Rodzaje melodyki - scenariusz zajęć kształcenia słuchu z audycjami muzycznymi w IVkl cyklu sześcioletniego PSM I st

Scenariusz lekcji kształcenia słuchu z audycjami muzycznymi w IV klasie cyklu sześcioletniego Państwowej Szkoły Muzycznej I stopnia

Temat: Rodzaje melodyki

Cele:
a. Ogólne:
- utrwalanie i poszerzanie wiedzy na temat elementów muzycznych
- rozwijanie umiejętności analizy
- kształtowanie umiejętności wypowiedzi ustnej lub pisemnej na dany
temat
- rozwijanie słuchu i pamięci muzycznej, poczucia rytmu oraz
spostrzegawczości
- rozwijanie umiejętności czytania nut głosem oraz czystej
intonacji
- kształtowanie umiejętności dobrej komunikacji i współpracy
- wpajanie dobrych manier zachowania oraz nawyku systematycznej
pracy
- korelacja z innymi przedmiotami
b. Szczegółowe:
- uczeń wie co to jest melodyka i zna jej rodzaje, zna utwory
reprezentujące dany rodzaj melodyki
- uczeń potrafi wyjaśnić pojęcie melodyka oraz opisać poszczególne
jej rodzaje
- po wysłuchaniu utworu lub na podstawie zapisu nutowego potrafi
rozróżnić rodzaje melodyki oraz podać przykłady z literatury
muzycznej
- uczeń potrafi zapisać melodię lub jej fragmenty ze słuchu
- po wysłuchaniu utworu uczeń potrafi poukładać „rozsypane” takty w
dobrej kolejności
- uczeń potrafi czysto zaśpiewać gamę i ćwiczenie solfeżowe a vista
lub po przygotowaniu
- uczeń potrafi analizować utwór i określić jego tonację, rodzaj
metrum i obsadę wykonawczą
- uczeń komunikuje się i współpracuje w grupie lub w parze
- uczeń podporządkowuje się i wykonuje polecenia nauczyciela

Formy pracy: a. Zbiorowa; b. Grupowa; c. Indywidualna

Rodzaj i typ lekcji: mieszana (problemowa, podająca, ekspozycyjna i
operacyjna)
Metody: podająca (opis, objaśnienie)
problemowa („burza mózgów”)
praca w grupie i w parach
analiza (słuchowa i z zapisu nutowego)
wizualizacja (szlaczki)
zajęcia praktyczne (ćwiczenia w czystym i
rytmicznym śpiewaniu, taktowaniu i
zapisywaniu dźwięków ze słuchu)

Środki dydaktyczne: podręczniki: „Solfeż elementarny dla klasy IV”
- M. Wacholc oraz „Dyktanda elementarne do klasy
IV” – M. Ćwiklińska, M. Rogozińska, przygotowane
przez nauczyciela karty pracy (dopasowywanie,
uzupełnianie), odtwarzacz CD i płyta CD,
tablica, fortepian)

I. Część wstępna
a) Powtórzenie wiadomości z ostatniej lekcji o elementach
muzycznych i rodzajach rytmiki
- Praca w grupie (parami)/zabawa edukacyjna – dopasowanie opisów do haseł np. rytmika, metrum, ustalona, swobodna, elementy muzyczne, podstawowe (każda para uczniów otrzymuje od nauczyciela przygotowane na karteczkach po 3 lub 4 opisy i hasła).Następnie każda para prezentuje 1 lub 2 hasła wraz z opisem (w zależności od tego ile jest uczniów w klasie - tak aby wszystkie poznane wcześniej pojęcia zostały przypomniane)
- Rozśpiewanie klasy na urytmizowanej w różny sposób i różnym
metrum gamie C-dur

II. Część główna
1. Zapoznanie uczniów z terminem melodyka.
- „burza mózgów” – wypisanie na tablicy haseł rzucanych przez uczniów kojarzących się z melodyką oraz wspólne ustalenie z uczniami definicji melodyki i zapisanie jej w zeszytach

2. Zapoznanie uczniów z rodzajami melodyki:
a) deklamacyjna
- wysłuchanie fragmentu recytatywu nr 2 J.S. Bach. – Pasja wg św.
Jana - wspólna analiza i omówienie tego rodzaju melodyki.
b) kantylenowa
- dyktando nr 215 (uzupełnianie fragmentów) F.Chopin – Preludium e-
moll op.28 nr 4 (t.1-12), wspólne zaśpiewanie melodii i omówienie
melodyki kantylenowej.
c) figuracyjna
- zabawa słuchowa - dyktando nr 218 (układanka) J.S.Bach – Gigue
Uczniowie rozpoznają grający instrumentu (klawesyn) i wskazują charakterystyczne cechy melodyki figuracyjnej.
d) ornamentalna
- zabawa słuchowa – dyktando nr 125 (układanka) J.Ph. Rameau –
„Tamburyn”(t.1-8), rozpoznanie instrumentu (klawesyn), ustalenie z
uczniami cech charakterystycznych melodyki ornamentalnej
- praca w grupach (2 grupy naprzemiennie wykonują co drugi takt)

3. Utrwalenie poznanych wiadomości poprzez śpiewanie ćwiczeń
solfeżowych: nr 35 (melodyka kantylenowa) i nr 44 (melodyka
figuracyjna)
- śpiewanie parami, solo lub całą klasą wyznaczonych taktów, np.co
2 takty śpiewa kolejna para, lub na przemian klasa, solo, klasa,
solo kolejny uczeń itd.
- określenie przez uczniów typu melodyki w ćwiczeniach

III. Część końcowa

a) powtórzenie wiadomości
- praca w grupach/zabawa edukacyjna – tworzenie krzyżówki: podział
klasy na 5 grup, każda z grup otrzymuje hasło (melodyka, mel.
kantylenowa, figuracyjna, deklamacyjna, ornamentalna) do
krzyżówki, do którego ma ułożyć pytanie.
- wizualizacja – uczeń otrzymuje od nauczyciela gotowe opisy
wszystkich poznanych terminów jako notatka z lekcji i tylko
samodzielnie uzupełnia terminy: melodyka, kantylenowa,
figuracyjna, deklamacyjna, ornamentalna. Następnie przy każdym
rodzaju melodyki rysuje szlaczek odzwierciedlający jej „kształt”

b) zadanie domowe:
- Nauczyć się śpiewać solmizacją z taktowaniem ćwiczenia solfeżowe
z lekcji (35 i 44).
- W granych przez siebie utworach rozpoznać rodzaj melodyki.