach drzewa
i krzewy, szyszkowe jeże i inne zwierzęta, kasztany, żołędzie

krepina biała, czerwona i żółta, kontury orła, klej

naturalne okazy owoców i warzyw
kontury owoców
i warzyw z papieru, plastelina

kasza manna, biały papier, farby

8. W zielonym
lesie rosła

9. Ozdoby
choinkowe

10. 11. Anioły
i aniołki

12. Wesołe
bałwanki

13. Zimowy
krajobraz

14. Walen-
tynkowe
serca

15. Co mróz
namalował
na szybie

16. Za górami,
za lasami
jest
kraina...

- stwarzanie okazji do
odkrywania różnych
rozwiązań plastycznych
- ćwiczenie cierpliwości
i dokładności

- doskonalenie
umiejętności
przecinania i klejenia
papieru
- rozwijanie inwencji
twórczej

- rozwijanie sprawności
manualnej
- rozbudzanie twórczej
inwencji, pomysłowości

- kształtowanie postaw
proekologicznych przez
powtórne przetwarzanie
produktów
- używanie różnych
materiałów jako środka
wyrazu
- rozwijanie wyobraźni
plastycznej
- kształcenie wrażliwości
na piękno przyrody
- wyjaśnienie określenia:
barwy rozbielone

- wdrażanie do
starannego
i estetycznego
wykonywania prac
- kultywowanie tradycji
walentynkowej
- rozwijanie umiejętności
odrysowywania od
szablonu

- zapoznanie z nową
techniką rysunkową
- pobudzanie wyobraźni
i wyzwalanie inwencji
twórczej
- ćwiczenie cierpliwości
i koncentracji

- utrwalenie pojęcia
kompozycji na
płaszczyźnie papieru
- rozwijanie umiejętności
współpracy w zespole
- rozwijanie umiejętności
obrazowania środkami
plastycznymi swoich
wyobrażeń

składanie przestrzennej choinki z pasków papieru

formowanie
z pasków papieru

lepienie z masy solnej

praca
z nietypowym tworzywem

malowanie pastą do zębów i farbą

wycinanki
z papieru

wydrapywanka jednobarwna

malowanie pastelami

paski zielonego papieru, tekturowy stożek (pień choinki)

nożyczki, kolorowy papier, klej

masa solna, farby, włóczka na włosy


rolka po papierze toaletowym, krepina, biały papier

biała pasta do zębów
farby, biały lub niebieski papier

czerwony papier, klej nożyczki, szablony serc

świeca, karton, niebieska farba plakatowa

duże arkusze szarego papieru, pastele


17. Być
kobietą...

18. Postacie
fantasty-
cznych
kwiatów
i zwierząt

19. Słuchamy
bajki o
Czerwonym
Kapturku

20. Papierowe
zoo

21. Podwodny
świat

22. 23.Pisanki,
kraszanki
jajka
malowane

24. Śmieszne
zwierzątka

25. Wiosenna
łąka
- kultywowanie tradycji
Dnia Kobiet
- rozwijanie
sprawności manualnej
i precyzji
- rozwijanie umiejętność
starannego zaginania
i składania papieru
zgodnie z podaną
instrukcją
- poznanie pojęć:
oryginał i kopia
- poznanie nowej techniki
rysunkowej
- odkrywanie
przyjemności tworzenia
i cieszenia się
uzyskanym efektem


- przedstawianie scen
zainspirowanych
tekstem literackim
- wyrażanie przeżyć
w różnych formach
plastycznych.


- doskonalenie
umiejętności
przecinania i klejenia
papieru oraz składania
w harmonijkę
- rozwijanie sprawności
manualnej


- przedstawianie realnych
i fantastycznych zjawisk
zainspirowanych bajką
„ Mała syrenka”
- przypomnienie pojęcia
faktura
- rozwijanie twórczej
wyobraźni


- stwarzanie okazji do
bogacenia doznań
plastycznych poprzez
stosowanie ciekawych
technik i materiałów
- kultywowanie tradycji
i zwyczajów ludowych
- kształtowanie wyczucia
estetycznego przez
odpowiednie łączenie
różnych elementów
zdobniczych
- poznanie różnych form
sztuki dekoracyjnej


- rozwijanie pamięci
wzrokowej
- doskonalenie
umiejętności składania
papieru zgodnie
z podaną instrukcją
- doskonalenie
umiejętności
rozpoznawania figur
geometrycznych (kół)


- poznanie nowej techniki
- collage
- stwarzanie okazji do
bogacenia doznań
plastycznych poprzez
stosowanie
różnorodnych
materiałów
- przejawia aktywność
i inicjatywę twórczą,
- dostrzega różnorodność
barw w przyrodzie,

tulipan techniką origami na bazie kwadratu

rysowanie nitką

rysunek kredkami lub pastelami

papieroplastyka

rysowanie na papierze ściernym

techniki łączone

origami z kółek

collage
kolorowy papier

kartki papieru złożone na pół farby, nici, włóczka

karton, kredki, pastele, płyta CD
z bajką

kolorowy papier, klej, wzory i szablony zwierząt

papier ścierny, kredki ołówkowe

wydmuszki, drobny makaron, kolorowa bibuła, farbowane skorupki jajek, klej wikol, dziurkacze ozdobne

koła z kolorowego papieru o różnej średnicy klej, wzory zwierząt

bibuła, plastelina,
kwiaty i owady wycięte z gazet, pastele, zwierzęta
z orgiami wykonane na poprzednich zajęciach, klej

