Opis i analiza przypadku

I. Identyfikacja problemu.

Kamil był moim uczniem przez dwa lata. Był chłopcem bardzo miłym, spokojnym, lecz nie potrafił nawiązać więzi z kolegami i koleżankami, ponieważ jego problemem było to, że chłopiec się jąkał. Chłopak zdawał sobie z tego sprawę i aby się nie ośmieszać na tle klasy, był zamknięty w sobie i nie angażował się na lekcjach. Po pewnym czasie u chłopca nasiliły się tiki nerwowe i chłopiec zaczął się jąkać jeszcze bardziej. Zaobserwowałam, że Kamil pomimo tego jest chłopcem raczej wesołym, ale nadal nie potrafił nawiązać bliższych stosunków z kolegami. Z nieufnością podchodził do kolegów w obawie, że będą się z niego śmiali. Ale robił wszystko, żeby pozyskać dobrą opinię kolegów.

II. Geneza i dynamika zjawiska.

Jąkanie to wynik działania wielu czynników. Skontaktowałam się z mamą ucznia i przeanalizowałam sytuację rodzinną. W przypadku Kamila był to przeżyty uraz psychiczny, znęcanie się nad dzieckiem przez ojca, gdy mieszkał razem z nimi ( obecnie żyją w separacji) oraz kłótnie i narastanie sytuacji stresowych w rodzinie. Tiki nerwowe towarzyszyły Kamilowi już wcześniej, natomiast nasiliło się jąkanie od pewnego momentu. Kamil miał coraz poważniejsze problemy z wypowiadaniem się. Czuł się zagubiony i odrzucony przez kolegów.

III. Znaczenie problemu.

Zaburzenie nieleczone, pozostawione bez echa, może spowodować: lękowe nastawienie do relacji z rówieśnikami i brak treningu społecznego. Poza tym postawa innych dzieci (wyśmiewanie), może być źródłem negatywnych emocji.
Mając na uwadze środowisko, w jakim Kamil wychowuje się, wiedziałam, że mogę liczyć na współpracę i pomoc ze strony matki, a najbardziej ze strony babci i dziadka u których dziecko częściej przebywało, podczas nieobecności matki, gdy była w pracy ( system wielozmianowy).
W oparciu o wiadomości zdobyte w literaturze przedmiotu, tudzież doświadczenie własne postawiłam prognozę negatywną i pozytywną.
Te z kolei zainspirowały mnie do wdrążenia zadań mających na celu pomóc Kamilowi.

IV. Prognoza negatywna.

W sytuacji nie podejmowania żadnych oddziaływań wychowawczych, może nastąpić:
• Izolacja Kamila od grupy rówieśniczej
• Obniżona samoocena dziecka
• Brak akceptacji społecznej
• Nasilenie się jąkania i tików nerwowych

V. Prognoza pozytywna.

Pomoc chłopcu może całkowicie zlikwidować występowanie zespołu tików nerwowych, jąkania się. Zwiększy to samoocenę chłopca, pomoże w kontaktach z klasą, zwiększy jej akceptację w grupie rówieśniczej.

VI. Propozycje rozwiązań:

• Pomoc Kamilowi w znalezieniu swojego miejsca w grupie poprzez wykorzystanie sytuacji wychowawczych i zabaw integrujących
• Skierowanie na badania w Poradni Pedagogiczno-Psychologicznej
• Objęcie terapią w PPP dla dzieci jąkających się
• Zorganizowanie dodatkowych zajęć z pedagogiem szkolnym
• Współpraca z matką i babcią chłopca
• Zastosowanie się do zaleceń w pracy z dzieckiem jąkającym się (mówić do dziecka jąkającego się spokojnie i powoli, nie wyłączać dziecka z aktywności klasowej, pomagać w budowaniu poczucia własnej wartości, dostrzegać pozytywne cechy, nie robić z jąkania problemu, ani ośrodka zainteresowania, pozwalać uczniowi wybrać formę wypowiedzi- ustną lub pisemną, być wzorem poprawnej wymowy, zachęcać do krótkich-ustnych odpowiedzi w klasie, indywidualizować proces uczenia się, unikać "wyrywania" na środek, czytania i liczenia na czas, umożliwić czytanie i recytacje wierszy w parze, stosować formę odpowiedzi pisemnej na tablicy, zapoznać pozostałych uczniów z problemem jąkania, aby wyzwolić w nich tolerancję i chęć pomocy).
• Zapoznanie matki i babci z zaleceniami (obserwować, w jakich sytuacjach jąkanie się nasila, czy ma charakter stały, czy przejściowy, wzmocnić poczucie bezpieczeństwa w domu i w otoczeniu, zadbać o spokojną atmosferę w domu, słuchać cierpliwie, co dziecko ma do powiedzenia-bez polecenia powtórzenia, zadbać o prawidłowy wzorzec mowy, mówić spokojnie bez pośpiechu, łagodnie, zachęcać do śpiewu, nauki wierszy na pamięć, poświęcać dziecku więcej czasu na wspólne zabawy, spacery itp. zapoznać się z literaturą na temat jąkania, ograniczyć oglądanie telewizji, gier komputerowych, słuchania głośnej muzyki, oglądania bajek wyzwalających strach i agresję.

VII. Efekty oddziaływań.

Analiza postawionej przeze mnie prognozy pozytywnej to działanie długoterminowe.
Jednak wdrażanie opracowanych propozycji rozwiązań przyniosło następujące rezultaty:
• Kamilowi udało się nawiązać bliższe kontakty z niektórymi kolegami i koleżankami z klasy.
• Systematyczne kontakty i stała współpraca z matką wykazała, iż w jej relacjach z domownikami dostrzegalne są pozytywne skutki wspólnych oddziaływań opiekuńczo-wychowawczych, że trzeba było się cały czas wspierać, a nie obwiniać, żyć w ciągłym stresie i kłótni.
• Kamil coraz chętniej brał udział w szkolnych przedstawieniach recytując wiersze.
• Chłopiec systematycznie brał udział w zajęciach terapeutycznych w PPP.
• W szkole nadal uczestniczył w dodatkowych zajęciach z pedagogiem szkolnym.
• Stopniowo zanikają tiki nerwowe, jąkanie zdarza się coraz rzadsze w zależności od sytuacji.

Kamil obecnie jest uczniem klasy szóstej. Jestem w stałym kontakcie z jego obecną wychowawczynią i nauczycielami uczącymi w tej klasie. Obserwując go na przerwach, widzę miłego, pogodnego ucznia, który z uśmiechem na twarzy mnie pozdrawia, porozmawia ze mną, co ciekawego u niego słychać, nie stoi już na uboczu, znalazł wspólny kontakt z rówieśnikami. Mam wielką satysfakcję, że mogłam mu w miarę swoich możliwości pomóc. To są te małe kroczki do dużego celu.