26. Tęcza
w kropli
rosy

27. Bukiet
dla mojej
mamy

28. Kolorowe
motyle

29. Ozdobny
talerz dla
taty

30. Lot
trzmiela

31. Podsumo- wanie zajęć, organizacja wystawki prac

- poznanie nowej techniki
malarskiej „mokre w
mokrym”
- przypomnienie pojęć:
barwy podstawowe i
pochodne oraz plama
barwna
- obserwacja kolorów
tęczy na odstawie
doświadczeń
praktycznych

- rozwijanie inwencji
twórczej
- wdrażanie do
starannego
i estetycznego
wykonania pracy

- rozbudzanie wyobraźni,
twórczej inwencji
oraz ekspresji
plastycznej
- wyrabianie nawyku
doprowadzania działań
do końca

- wyjaśnienie pojęcia
rytmu jako
powtarzalności
i miarowości tych
samych elementów
- rozpoznawanie prostych
rytmów na płaszczyźnie
i w przestrzeni
- kształtowanie wyczucia
estetycznego przez
odpowiednie
zestawienie różnych
elementów ozdobnych.

- zachęcanie do
poznawania nowych
technik pracy
- inspirowanie
działalności plastycznej
muzyką.
- stwarzanie okazji do
radości i zabawy
w sytuacji twórczej

mokre w mokrym

collage ze strużyn kredek ołówkowych

wydrapywanka kolorowa

collage

praca
z nietypowym tworzywem

farby akwarelowe, gąbka, papier

strużyny kredek powstałe podczas temperowania kredek ołówkowych zielona bibuła, plastelina
kredki świecowe, granatowa farba plakatowa

plastelina, elementy
z dziurkaczy ozdobnych, makaron

kilka metalowych kulek, farby, pudełko np. po czekoladkach, płyta z utworem
Mikołaja Rimskiego
Korsakowa „Lot trzmiela”

PROCEDURY OSIĄGANIA CELÓW

Metody pracy:

• pokazu i obserwacji
• praktycznego działania
• doświadczeń i eksperymentów,
• pogadanka
• swobodnej ekspresji
• aktywizacja twórcza
• konkursy
• wystawy

Formy pracy:

- indywidualna
- grupowa
- zespołowa

PLANOWANE OSIĄGNIĘCIA

• dostrzega piękno w otaczającym go świecie: walory estetyczne przedmiotów, zjawiska
w przyrodzie, różnorodność barw;
• posługuje się takimi środkami wyrazu plastycznego jak: kształt, barwa, faktura, plama, linia,
kompozycja;
• wyraża swoje spostrzeżenia i przeżycia w różnorodnych formach plastycznych;
• zna różnorodne techniki plastyczne oraz posługuje się nimi w praktyce;
• sprawnie posługuje się narzędziami i wykorzystuje różnorodne materiały;
• interesuje się sztuką oraz zna wybrane dzieła sztuki polskiej i europejskiej;
• potrafi pracować w zespole;
• zna podstawowe terminy i pojęcia z zakresu nauk plastycznych;
• szanuje pracę własną i innych;
• potrafi wartościowo spędzać wolny czas.

POMIAR OSIĄGNIĘĆ

Niezwykle istotne znaczenie przy stymulowaniu twórczej działalności plastycznej ma ocena prac wykonanych przez dzieci. Pozytywne opinie cieszą dzieci, budzą wiarę we własne siły, potęgują starania i motywację do dalszej pracy.
Prace omawiane będą wspólnie z uczestnikami zajęć w trakcie i po wykonaniu zadania plastycznego. Każde dziecko będzie miało możliwość wypowiedzenia się na temat swojej pracy oraz otrzyma informacje zwrotne od nauczyciela. Nauczyciel zastosuje ustną ocenę opisową zwracając uwagę na pomysłowe, oryginalne rozwiązania tematu. Doceni wysiłek
i staranność wykonania. Celem wspólnego omawiania prac jest przygotowanie dzieci do samodzielnego myślenia, do umiejętności przedstawiania własnego sposobu widzenia rzeczy i stosunku do nich. Przy wspólnej ocenie prac uwaga dzieci zostanie skierowana w kierunku stopnia realizacji postawionych celów, ciekawy pomysł oraz na ogólny artystyczny wyraz wytworu plastycznego. Oceną w formie pisemnej będą dyplomy i wyróżnienia.

EWALUACJA PROGRAMU:
Podstawą do sprawdzenia jakości oferty zajęć plastycznych będzie ewaluacja, która pomoże dokonać oceny efektywności programu oraz określić jakość przeprowadzonych zajęć.
Formą ewaluacji tego programu będzie:
- poziom zadowolenia dzieci z udziału w zajęciach, wyrażonego rysunkiem „buźki” po
zajęciach oraz ich opinia w postaci wywiadu na zakończenie zajęć kółka,
- ekspozycje prac dzieci, w których będzie można odkryć ich ogromne zaangażowanie,
- wymiana spostrzeżeń na zespole samokształceniowym nauczycieli nauczania
zintegrowanego na temat działalności koła oraz jego wpływu na rozwój wrażliwości
i umiejętności plastycznych dzieci,
- udział w konkursach plastycznych.


BIBLIOGRAFIA
Lewicka Janina ,,100 technik plastycznych”, Nasza Księgarnia, Warszawa 1973
Lowenfeld V., Brittain W. L. „Twórczość a rozwój umysłowy dziecka, PWN, Warszawa 1977
Popek St. „Analiza psychologiczna twórczości plastycznej dzieci i młodzieży”, WSiP, Warszawa 1985
Popek St. „Metodyka zajęć plastycznych w klasach początkowych”, WSiP, Warszawa 1987
Stopczyk S. „Wiadomości o sztuce”, PZWS, Warszawa 1973

CZASOPISMA
„Mały Artysta”
„Świetlica w szkole”